İslam dininde vacip olan ‘nda kurban kesmek için hayvan arayışına giren vatandaşlar, koronavirüs önlemleri altında kurulan havyan pazarlarından hayvan seçmek için araştırmalara başladı. İyi kurbanlığın seçimi için birtakım kriterleri göz önünde bulundurmak gerekiyor. Kurban Bayramı devrinde büyükbaş ve küçükbaş hayvan hareketlerinin ağır olmasından ötürü hastalıkların yayılma riskine dikkat edilmeli.

KURBANLIK HAYVANIN SEÇMENİN PÜF NOKTALARI

* Hayvanlar da veteriner sıhhat raporu aranmalı

* Kulak küpesi olmayan hayvanlar satın alınmamalı

* Büyükbaş hayvan pasaportu olmayan hayvanlar satın alınmamalı

* Hayvanın besi durumu iyi olmalı

* Hamile ve yeni doğum yapmış olmamalı

* Büyükbaş hayvanlar 2 yaşından küçük olmamalı

* Ve hastalık belirtisi sayılan; yüksek ateşinin olmaması, tüylerin karışık ve mat olmaması, bakışların ve dış görünümün cansız olmaması, pis kokulu ishal ve burun akıntısının olmaması, etrafa karşı çok reaksiyonlu yahut çok duyarsız olmaması, bedende şişlikler olmaması ve çok zayıf olmaması üzere özellikleri taşımalıdır.

HANGİ HAYVANLARDAN KURBANLIK OLUR?

İslam dinine nazaran kurbanlık; koyun, keçi, sığır, manda ve deve hayvanlarından olur. Bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemez. Kısaca dört ayaklı hayvanlardan kurban olup iki ayaklı hayvanlardan kurbanlık olmaz.

Hayvanın kurban olabilmesi için süt dişlerinin değişmiş olması gerekiyor. Bu da; deve 5, sığır ve manda 2, koyun ve keçi 1 yaşını doldurunca gerçekleşir. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan koyun 1 yaşını doldurmuş üzere gösterişli olması halinde kurban edilebilir.

KURBANLIK HAYVAN KAÇ YAŞINDA OLMALI?

Kurbanlık hayvanların yaş hududu, Peygamber Hz. Muhammed’in sünneti ile tespit edilmiştir. Buna nazaran, devede 5, sığır ve mandada 2, koyun ve keçide ise 1 yaşını doldurma kuralı aranır.

DİNİ OLARAK KURBANLIK HAYVAN NASIL SEÇİLİR?

Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması hem ibadet hem de sıhhat bakımından değerlidir.

Dini açıdan hayvanın kurbana uygun olma durumu büyükbaş hayvanın ağzını açtığınızda ergenleşen hayvanın ön 2 süt dişinin dökülmesi, en az 2 kalıcı dişinin olması gerekiyor. Kalıcı dişlerin rengi, büyüklüğü, diş etine sağlamca bağlanması ile kolaylıkla yan taraflarında bulunan süt dişlerinden ayrılır.

KURBANLIK HAYVANIN SAĞLIKLI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?

Hayvanın sağlıklı olup olmadığını anlamak için öncelikle dört ayağını yere basar formda, ayakta görmemiz gerekiyor. Kurbanlıkların kulaklarının küpeli olması, büyükbaş hayvanların pasaportlarının bulunması, küçükbaş hayvanların nakil dokümanlarının olması elzem.

Kurbanlık hayvanın etrafında 1-2 cins dönerek tırnaktan sırt bölgesine kadar bir gözlemleyin. Birkaç metre yürütülerek topallık olup olmadığına, solumasının olağan olup olmadığına bakın.

Hayvanın burnunun üst kısmının kuru ya da çatlak olmaması gerekir. Nemli ve parlak olmalıdır. Çatlak ve kuru göğüs hayvanın hastalık geçirdiğini, ateşinin yüksek olduğunu gösterir ki burun, hayvanın sağlıklı olup olmadığı konusunda kıymetli bir gösterge. Doğal deliklere dikkatli bakılmalıdır. Karakteristik burun akıntısı, ya da ishal belirtisi görülmemeli.

Kurbanlığın gözleri canlı olmalıdır, mat olmamalı. Tüyler düz ve parlak olmalıdır. Enfeksiyon geçirmiş hayvanda tüyler birbirine karışır, bakıldığında bir albenisi olmaz. İyi bir büyükbaş kurbanlık hayvan arttan dik bir biçimde bakıldığında dolgun ve bir küp halinde gözükür. Üçgen formunda gözüken hayvanlar genelde zayıf hayvanlardır.

KÜÇÜKBAŞ HAYVAN, KOYUN VE KEÇİ NASIL SEÇİLİR?

Koyun, keçi üzere küçükbaş hayvanlarda bel bölgesi elle sıkıldığında, kemik hissedilmesi genelde zayıf olduğunu gösterir. Tekrar göz, burnun üst tarafı, doğal delikler denetim edilmelidir. Hayvanın yaşı ve küpesi çarçabuk sorgulanabiliyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından akıllı telefonlar ve aygıtlar için tasarladığı fiyatsız küpe sorgulama uygulaması ile hayvanın doğum tarihi, ırkı, uygulanan aşılarına çarçabuk ulaşılabilirsiniz.

HANGİ HAYVANLARDAN KURBANLIK OLMAZ?

Hasta, zayıf ve düşkün, bir yahut iki gözü kör, boynuzlarının biri yahut ikisi kökünden kırık, lisanı, kuyruğu, kulakları ve göğüslerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı yahut birden fazla dökük hayvanlardan kurban olmaz. Lakin, hayvanın doğuştan bu özellikleri taşıması kurban edilmesine mani değil.

Öte yandan kesileceği yere gidemeyecek derecede topal olan hayvanlar da kurban edilemez.

HAMİLE HAYVANIN KURBAN EDİLMESİ DİNEN UYGUN MU?

Hamile hayvanların kurban olarak da etlik olarak da kesilmesi uygun değil. Lakin kesilmesi durumunda da kurban ibadeti yerine gelmiş olur.

Kurban edilmek üzere belirlenen hamile bir hayvan kurban edilmeden yavrulayacak olursa iki yol izlenir:

* Ya o yavru da annesiyle birlikte kesilir, ancak sahibi etini yemez, fakirlere verir. Yerse değerini sadaka olarak vermelidir.

* Ya da kesilmez ve yavrunun kendisi ya da pahası yoksullara sadaka olarak verilir.

KURBANLIK ALIRKEN NELERE DİKAT EDİLMELİ?

Kurbanlık hayvan alımı sırasında ve kesim sürecinde dikkat edilmesi gereken konulara ait bilgi veren Türk Veteriner Tabipler Birliği Merkez Kurulu Lideri Ali Eroğlu, hayvanların kulak küpesi ve pasaportuna, öteki vilayetten getirilen kurbanlıkların Veteriner Sıhhat Raporu’nun olup olmadığına bakılması, bu kuralların karşılanmadığı durumlarda hayvanların satın alınmaması gerektiğini söyledi.

Sağlıklı hayvan seçilmesinin ehemmiyetine işaret eden Eroğlu, “Vatandaşlar kurbanlığın dişi olup olmadığını denetim etmeli. Kurbanlığın görünümü sağlıklı, bakışları canlı olmalı. Ciltte yara, bere olmamalı. Tüyler parlak, düzgün ve yatık olmalı. Hayvan 3-5 dakika gözlenmelidir. Şayet geviş getiriyorsa sindirim sistemi çalışıyor demektir” sözlerini kullandı.

Hasta, zayıf, düşkün, bir yahut iki gözü kör, bir yahut iki boynuzu kökünden kırık, lisanı, kuyruğu, kulakları yahut göğsü kesik, dişlerinin tamamı ya da birçok dökük hayvanlardan kurban olmayacağını lisana getiren Eroğlu, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, bir kulağı delik yahut yırtılmış olmasının kurban edilmesine mani olmadığını söyledi.

KURBANLIK KESERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Eroğlu, kesim öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken konular bulunduğuna işaret ederek, meselesiz formda kesim yerine getirilen kurbanlıkların, gerilimsiz ve ülkü bir dinlendirme devresini takiben uygun koşulları taşıyorsa kısma alınabileceğini bildirdi.

Kurbanlık hayvan için ülkü dinlendirme müddetinin kent içinde nakledilmeyi takiben yaklaşık 12 saat olduğunu söyleyen Eroğlu şunları kaydetti:

“Bu müddet içinde hayvana su verilmeli lakin yem verilmemeli. Bunun nedeni işkembe ve bağırsaklardaki mikrop sayısını en aza indirmek. Hayvan gerilime sokulmadan ve uygun bir yolla yatırılıp tam denetim altına alındıktan sonra azamî 30 saniye içinde kesim süreci yapılmalı. Ayrıyeten kurban kesen, satan, vekalet yoluyla kestiren üreticiler, olarak kesilen hayvanların kulak numaralarını bayram sonrasında vilayet, ilçe tarım ve orman müdürlüklerine kesinlikle bildirmeli.”

Karar