Dünya Bankası, ‘Uluslararası Borç İstatistikleri 2022’ raporunu yayımladı. Koronavirüs salgınının düşük gelirli ülkelerin borç ölçüsünde artış yaşattığının belirtildiği raporda 2020 yılında bu ülkelerin borçlarının yüzde 12 artarak 860 dolara yükseldiği açıklandı. kelam konusu ülkeler listesinin birinci 10’unda Türkiye de var.
Dünya Bankası Lideri David Malpass, ‘Uluslararası Borç İstatistikleri 2022’ başlıklı raporla ilgili gazetecilere yaptığı açıklamada, düşük ve orta gelir seviyesine sahip ülkelerin borç ölçülerinde süratli bir artış kaydedildiğini söyledi. Malpass, bu ülkelerin sürdürülebilir borç düzeyine erişmesi için kapsamlı gayret harcanması gerektiğinin altını çizdi.
David Malpass, Dünya Bankası’nın raporuyla ilgili açıklamasında “Bu meseleye borçları azaltma, süratle tekrar yapılanma ve şeffaflığı arttırma üzere kapsamlı bir yaklaşım sergilememiz gerekiyor” dedi.
Dünyanın en fakir ülkelerinin yarısının dış borç krizi içinde olduğunu ya da bu çeşit bir kriz riski taşıdığını söyleyen Dünya Bankası Lideri, ülkelerin ekonomik güzelleşme sağlaması ve yoksulluğu azaltması için sürdürülebilir borç düzeyini sağlamak gerektiğini kaydetti.
Rapor, düşük ve orta gelirli ülkelerin toplam dış borçlarının 2020’de yüzde 5,3 oranında artarak 8 trilyon 700 milyar dolara yükseldiğini ortaya koyuyor.
Dış borçların gayrisafi ulusal geliri ve ihracattaki büyümeyi geçtiği kaydedilen raporda dış borcun gayrisafi ulusal gelire oranının 2020’de 5 puan artarak yüzde 42’ye çıktığı belirtildi. 2019’da yüzde 126 olan borcun ihracata oranıysa 2020’de yüzde 154’e tırmandı.
BORÇLARIN ASKIYA ALINMASI YIL SONUNDA BİTİYOR
Dünya Bankası Lideri Malpass, G-20 ülkelerinin borç ödemelerini süreksiz olarak erteleme eforunun bir modülü olan Borç Ödemelerini Askıya Alma Teşebbüsü’nün (DSSI) mühletinin bu yılın sonunda dolacağını hatırlatarak borçların ivedilikle yine yapılandırılmasının değerli olduğunu vurguladı.
G-20 ülkeleri ve alacaklı ülkelerden oluşan Paris Kulübü, sürdürülebilir olmayan borçların yine yapılandırılması hedefiyle geçen yıl Borç Süreçleri İçin Ortak Çerçeve teşebbüsünü oluşturmuş, lakin bu teşebbüsten yararlanmak için yalnızca üç ülke, Etiyopya, Çad ve Zambia müracaatta bulunmuştu.
ÖZEL KESİM YAPILANDIRMAYA SICAK BAKMIYOR
David Malpass, Ortak Çerçeve kapsamındaki borç yapılandırmasının bir modülü olarak borç ödemelerinin donduruması seçeneğinin de değerlendirilebileceğini söyledi. Fakat şimdiye kadar borçların yine yapılandırılmasına sıcak bakmayan özel bölümdeki alacaklıların da iştirakini sağlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.
Rapor, çok uluslu ülkelerden düşük ve orta gelirli ülkelere olan net para akışının 2020’de 117 milyar dolara yükseldiğini, bunun son on yılın en yüksek düzeyi olduğunu kaydediyor.
Düşük ülkelere verilen net borçlar da yüzde 25 oranında artarak 71 milyar dolara çıktı. Bu da son on yılın en yüksek düzeyi olarak kayda geçti.
Dünya Bankası Baş Ekonomisti Carmen Reinhart, borçları yüksek olan ülkelerin karşı karşıya oldukları zorlukların faiz oranlarının artmasıyla bir arada daha da kötüleşeceği ihtarında bulundu.
Dünya Bankası, global borç düzeyleriyle ilgili şeffaflığı güçlendirmek için dış borçlar hakkında daha fazla detay vererek 2022 raporunun kapsamını genişlettiğini bildirdi.
Datalar artık borç alan ülkelerin borç stoğunun dökümünü de içeriyor. Bu dökümde ülkelerin her bir kamu ve özel kreditöre borçlu olduğu ölçü, borcun döviz ünitesi ve alınan kredilerin hangi koşullara bağlı olduğu belirtiliyor.
TÜRKİYE RAPORUN NERESİNDE?
2020 sonunda en yüksek dış borç stoğu olan birinci on ülke ortasında Türkiye de yer alıyor. Bu kümedeki başka ülkeler Arjantin, Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Meksika, Rusya Federasyonu, Güney Afrika ve Tayland olarak sıralanıyor.
Avrupa ve Orta Asya’da tahvil ihracı 2020 yılında yüzde 8 oranında azaldı. Bu azalma, hem kamu hem de özel dalda, sırasıyla yüzde 7 ve yüzde 12 oranlarında kaydedildi. Bu bölgede en çok tahvil ihracı yapan üç ülke Rusya Federasyonu, Romanya ve Türkiye oldu. Bu üç ülkedeki devlet ve özel bölüm tahvilleri, bölgedeki toplam tahvillerin yüzde 80’ini oluşturuyor.
Avrupa ve Orta Asya bölgesinde en çok direkt yabancı yatırım (FDI) alan ikinci ülke olan Türkiye’ye para akışı 2020’de yüzde 17 oranında azalarak 8 milyar 700 milyon dolara geriledi. Lakin 2020’nin ikinci yarısında Türkiye’ye giren para ölçüsünde artış olması, darboğazı engelledi. Fransız Metric Capita şirketinin ilaç imalatı dalına yaptığı 200 milyon dolarlık yatırımı ve Katar Yatırım İdaresi’nin Borsa İstanbul’un yüzde 10’unu satın almak için ödediği 200 milyon dolar, Türkiye’ye yapılan en büyük yabancı yatırımlar olarak niteleniyor.
Karar
