DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne ait yazılı açıklama yaptı.

4. yargı paketinin mevcut sıkıntılara deva olabilecek nitelikte olmadığını belirten Yeneroğlu, “Hukuk devletini reddeden iktidarın hukuk ıslahatı yapacağım demesi lakin trajikomiktir” dedi.

Yeneroğlu’nun açıklamasından öne çıkanlar şöyle:

“YARGILAMA SÜRECİNİ HIZLANDIRACAK BİR DÜZENLEME YAPILMAMIŞTIR”

“Reform paketi, günü kurtarma emeli taşıyan, yüzeysel değişiklikler olup mevcut problemlere deva olabilecek nitelikte değildir. Dava öncesi basamakta vatandaşların kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.

Teklifin birinci 5 hususu ile; İdari müractlarda yönetimin karşılık vermemesi üzerine zımni ret kararı başlama müddeti 60 günden 30 güne, yönetimin kesin olmayan bir karşılık vermesi halinde ilgili kişinin 6 aya kadar bekleme mühleti de 4 aya düşürülmekte ve mahkemenin dava hakkında karar vermesi halinde gerekçeli kararı yazma mühleti 30 gün olarak belirlenmektedir.

Lakin teklifte yargılama sürecini hızlandıracak rastgele bir düzenleme yapılmamıştır. Bu minvalde, asıl yapılması gereken birinci derece mahkemelerindeki yargılama müddetlerini kısaltma ve vatandaşların en geç 1 yılda ve mümkünse daha kısa müddetlerde yargılama sürecinin tamamlanacağını kesin olarak öngörebilmelerini sağlamaktır. Bunun yerine dava öncesi kademede vatandaşların da kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.

“TEKLİF, BAYANA YÖNELİK ŞİDDETLE GAYRETTE YETERSİZDİR”

Teklifin 6 ila 9. hususları ile; tmmüden öldürme, tmmüden yaralama, eziyet ve kişiyi hürriyetinden mahrum kılma kabahatlerinin failin ‘boşandığı eşine karşı işlenmesi hali’ bir ceza artırımı nedeni olarak düzenlenmektedir. Kelam konusu düzenleme bayana karşı şiddetin önlenmesinde ve cezaların caydırıcılığı bakımından değerli bir düzenleme olmakla bir arada yetersizdir. Bilhassa İstanbul Kontratından çıkıldığı bir periyotta, devletin yükümlülüklerini yerine getirmesi bakımından mesken içi şiddet cinslerinin tamamının ceza artırımı nedeni olarak düzenlenmesi bayana yönelik şiddetle uğraş için elzemdir. Öte yandan İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda 3 aylık vtler ortasında yer almasına karşın ısrarlı takibin özel bir hata olarak düzenlenmemiş olması ise değerli bir eksikliktir.

“BEKLENTİYE GİRMEK YALNIZCA TRAJİKOMİKTİR”

İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu türlü yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir. Teklifin 13. unsuru ile; Ceza Muhakemesi Kanunu’nun mevcut halinde katalog cürüm tipi olarak isimlendirilen bir kısım cürümlerde, kuşkulu hakkında tutuklama kararının alınması yalnızca kuvvetli kabahat kuşkusu ile gerçekleştiği için yerli yersiz birçok kişi tutuklanmakta ve bu bireylerin yargılamaları tutuklu olarak devam etmektedir.

Kanun teklifinde ise katalog hatalarda tutuklama koşullarındaki kuvvetli cürüm kuşkusu yerine, ‘somut kanıtlara dayanan kuvvetli hata şüphesi’ koşuluna yer verilmesi AİHM ve AYM içtihatlarına elbette uygundur. Lakin bu düzenleme Türkiye’de adalet sisteminin ve uygulayıcılarının garabetini de gözler önüne sermektedir. Değiştirilmek istenen ‘kuvvetli kabahat şüphesi” kriteri hukuk sisteminde zati somut kanıta dayanmak zorundadır. Lakin hukuktan o kadar uzaklaşılmıştır ki Adalet Bakanlığı bürokrasisi bu türlü yasal modifikasyonlardan medet umar hale gelmiştir. İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu türlü yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir.

Teklifin 17. hususu ile; İsimli denetim ile ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılmak suretiyle azami isimli denetim mühleti olarak söz edebileceğimiz bir uygulama getirilmiştir. Lakin bu konuda belirlenen müddetler neredeyse tüm yargılama sürecini kapsayacak formda hayli uzun belirlenmiştir.

“DENETİM DÜZENEĞİNİN TÜM SORUŞTURMA SÜREÇ VE TASARRUFLARI İÇİN GETİRİLMESİ ŞARTTIR”

Muhafaza önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol yetkisinin aktif formda yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol düzeneğinin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi koşuldur. Teklifin 24. unsuru ile; Sulh Ceza Hakimliği’nin isimli denetim ve tutuklama kararlarına karşı ‘dikey itiraz’ yolu düzenlenmiştir. Lakin yeni bir düzenleme olmayan dikey itiraz, güya yeni üzere gündeme getirilse de süreç eski uygulamanın eksik biçimde geri getirilmesinden ibarettir. Sulh ceza hakimliği/sorgu hakimliği kurumunun tümden gözden geçirilip, soruşturma sırasında uygulanan muhafaza önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol yetkisinin aktif halde yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol sisteminin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi koşuldur.

“FELCE UĞRATILAN ADALET SİSTEMİNİN YİNE İNŞASI MEVCUT İKTİDAR İLE ARTIK MÜMKÜN DEĞİLDİR”

Bu minvalde DEVA Partisi olarak kelam konusu değişikliklerin Genel Kurul’da tekrar gözden geçirilmesi gerekliliğiyle birlikte, İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda vt edilen fliyetlerin gerçekleştirilmesi ismine iktidarı yakından takip ettiğimizi bildiririz. Fakat felce uğratılan adalet sisteminin tekrar inşası mevcut iktidar ile artık mümkün değildir. Kendi ilan ettikleri Hareket Planı’nı dahi uygulayamıyor olmaları bunun en büyük ispatıdır. DEVA Partisi olarak iktidarımızda hukuk ve adalet sisteminin tekrar inşası en öncelikli gayemizdir.”

Karar