Uzun yıllar nı söndürmede başarılarıyla bilinen (THK) uçaklarının 2 yıldır atıl olarak bekletilmesi reaksiyon çekiyor. Türkiye genelinde yaşanan orman yangınları devam ederken, Avrupa Birliği’ne yapılan talep doğrultusunda 3 uçak yangınlara müdahale ediyor. Türkiye’nin elindeyse Rusya’dan kiralanan 3 yangın söndürme uçağı bulunuyor.

TÜRKİYE’NİN KAÇ YANGIN SÖNDÜRME UÇAĞI BULUNUYOR?

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin elinde orman yangınlarıyla gayret edecek bir uçak filosunun bulunmadığını açıkladı. Türk Hava Kurumu’nun envanterinde ise 6 yangın söndürme uçağı bulunuyor lakin 2019 yılında kuruma kayyum atandıktan sonra periyodik bakımların yapılmaması hasebiyle uçaklar kullanılamıyor. THK’nın kayyum lideri Cenap Aşçı, yangın söndürme uçaklarına neden bakım yapılmadığı sorusunu ise karşılıksız bıraktı. Cenap Aşçı, 6 uçağın etkin kullanılabilmesi için 4 milyon dolara muhtaçlık olduğunu lisana getirdi. THK’nın tecrübeli yangın söndürme uçak pilotlarının ve teknisyenlerinin bir kısmı da 2020 yılında ‘maddi gerekçelerle’ işte çıkarıldı.

2019 yılından sonra Türkiye, Rusya’da kiraladığı 3 yangın söndürme uçağıyla orman yangınlarına müdahale ediyor. Geniş coğrafyaya sahip Türkiye’de yalnızca 3 yangın söndürme uçağının bulunması, tenkit konusu oldu. Öte yandan orman yangınlarıyla uğraşta Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 38 helikopter, 9 insansız hava aracı ve 1 insansız helikopteri bulunuyor.

Birtakım Avrupa ülkelerinin sahip olduğu yangın söndürme uçak sayısı şöyle:

Yunanistan: 38 uçak

Fransa: 26 uçak

İtalya: 19 uçak

İspanya: 17 uçak

Türkiye: 3 uçak (kiralık)

THK UÇAKLARI NEDEN KULLANILMIYOR?

Sözcü gazetesinde yer alan habere nazaran, Türkiye’nin birinci yangın söndürme uçağı pilotu Suat Al, ‘hurda’ denilen THK yangın söndürme uçakları için, “Bakımını yapın, eksikliklerini sarfiyatın her tıp hizmeti verir. Uçağın yaşı değil bakımı önemlidir” dedi.

Al’ın açıklamaları şöyle:

“Kiralık uçaklarla, Rus pilotlarla bu iş olmaz. Risk almamak için 100 metreden su atıyorlar. Helikopter de yangın söndüremez, boşuna kira ödeniyor. 1.5-2 ton su alır, yangın yerine gidene kadar da sızdırdığı için suyu azalır.

Orman yangınında en kıymetli mevzu erken müdahaledir. Yangın büyük mü küçük mü, duman arttı mı diye beklersen alevler her yeri kaplar söndürme bahtı azalır. Yıllarca telsiz başında ‘Duman var’ anonsu bekledim.

Türkiye’ye en az 15 uçak lazım. Kiralık değil satın alacaksın. Çanakkale, İzmir, Antalya, Muğla ve Gaziantep’te konuşlandırıp hazır bekleteceksin. Bugüne kadar kiralık yangın uçaklarına verdiğimiz para ile uçak fabrikası kurardık.”

TÜRKİYE’DEKİ ORMAN YANGINLARI NEDEN KULLANILMIYOR?

Diken’e konuşan THK’nın eski lideri Erdoğan Karakuş, şu an Rusya’dan alınan büyük uçakların kullanıldığını belirterek, “Dağlık topraklarda çıkan yangınlarda küçük uçak kullanılır, büyük uçak kullanılmaz” dedi.

Yangın söndürebilecekken ormanların yanlış siyasetlere kurban edilmesi karşısında öfkeli olduğunu lisana getiren Karakuş, “Çok üzgünüm. Bu duruma tahammül dahi edemiyorum” dedi.

“HELİKOPTERLER YANGINI ARTIRIR”

Karakuş, helikopterlerle orman yangınlara müdahale edilmesinin son derece yanlış ve tehlikeli olduğunu söyledi: “Çam yangınlarında helikopter kullanıldığı vakit helikopterin pervanesinin yarattığı rüzgar, yanan çam kozalaklarını çok uzaklara fırlatır ve bu nedenle oralarda da yangın başlar ve yangın söndürülemez.”

“KÜÇÜK UÇAKLAR KULLANILMALI”

THK genel lideri olduğu periyotta yangınla tesirli çaba ettiklerini belirten Karakuş şöyle dedi: “19 tane kıvrak uçağım vardı. Küçük uçak yani. Bu uçaklar dağların dorukların ortasına girip orada ateşin olduğu yere suyu vurur. Bunlar yapılmadığı surette orman yangınlarının önünün kesilmesi mümkün değildir. Ben THK’nın lideriyken bir yılda hatırladığım kadarıyla 176 yerde yangın çıktı. Hepsini söndürdüğümüz için orman yangınları gündem bile olmadı.”

“15 DAKİKADA GİDERSENİZ SÖNER”

10 uçağın kenarda atıl olduğunu belirten Karakuş, kullanılır durumda olan altı uçağın da su ölçüsü az olduğu gerekçesiyle kullanılmadığını söyledi: “Orman yangını başladıktan 15 dakika sonra söylediğim uçaklarla oradaysanız, yangın söndürülüyor.”

“THK UÇAKLARI İHALEYE ALINMIYOR”

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangın söndürme uçağı ihalesine THK iki yıldır katılamıyor. Son olarak 9 Mart 2021’deki ihaleye de katılmadı. THK’nın ihaleye kendi uçaklarıyla katılamamasının nedeni ise 5 bin litre kuralı. THK’daki uçaklar ise 4 bin 900 lira su kapasitesi var.

Üç Rus uçağının Türkiye’ye bedeli günlük 1.3 milyon lira olmak üzere toplamda 203 milyon lira.

“RUS UÇAKLARI 10 TON SU ATIYOR ANCAK VADİLERE GİREMİYOR”

Karakuş bu münasebete itiraz ediyor ve Rus uçaklarının büyüklüğü nedeniyle yangını söndüremeyeceğini söylüyor: “Yangınlarda küçük uçak kullanılır esasen. Büyük uçak kullanılmaz. Rusya’dan aldığımız uçak 10 ton atıyor ancak büyük olduğu için vadilere giremiyor. Bu nedenle söndüremez.”

“SABOTAJI YAPANLARIN İŞTAHINI ARTIRIYOR”

Sabotaj tezleriyle ilgili de kıymetli bir noktaya dikkat çekti Karakuş: “Ormanları yakıyorlar. Daha evvel de oluyordu. Fakat siz yangını söndürünce adam diyor ki ‘Bu iş olmuyor.’ Ancak artık olduğunu görüyor.”

Karakuş, kısa müddette denetim altına alınamayan yangınların, sabotaj olaylarını artırabileceği konusunda ihtarda bulundu.

Karar