Türkiye’nin geçen yıl Libya ile imzaladığı BM onaylı mutabakatın akabinde Yunanistan ipleri germe siyaseti izledi. Türkiye’nin 21 Temmuz’daki ‘denizci duyurusu’ (Navtex) duyurusu sonrası da Atina, AB üzerinden yaptırım kartını çıkardı. Almanya’nın girişiyle tansiyon düştü, lakin Miçotakis’in Mısır’la imzaladığı deniz yetki alanı kontratı bölgeyi alevlendirdi. Dışişileri Sözcüsü Hami Aksoy mutabakat için ‘Korsan’ vurgusu yaptı.
KITA SAHANLIĞINDA ADA DEĞİL ANA KITA ESAS
Türkiye yeni Navtex duyurusuyla Oruç Reis’i ikinci sefer bölgeye gönderdi. Güvenlik Kurulu’nu toplayan Miçotakis, AB’yi acil toplantıya çağırdı. Brüksel “Gelişmeler tasa verici. Mevzu komşuluk prensibiyle çözülmeli” açıklaması yaptı. Kıta sahanlığı tartışması üzerinden tırmanan tansiyonda Ankara ‘Adalar değil ana kıta temel alınmalı’ tezini savunurken Çavuşoğlu “Kimse bizi iyi niyet göstermemekle suçlayamaz” yansısını gösterdi.
ELLER TETİKTE
Doğu Akdeniz’de 23 Ağustos’a kadar araştırma yapacak Oruç Reis’e TSK’ya ilişkin iki savaş gemisi eşlik ediyor. Atina’nın tezlerine karşı çıkan Dışişleri Bakanlığı Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi Çağatay Erciyes ise “Yunanistan ana karasına 580 km uzaktaki 10 kilometrekarelik Meis adası nedeniyle Atina, 40 bin kilometrekare deniz yetki alanı talep ediyor” dedi. Öte yandan tansiyon dün de sürdü. Türk hücumbotu Antalya’nın Kaş ilçesi önüne, Yunan hücumbotu ise Meis Adası önüne demirledi. 3 Türk askeri helikopteriyle de bölgede vakit zaman uçuş yapıldı.
27 KASIM 2019: TÜRKİYE İLE LİBYA ORTASINDA DENİZ YETKİ ALANI KONTRATI İMZALANDI.
21 TEMMUZ 2020: ATINA’NIN ATAKLARI SONRASI TÜRKIYE, BM’YE BILDIRILEN RUHSAT ALANLARINDA NAVTEX DUYURU ETTI.
22 TEMMUZ: MERKEL’İN ARABULUCULUĞUNDA ERDOĞAN İLE MİÇOTAKİS GÖRÜŞTÜ. KRİZ YATIŞINCA ORUÇ REİS GERİ ÇEKİLDİ.
6 AĞUSTOS: YUNANISTAN ILE MISIR ORTASINDA DENIZ YETKI SONLANDIRMA MUAHEDESI IMZALANDIĞI DUYURULDU.
10 AĞUSTOS: TÜRKİYE İKİNCİ SEFER SİSMİK ARAŞTIRMA İÇİN NAVTEX DUYURU ETTİ. ORUÇ REİS KIBRIS AÇIKLARINA GÖNDERİLDİ.
SUÇLAYACAKLARSA ATİNA'YI SUÇLASINLAR
Doğu Akdeniz’deki yetki alanlarının belirlenmesi konusunda tansiyon giderek tırmanıyor. Türkiye, Yunanistan ile yaşanan tartışmalı bölgede başlattığı doğal gaz arama çalışmalarını Almanya’nın devreye girmesiyle 28 Temmuz’da askıya almıştı. Lakin bu olumlu adıma karşılık Yunanistan Mısır ile 6 Ağustos’ta deniz yetki sonlandırma muahedesi imzaladı. Bu muahedeyi tanımayan ve çok sert reaksiyon gösteren Ankara Oruç Reis araştırma gemisinin sismik çalışmalar için tekrar Akdeniz’e açılacağını, Pazartesi yayımladığı bir NAVTEX ile duyurdu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Ağustos sonu itibariyle yeni bölgelerde de, kıta sahanlığımızın batı hudutlarına da ruhsat vererek her türlü sismik araştırma, sondaj çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Kimse Türkiye’ye yönelik ‘siz iyi niyet göstermediniz’ diyemez, biz gösterdik. Münasebetiyle suçlayacaklarsa Yunanistan’ı suçlasınlar” dedi. 10-23 Ağustos ortası geçerli olacak NAVTEX kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ilişkin iki savaş gemisi de Oruç Reis’e eşlik ediyor. Yunanistan da birebir gün birebir bölge için NAVTEX duyuru etti ve Türkiye’nin duyurusunun yasa dışı olduğunu öne sürdü. Böylelikle Almanya’nın başlatması beklenen arabuluculuk teşebbüsü, Yunanistan’ın Mısır ile mutabakat yapması, Türkiye’nin de gemilerini yine ihtilaflı bölgeye göndermesi ile daha başlamadan son bulmuş oldu. Muahede, Girit ve Rodos adalarının kıta sahanlıklarının kısmen kullanılması kuralıyla Mısır’ın kıta sahanlığı ile dikey bir koridor oluşturulmasını öngörüyor. Her iki tarafın denizde ve havada askeri varlıklarını artırıyor olmaları bölgedeki gerginliğin sıcak çatışmaya kadar varması riskini de beraberinde getiriyor. Türkiye, 27 Kasım 2019’da Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanlarını Sonlandırma mutabakatı ile Yunanistan’ın Girit, Karpathos ve Rodos adalarının güneyinde kalan bölgeyi kıta sahanlığı kapsamında gördüğünü duyuru etmiş ve bu muahedeyi BM’ye kaydettirmişti. Atina, 1982 tarihli Memleketler arası Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne nazaran adaların kıta sahanlığı hakları olduğunu, Türkiye’nin ortaya koyduğu haritanın Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiğnediğini duyuru etmişti. AB de Yunanistan’ı desteklemiş, Türkiye’nin, “yasa dışı” olarak tanımladığı hidrokarbon çalışmalarını durdurmasını talep etmişti.
ANKARA, MEiS’iN DURUMUNA DiKKAT ÇEKECEK
Üst seviye Türk yetkililer, Ankara’nın bu süreçte bilhassa Meis adası üzerinden Yunanistan’ın siyasetlerini açığa çıkarma hedefinde olacağı görüşünde. Yunanistan’ın Mısır ile yaptığı muahedenin bir hususunda “iki ülke ortasındaki deniz alanlarının kısmen belirlenmiş olduğundan ve ucunun açık olduğundan” kelam ediliyor. Atina’nın Meis adasını kapsam dışı bırakmayı kabul etmesi, Mısır’ın da birebir Türkiye üzere “Meis adasının tam yetki alanına sahip olamayacağı” tezinden kaynaklanıyor.
DIŞIŞLERI: ATiNA KORSAN MUTABAKAT YAPTI
Dışişleri Bakanı Sözcüsü Hami Aksoy, Oruç Reis araştırma gemisinin temmuzda planlanan araştırma faaliyetinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla bir müddet askıya alındığını hatırlattı. Aksoy, “Almanya ve AB’nin ricası üzerine diplomasiye baht tanımak ve diyalogu canlandırmak maksadıyla yaptığımız jest karşılık görmemiştir. Yunanistan, diyalog konusunda samimi ve dürüst olmadığını Mısır ile yaptığı korsan muahede ile ortaya koymuştur” değerlendirmesinde bulundu.
AKAR: HİÇBİR OLDU BİTİYE MÜSAADE VERMEYİZ
Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, Oruç Reis sismik araştırma gemisine, Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca refakat ve müdafaa sağlandığını anımsatarak gerekli önlemlerin alındığını vurguladı. Bakan Akar, Doğu Akdeniz’de Türkiye ve KKTC’nin yer almadığı hiçbir projenin yaşama talihi olmadığını ve bölgede hiçbir oldubittiye müsaade verilmeyeceğini tabir etti.
HÜCUMBOTLAR KAŞ VE MEIS’E YANAŞTI
Türkiye’nin yeni NAVTEX duyuru etmesinin akabinde evvelki gün Antalya açıklarından demir alan Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, Akdeniz’de arama çalışması yapacağı alana gerçek hareket etti. Oruç Reis, Kıbrıs’ın güneybatı açığındaki bölgeye ulaşırken, dün sabah saatlerinde ise Türk hücumbotunun Kaş ilçesi Limanağzı bölgesi önlerine, Yunan hücumbotunun ise Meis Adası önüne demir attığı görüldü. 3 Türk askeri helikopteriyle de bölgede vakit zaman uçuş yapıldı.
FRANSIZ SAVAŞ UÇAKLARI RUM KISMINA İNDİ
Fransa Hava Kuvvetlerine ilişkin Rafale tipi 2 savaş uçağı ve C-130 tipi nakliye uçağının Güney Kıbrıs Rum kısmına iniş yaptı. Birkaç gün Baf’ta kalacak Fransız uçakları, Doğu Akdeniz’de, Rum kesitinin tek taraflı duyuru ettiği kelamda münhasır ekonomik bölge içerisinde devriye misyonu gerçekleştirecek ve Fransa’nın bölgedeki deniz kuvvetleriyle iş birliği yapacak.
Karar
