Yükseköğretim Konseyi, vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin akademik, idari ve mali bilgilerin yer aldığı ‘Yükseköğretim Kurumları 2020’ raporunu açıkladı. Çalışmanın sonuçları, özel üniversitelerin ‘pazarlama’yı akademik eğitimin önünde tuttuğunu gösterdi. İşte dikkat çeken başlıklar: 12 vakıf yükseköğretim kurumunun öz kaynaklı araştırma proje bütçesi yok. 5 vakıf yükseköğretim kurumu Ar-Ge için hiç harcama yapmadı.
ÖĞRENCİYE HARCAMA 10 BİN TL’NİN ALTINDA
18 üniversitede takımlı öğretim üyesi başına 50’den fazla öğrenci düşüyor. Reklam harcamasının ortalaması 2.1 milyon lira oldu. Bu sayı kütüphaneye yapılan harcamaların ortalamasının 4 katını oluşturdu. Öğrenci başına basılı kitap sayısı yalnızca 13 okulda 10’un üzerine çıktı. Öğrenci başı sarfiyat ortalama 15 bin lira olurken, 9 vakıf kurumun öğrenci başına cari sarfiyat harcaması 10 bin liranın altında kaldı.
YÖK’TEN ÇARPICI ‘VAKIF YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI’ RAPORU
YÖK’ün 2018-2019 periyodu için 77 vakıf üniversitesinde yaptığı kontrol sonucu hazırladığı raporda reklama harcanan paranın kitaba harcanandan 4 katı fazla olduğu belirlendi. Vakıf üniversiteleri kütüphaneye kurum başına ortalama 545 bin 243 lira harcadı. Yalnızca 13 kurumda öğrenci başına 10 kitap düşüyor. Bu üniversiteler tıpkı devirde ortalama 2 milyon 173 bin lira, toplamda ise 219.5 milyon lirayı reklama harcadı. Ar-Ge için harcanan öz kaynak da 172 milyon lirada kaldı.
Yükseköğretim Kurulunca (YÖK), Türkiye’deki vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin akademik, idari ve mali dataların yer aldığı ‘Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2020’ raporu açıklandı. YÖK yetkililerinden alınan bilgiye nazaran, 47’si İstanbul’da olmak üzere 77 vakıf ünivsrsitesi için bu yıl üçüncüsü yayımlanan ve paydaşların ilgi gösterdiği rapor, sistemin güçlü ve zayıf taraflarını ortaya koydu.
AR-GE BÜTÇELERİ
Vakıf yükseköğretim kurumlarının 2018-2019 YÖK Denetleme Heyeti tarafından hazırlanan son kontrol raporlarına nazaran toplam Ar-Ge bütçelerinin 751 milyon 88 bin 285 lira, toplam öz kaynaklı Ar-Ge bütçelerinin ise 172 milyon 432 bin 461 lira olduğu tespit edildi. Toplam araştırma proje bütçesinin ortalaması 3 milyon 83 bin 21 lira olarak tespit edildi. Bunun yanında öz kaynaklı araştırma proje bütçesinin ortalaması 2017-2018 periyodunda 58 bin 811 lira iken 2018-2019 devrinde bu sayı yaklaşık 8,3 kat artışla 488 bin 243 liraya ulaştı. 2018-2019 eğitim yılında 12 vakıf üniversitesinin öz kaynaklı araştırma proje bütçesinin bulunmadığı fakat 7’sinin dış kaynaklı proje bütçelerinin olduğu, 5’inin Ar-Ge için hiç harcama yapmadığı tespit edildi. 38 vakıf üniversitesinin toplam araştırma bütçesinin ise 1 milyon liranın üzerinde olduğu ortaya çıktı.
AKADEMİK IŞÇI
Vakıf üniversitelerinin öğretim üyesi ve idari işçi sayılarına da yer verilen raporda, şimdi mezun vermemiş, öğrenci sayısı düşük olan üniversitelerde takımlı öğretim üyesi başına öğrenci sayısı doğal olarak yüksek görüldü. Lakin takımlı öğretim üyesi başına 50’den fazla öğrenci düşen 18 üniversite olması ise dikkati çekti. İdari işçi sayısının öğrenci ve akademik işçi sayısına nazaran orantısız yüksek yahut düşük olması da göze çarpan bilgiler ortasında yer aldı.
KÜTÜPHANELER
Vakıf üniversitelerinin, 2017-2018 eğitim ve öğretim devrinde kütüphane için toplamda 60 milyon 242 bin 501 lira harcama yaparken, bu sayı 2018-2019 devrinde yüzde 42 oranında artarak toplamda 85 milyon 499 bin 393 liraya ulaştı. Bu da üniversite başına 545 bin 243 liraya denk geliyor. Öğrenci başına basılı kitap sayısının yalnızca 13 üniversitede 10’un üzerinde olduğu tespit edildi. Öteki kurumlarda ise daha az.
REKLAM HARCAMALARI
Vakıf üniversiteleri 2017-2018 periyodunda reklam ve tanıtım için toplamda 219 milyon 476 bin 23 lira harcama yaparken bu sayı 2018-2019 yılında 216 milyon 796 bin lira oldu. 20182019 yılında yapılan reklam ve tanıtım harcamalarına bakıldığında ortalamasına 2 milyon 173 bin 178 lira olduğu görüldü. Bu sayının kütüphaneye yapılan harcamaların ortalaması ile kıyaslandığında yaklaşık 4 katı olduğu ortaya çıktı.
ÖĞRENCİ BAŞINA MASRAF
2017-2018 devrinde öğrenci başına cari masraf ortalaması 12 bin 992 lira iken 2018-2019 döeneminde öğrenci başına cari masraf ortalaması yüzde 18 oranında artarak 15 bin 888 liraya yükseldi. Bunun yanında 9 vakıf üniversitesinin öğrenci başına cari sarfiyat harcamasının 10 bin liranın altında yer alması, dikkati çeken bir durum olarak değerlendirildi. Üniversitelerin kimilerinin kira sarfiyatları de dikkati çekti.
YABANCI ÖĞRENCİLER
Vakıf üniversitelerinde, Güney Afrika’dan Cezayir’e, Amerika’dan Birleşik Krallığa, Endonezya’ya kadar 50’den fazla ülkeden 30 binin üzerinde yabancı öğrenci yer alıyor. Birinci 3 sırada Suriye, Irak ve İran’lı öğrenciler var.
YÖK: STANDART SAĞLANMALI
YÖK yetkililerince, üniversitelerden farklı programlarda kendi marka bedellerini oluşturmasının beklendiği vurgulanarak, şunlar kaydedildi: “Üniversitelerimizden beklenen kendi marka kıymetleriyle standartları sağlamaları ve taban kriterlerin çok üzerinde imkanlar sağlamalarıdır. Farklı alanlarda ulusal ve milletlerarası standartlar gözeterek yaptığımız mevzuat düzenlemeleri bu bakışla devam edecektir.”
DERSLERİN YÜZDE 90’I UZAKTAN VERİLDİ
YÖK Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç, koronavirüs salgını nedeniyle kapılarını kapatan üniversitelerdeki uzaktan eğitim faaliyetlerine ait, “Tüm derslerin yüzde 90,1’i uzaktan eğitim ile verilebilmiştir. Genel olarak bakıldığında ve dünya ülkeleri ile kıyaslandığında, tüm yaşanan zorluklara karşın bu oranlar bir başarıyı göstermektedir” dedi.
Karar
