Büyük Roma İmparatorluğu’nun başşehri olan ve görkemli yapılarıyla bilinen Nikomedia’nın kalıntılarına Kocaeli’nin İzmit ilçesindeki Çukurbağ Mahallesi’nde rastlanmıştı. Büyük 17 Ağustos Sarsıntısı sorasında hasar gören bir binanın altında ve etrafında görülen kalıntılar, dar sokaklar ve konutlarla çevrili hafriyat alanından çıkarılmıştı.

En büyük medeniyetlerden biri olan tarihi Nikomedia uygarlığına ilişkin tarihi yapıtların ortaya çıkarılması için hafriyat çalışmalarına tekrar başlanacağı öğrenildi.

SARSINTI SONRASI ORTAYA ÇIKTI

Kültür varlıklarının kimi vakit onarımlarla, kimi vakit araştırma ve kurtarma kazılarında ortaya çıktığını anlatan Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, 1999 Marmara zelzelesinden sonra Çukurbağ Mahallesi’nde hasar gören bir binanın altında ve etrafında Roma devrine tarihlenen bir mimariye ilişkin devasa heykeller, renkli mermer kabartmalar, mozaik mermer döşemeler ve başka tüm mimari ögeleri ortaya çıkartıldığını söyledi.

Gedük buranın dev heykeller, boyalı mermer kabartmalar, süslenmiş dev yapının bir imparatorluk kültür salonuna ilişkin olduğunun düşünüldüğünü söyledi. Ayrıyeten alanın, kayıp Roma İmparatorluk başşehri Nikomedia’ya dair şimdiye kadar ortaya çıkartılmış en büyük arkeolojik buluntu kümesi olduğunu belirtti. İkincisi ise şimdiye kadar bulunmuş renkleri en iyi korunmuş roma heykelleridir.

‘KENT, ÇAĞLAR BOYUNCA ÇOK FAZLA ZELZELE GÖRDÜ’

Nikomedia kentinin, milattan evvel 264 yılında Bitinya hükümdarı 1. Nikomedes tarafından kurulduğunu belirten Gedük, “Kuruluşunun akabinde Bitinya hükümdarının başşehri olan Nikomedia, milattan evvel 74 yılından sonra Roma İmparatorluğu’nun bir eyaleti olan Bitinya başşehri olmaya devam etmiştir. Nikomedia en parlak devrini Roma İmparatoru Diocletionus vaktinde yaşamıştır. Bu devirde büyük Roma İmparatorluğu’nun başşehri sıfatıyla dünyanın en büyük kentlerinden birisi olmuştur. Nikomedia çok sayıda yıkıcı sarsıntıya karşın çağlar boyunca büyük bir sanayi ve ticaret merkezi olarak kıymetini korumuştur ve korumaktadır. Kente dair çok fazla mimari yapıta ulaşılamamıştır. Bunun en kıymetli nedenlerinden biri kentin çağlar boyunca çok fazla sarsıntılarla sarsılması ve yıkım sonrasında mimari hayat modüllerinin farklı periyotlarda devşirme materyallerle diğer yapılarda kullanılmış olmasıdır. Çağdaş kent merkezinin antik kentin tam üzerine kurulmuş olması da uzun mühlet sistematik hafriyatları engellemiştir. Nikomedia kentine ilişkin araştırmalar zorlaşmıştır” diye konuştu.

‘İMPARATORLUĞUN KÜLTÜR SALONU OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR’

Çukurbağ hafriyat alanında milattan sonra üçüncü yüzyıla tarihlenen kentin merkezinde inşa edilmiş bir imparatorluk saray kompleksinin modüllerinin ortaya çıktığını belirten Gedük, “Dev heykeller, boyalı mermer kabartmalar, süslenmiş bu dev yapının bir imparatorluk kültür salonuna ilişkin olduğu düşünülmektedir. Bu yapının en çarpıcı yanı alandan çıkan rölyeflerin üzerinde İmparator Diocletionus’un yaptığı savaşlar, kazandığı zaferler, mitolojik tasvirler ve o periyotta Nikomedia’da gerçekleşen spor karşılaşmaları, tiyatro performansları ve onlarca mermer kabartmalarda canlandırmaların olmasıdır” biçiminde konuştu.

‘ŞİMDİYE KADAR NİKOMEDİA’YA SAİR ORTAYA ÇIKARILMIŞ EN BÜYÜK ARKEOLOJİK BULUNTU’

Kısmen ortaya çıkarılan Çukurbağ imparatorluk kompleksinin, dünya kültür mirası açısından büyük ehemmiyete sahip olduğunu söyleyen Serkan Gedük, “Alan, kayıp Roma imparatorluk başşehri Nikomedia’ya dair şimdiye kadar ortaya çıkartılmış en büyük arkeolojik buluntu kümesidir. İkincisi ise şimdiye kadar bulunmuş renkleri en iyi korunmuş roma heykelleridir. Üçüncü ise mermer kabartmaların tarzı ve ikonografisi açısından dünya sanat tarihinde klasik periyottan orta çağ periyoduna geçişi temsil eden örnekler olması açısından son derece değerli buluntu kümesidir. Çukurbağ arkeolojik hafriyatı ve ulaşılabilecek eserler ile dünya kültürel mirası için epeyce değerli kültür varlıklarıdır” tabirlerini kullandı.

Gedük, hafriyat çalışmalarının akabinde gün yüzüne çıkartılan tarihi yapıtların dünya mirasına kazandırılacağını da kelamlarına ekledi.

Karar