Cumhurbaşkanı Erdoğan, faiz konusundaki genel yaklaşımdan farklı halinin parti, tahminen hükümet içinde yadırganıyor olmasına reaksiyon olarak “Bu mevzuda nass var, nass” üzere bir cümle kurdu. “Nass sizi bağlamıyor mu, nass varken hala neden benim halimi tartışıyorsunuz?” üzere bir sitem de okunuyordu kelamlarından.

Nass (çift ‘s’li) “kesin kural” manasına geliyor. Kimi medya organlarına yansıdığı üzere “Nâs suresi”nden bahsedilmiyor.

Yanlışsız, Kur’an’ın “Faiz – riba” ile ilgili beyanları açık ve “Allah ve Rasulü ile savaşmak” üzere, “Şeytan çarpmış olmak” üzere “Ateş ehli olmak” üzere epey kınayıcı bir muhteva taşıyor. O ayetleri okuyalım:

“Faiz yiyenler, şeytan çarpmış kimsenin kalkışı üzere kabirlerinden kalkarlar. Bu, onların “Alışveriş de faiz gibidir” demeleri yüzündendir. Meğer Allah alışverişi helâl, faizi haram kılmıştır. Kime Rabbinden bir öğüt ulaşır ve o da bundan vazgeçerse, evvelce almış olduğu kendisine aittir; işi ise Allah’a kalmıştır. Her kim tekrar faize dönecek olursa, öyleleri de ateş ehlidir ve orada ebedî olarak kalacaklardır.” (Bakara, 275)

“Allah faizi mahveder, halbuki sadakaları bereketlendirir. Allah günahta ve inkârda direnen hiç kimseyi sevmez.” (Bakara, 276)

“Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve artık faizin peşini bırakın, şayet sahiden müminler iseniz.” (Bakara, 278)

“Şayet bu türlü yapmazsanız, o vakit Allah ve Resulü tarafından size savaş açılmış olduğunu bilin. Şayet tevbe ederseniz, sermayeleriniz sizindir. Haksızlık etmezsiniz, haksızlığa da uğramazsınız.” (Bakara, 279)

Kur’an’ın bu kararını bilen beşerler, faizli sürece dokunmaktan kaçınırlar, kaçınmaları lazım.

Lakin faizle ilgili geniş bir tartışma yerinin de bulunduğu biliniyor. Evvel faizle riba ortasında fark var mı, sorusu etrafında, sonra faizle enflasyon ortasındaki münasebet sebebiyle faizin oranlarıyla ilgili tartışmalar sürüp gidiyor. Bir de “küresel ekonomik sistem, onun her ülkeye yansıması yüzünden faizden korunmanın imkânı” tartışmalara kapı aralıyor.

Peygamberimizden bir hadis-i şerif rivayet ediliyor: “Öyle bir vakit gelecek ki faiz yemeyen kimse kalmayacak, faiz yemeyenlere de faizin tozu bulaşacaktır.” (Ebu Davud, Kitabul Buyu’, 3331)

Diyelim “ faizin en azından tozundan etkilenecek” bir ekonomik iklim oluştu, nasıl korunacak beşerler, sorusu soruluyor. Fertler kendi hayatları içinde, iş insanları iş hayatları içinde daima bir ikilem yaşıyorlar. Toplum içinde, faizli her türlü süreçten, hatta vade farklı alışverişten bile kaçınan beşerler olduğunu biliyorum. Lakin bu hassasiyet, insanları faizli bir dünyadan ne kadar soyutlayabiliyor? Bütün sistemin faizli yapı içinde oluştuğu bir yerde kim ferdi olarak “Faizin tozu”ndan etkilenmeyebilir? Mşı bankaya yatan, banka üzerinden havaleler yürüten, bankalardan kredi kartı kullanan, Diyanet’in verdiği fetva ile düşük faizli mesken kredisi çeken beşerler en azından faizin tozundan etkilenmiyorlar mı? Faizsiz finans kuruluşlarıyla bağ ne kadar faizsizdir mesela? Mesela, mesela?

Sayın Cumhurbaşkanı’nın faiz – nass yaklaşımına gelince, orada ortaya önemli sorular çıktığı bir gerçek.

Beşerler, “faize ‘nass’ sebebiyle karşı iseniz, o vakit neden sıfırlamıyorsunuz?” diye sormakta haksız olmazlar. Tıpkı biçimde “Faizin yüzde 16’sı nassa muhalif da 15’i nass içinde mi?” diye sormakta da haksız olmazlar. “Yatırımcılara faizi yüzde 15’e indirdik neden kredi kullanmıyorsunuz?” diye sormak da insanları faizli sürece teşvik değil mi?” diye sorduklarında da haksız olmazlar. Tıpkı biçimde “Şu şu alanlarda en küçük gecikmelerde neden faiz uygulanıyor?” diye sormakta da haksız olmazlar. Tıpkı formda “Dünyada pek çok ülke çok düşük faizlerle kredi bulurken, Türkiye neden risk primi sebebiyle üstelik döviz bazında çok yüksek faiz ödüyor, kredi bulmak için global finans odaklarının kapısını çalıyor?” diye sormakta haksız olmazlar.

Sokaktaki insan bunları sorar. “Z kuşağı” diyoruz ya hani, “Gençlerin İslam’la ilişkileri” diyoruz ya, “nass”ı bu kadar siyasetin içine taşıdığınızda ve kendi siyasetlerinizi desteklemek için kullandığınızda, ortaya çıkan soruları da cevaplamalısınız.

Olağan ki bu sorular sayın Cumhurbaşkanı’na sorulamıyor. Lakin bahis, İslam hukukçularını, İslam fıkhını, laik bir konseyi nizamda “nass ve hayat ilişkisi” açısından tüm islami ilimleri, hasebiyle bu mevzularla iştigal eden ilim adamlarımızı ilgilendiriyor.

Zira gelinen noktada siyasi iktidarın siyasetlerine karşı olan beşerler, nass’ı da yani Kur’an’ın kararlarını de tartışmaya yöneliyor. Sizin niyetiniz bu türlü bir tartışmaya kapı aralamak olmasa bile, üretilen sonuç bu oluyor.

Karar