VakıfBank Kültür Yayınları'nın (VBKY) Türkçede birinci kere okura sunduğu 'Kutsal Roma İmparatorluğu', Avrupa’da yüzlerce yıl karar süren tesirli siyasal oluşuma dair lisanımızdaki birinci çeviri eser olma özelliğini taşıyor.

Berlin İhtisas Araştırmaları Enstitüsü Rektörü Barbara Stollberg-Rilinger’nın yazdığı, Prof. Dr. Mete Tunçay’ın çevirisini yaptığı kitapta örgütlenmenin tüm sınırları inceleniyor. Birliğin yükseliş periyodundan kurallarına, üyelerin bağlılıklarından dağılma sürecine dek ayrıntılar aktarılıyor.

NET HUDUTLARI YOKTU

Kutsal Roma İmparatorluğu, Papa’nın 962 yılında Alman hükümdarı diye Sakson Prensi I. Otto’ya taç giydirmesiyle sahneye çıkan güçlü bir tertipti. Günümüzün Almanya, Fransa, Hollanda, İtalya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Avusturya, Belçika ve İsviçre üzere ülkelerin topraklarında yer alıyordu. Ortaçağ boyunca yayılan bu oluşum, Alman devletleri ve kent devletlerinin sıkı olmayan bir birliği olarak varlığını sürdürdü, Fransız Ihtilali ve Napoléon Savaşları sonrası hayatta kalamadı.

Bu bitişin nedenlerini kitapta sıralayan Stollberg-Rilinger, izleri ve kayıtları okura net sözlerle aktarıyor: Kutsal Roma İmparatorluğu hazır bir orduya sahip değildi, net hudutları bulunmuyordu ve sistemli vergi siyasetleri yoktu! Seçkinler meclisinin belirlediği bir önder etrafında yaşadı. Alman geleneklerini takip etti.

HEM ROMALI HEM ALMAN

Stollberg-Rilinger kitapta, oluşumun ayrıntılarına ait 'Alman Ulusunun Kutsal Roma İmparatorluğu' isminin kendisi, bu siyasal kuruluşun bulanık, hatta garip niteliğini ima etmektedir. ‘Romalı’ydı, birebir vakitte ‘Alman’dı; bir imparatorluktu ancak bir yandan da özgül bir ‘ulus’a aitti ve her nasılsa ‘kutsal’ sayılıyordu” kelamlarını kaydediyor. Kutsal Roma İmparatorluğu ne bir devletti ne de bir devletler konfederasyonuydu! Dahası, yazılı anayasası da yoktu.

Kitapta “Egemen bir üst otoriteye, merkezi bir yürütme organına, bürokrasiye, kalıcı bir orduya sahip değildi. Hülasa, Kutsal Roma İmparatorluğu, çağdaş devletleri tanımlayan bütün o niteliklerden yoksundu” diyen Stollberg-Rilinger, imparatorluğun geleneğe ve mutabakata dayanan bir siyasal kuruluş olduğunu belirtirken, yapısının kısmen eski görenekler ve metotlara, kısmen de üyelerinin ortasındaki mutabakatlara dayandığını söylüyor.

İMPARATOR, PRENSLER, LORDLAR…

Kutsal Roma İmparatorluğu 19’uncu yüzyılın başları üzere geç bir periyotta dahi hâlâ karşılıklı ferdî sadakat bağlarıyla ilerleyen karmaşık münasebetlere sahipti. Tıpkı günümüzün şirketleri üzere oluşumların birliği olan bu imparatorluk, hiyerarşik olarak yapılanmıştı. Stollberg-Rilinger, kitapta şunları anlatıyor: “Üyeleri büyüklük ve toplumsal rütbe bakımlarından son derece farklıydı ve İmparatorluğa çok farklı yollarla bağlanmıştı. Hiyerarşinin en zirvesinde imparator ve elektörler duruyordu, daha aşağılarda kiliseye bağlı ve dünyevi prensler, en altta da kentler ve şövalyeler vardı… Emperyal hiyerarşi boyunca, bir şahsî antlar şebekesi üyeleri birbirlerine bağlamıştı:

Emperyal vassallar imparatora, topraklı zümreler prenslerine, kent konseyleri (içlerinden çıktıkları) topluluklarına, köylü uyruklar malikânelerdeki lordlarına vb. taç giymeler, tımar dağıtmalar, selamlamalar, açılışlar, ant içmeler ve yeni görevlilerin yerleştirilmeleri üzere kamusal merasimler, bu karşılıklı bağları yaratıyor ve onlara yasallık kazandırıyordu. İmparatorluk tam da sistemli olarak kodlanmış bir yazılı anayasadan mahrum olduğu için daima olarak siyasal bünyesinde yeni hayat üfleyecek sembolik ayin ve merasimlere gereksinimi vardı.”

KÜNYE

Yayınevi: VBKY

Kitabın ismi: Kutsal Roma İmparatorluğu

Muharrir: Barbara Stollberg-Rilinger

Tercüman: Mete Tunçay

Sayfa sayısı: 196

Fiyatı: 25 TL

Karar