İKTİSAT SERVİSİ

Cumhurbaşkanı, kurun fren tutmadığı süreçte Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu’nu Çankaya’da kabul etti. Görüşmeden saatler sonra MB lider yardımcıları Semih Tümen ve Namık Küçük ile Para Siyaseti Konseyi Üyesi Abdullah Yavaş misyondan alındı. Lider yardımcılığına Taha Çakmak, PPK üyeliğine ise Yusuf Tuna atandı. Küçük’ün faiz indirimine ve rezerv satışlarına karşı çıktığı belirtildi. Gelişmelerin akabinde dolar 9.1956’yla rekor tazeledi, gram altın da 531 TL’yi buldu.

‘BU ATILIMLAR AKIL TUTULMASI GÜYA DÖVİZ KRİZİ İSTİYORLAR’

Türk Lirası, yedi aylık Kavcıoğlu periyodunda yüzde 26 erimiş oldu. Ekonomistler ve muhalefet daima tekrarlanan kusurlu kararların ‘tercih’ olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Veysel Ulusoy “Serbest piyasada devalüasyondur bu. Kasıt var” yorumu yaparken Atilla Yeşilada “Sanki Erdoğan döviz krizi istiyor. Bu atılımlar akıl tutulması” dedi. Eski MB Lideri, İYİ Partili Durmuş Yılmaz ise “Bundan sonra en gerçek para siyaseti hiçbir şey yapmamak. Bırak dağınık kalsın” sözlerini kullandı.

BAKAN SESSİZ

Türkiye’nin kredi risk primi 453 puana ulaşarak 6 ayın tepesine tırmandı, 10 yıllık tahvil faizi de 19.81 ile Mayıs 2019’dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Son söyleşisinde ‘döviz artışından kaynaklanan yükü hafiflettiklerini’ savunan Hazine Bakanı Lütfi Elvan ise TL’nin en büyük kaybını yaşadığı süreçte sessizliğini koruyor.

KILIÇDAROĞLU:

Halkımızı fakirleştiriyorlar. MB Başkanı’nın bu ihanette sorumluluğu artıyor.

BABACAN:

Merkez, elinde oyuncak oldu. Gece yarısı kararlarıyla ülkeye ziyan vermeye son verin.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN MERKEZ ATILIMI SONRASINDA KUR TEKRAR TEPE YAPTI

Bu sineması daha evvel izledik

TL tekrar gece operasyonuyla sarsıldı. Daha evvel tekraren denenmesine karşın birebir sonuca ulaşan Hükümet, yeniden bildiği yolu tercih ederek liradaki çöküşü hızlandırdı. Evvelki gece Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu ile bir ortaya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan birebir gece Merkez’deki vazifeden alma ve atamaları Resmi Gazete ile duyurdu. Daha evvel olduğu üzere kur tekrar yeni tepelerine imza attı.
Merkez Bankası’na yapılan gece yarısı operasyonlarından Hükümet bir türlü ders çıkarmıyor. Daha evvel tekraren tek bir kararnameyle değişen Merkez Bankası liderleri sonrasında en büyük yarayı TL alıyor. Evvelki gece gerçekleşen görüşme sonrasında esasen rekor iştahında olan kur yeni doruğuna otururken, ekonomistler atılan adımlara ‘gerçekten mana veremiyoruz’ diyor.

Evvelki akşam Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu bir ortaya geldi. Yapılan görüşme sonrasında ayrıntıyla Resmi Gazete ile aşikâr oldu.

Cumhurbaşkanlığı’nın toplumsal medya hesabından duyurulan görüşmenin içeriğine dair rastgele bir açıklama yapılmamıştı. Bu görüşmenin akabinde Merkez Bankası’ndaki vazifeden alma ve atamalara ait karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayılandı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) lider yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Siyaseti Şurası Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş vazifeden alındı. TCMB Lider Yardımcılığı misyonuna Taha Çakmak, Para Siyaseti Şurası Üyeliğine ise Prof. Dr. Yusuf Tuna atandı. Taha Çakmak, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’nda Lider Yardımcılığı vazifesini yürütüyordu. Geçmişte TMSF ve BDDK idare heyetlerinde bulunan Prof. Dr. Yusuf Tuna ise son olarak Şekerbank’ta idare şurası üyesi olarak misyon yapıyordu.

Merkez Bankası’nda 3 ismin vazifeden alınması sonrası 9.19 lirayı görerek yeni bir rekor kıran dolar, dün sabah 9.16 liradan açılış yaptı. Çeyrek altın 29 liralık artışla 866 liraya yükseldi. Gram altın ise 527 lira. Euro ise dün gün içinde 10.63 düzeyine kadar çıktı. Hafta başından bu yana 9 üzerine çıkan dolar/TL’de yurtiçi yerleşiklerin ağır satışı bankacılar tarafından görünmüyor. Analistler yükselişine emin olduğunda zati vatandaşların döviz mevduatında yine alıma geçme hali olduğu ikazını yapıyor.

‘BU İHANETTE SORUMLULUĞU ARTIYOR’

KEMAL KILIÇDAROĞLU:

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, gece operasyonlarını eleştirdi. Kılıçdaroğlu, Twitter’daki paylaşımında, Erdoğan ile Kavcıoğlu’nun ‘ele ele verdiğini, halkı fakirleştirdiğini’ lisana getirdi. Kılıçdaroğlu, şöyle devam etti: “Bu açıkça millete zulümdür. Şunu da söyleyeyim, Merkez Bankası Başkanı’nın bu ihanette sorumluluğu gittikçe artıyor. Unutmayacağım bunu!”

‘MİLLETİN GELECEĞİNİ KARARTMAYIN’

AHMET DAVUTOĞLU:

Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Beş ay evvel atadığınız Merkez Bankası Lider yardımcısını değiştirmenin cehaletinize tahlil mü olacağını zannediyorsunuz? Faiz, kur ve enflasyon ortasındaki alakayı bilememenizin bedelini millet mi ödeyecek? Kâfi artık! Milletin geleceğini karartmayın!” dedi.

‘BAĞIMSIZ OLMASI GEREKEN KURUM OYUNCAK OLDU’

ALİ BABACAN:

DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımla, Merkez Bankası’ndaki misyondan alma ve atamaları eleştirdi. Babacan paylaşımında şunları kaydetti: “Bağımsız olması gereken bir kurum, tek bir kişinin elinde oyuncak oldu. Teklifimi tekrar ediyorum: Sayın Erdoğan, uğraşmayın getir götürle. Varlık Fonu’nda yaptığınız üzere, Merkez Bankası Başkanlığı’na da kendinizi atayın. Gece yarısı kararlarıyla ülkeye ziyan vermeye son verin.”

‘KASIT VAR, BUNUN İSMİ DEVALÜASYON’

Özgür piyasada bunun devalüasyon olduğunu söyleyen ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy “Kasıt var” dedi. Blue Bay Asset Management’ta yöneticilik yapan Timothy Ash ise yapılan bu atılımın çılgınca olduğunu paylaştı. Ash “Çılgın hareketlerin sonuncusunu izliyoruz. Nereden başlanacağını bilmek güç. Liranın bu tabloda kaybetmesi şaşırtan değil. TCMB üzere nitekim kusursuz bir kurum artık Erdoğan’ın bir cep bankasına dönüştü. Bunu görmek hakikaten üzücü. Sıfır bağımsızlık” paylaşımını yaptı.

HAZİNE BAKANI LÜTFİ ELVAN NEREDE?

Kurdaki dalgalanma karşısında TL son yılların en büyük kaybını yaşıyor. Atılan adımlar TL için ‘yangına akaryakıt dökmek’ tabiriyle uyuşurken, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın sessizliği dikkat çekiyor. Elvan en son verdiği röportajda, iktisatta döviz artışından kaynaklanan yükü hafiflettikleri, iktisadın canlanmaya başladığını lisana getirmişti.

RİSK PRİMİ 6 AYIN DORUĞUNDA

Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 453 baz puana ulaşarak 6 ayın tepesine tırmanırken Türkiye’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 19,81 ile Mayıs 2019’dan bu yana en yüksek düzeyde bulunuyor. Türkiye’nin CDS’i en son Mart ayındaki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası lider değişikliği sonrasında 10 günde 175 baz puana yakın artışla 482 baz puana ulaşarak 2021’in doruğunu görmüştü. Türkiye 10 yıllık tahvil faizleri ise o periyot yüzde 19,17 düzeyinde seyrediyordu.

‘ESKİ DÖNGÜNÜN TEKRARI’

Yabancılar da verilen kararı kıymetlendirdi. Intouch Capital’da Piotr Matys “TCMB gelecek hafta faizleri yine indirecek üzere gözüküyor. Bu kararın kur kaynaklı olumsuz enflasyonist sonuçları olacak ve karar dolarizasyon trendini sürdürecek” dedi. Capital Economics’ten Jason Tuvey ise “Önümüzdeki altı ay boyunca siyasi baskı ortamı ve enflasyondaki keskin düşüşlerle bir haftalık repo faizinin gelecek yılın ortasına kadar 600 baz puan daha düşürülerek yüzde 12’ye çekileceğini öngörmemize yol açıyor” yorumunu yaptı. Coex Partners şirketinden Henrik Gullberg ise “Bildiğimiz üzere eski bir döngünün tekrarı. Geçmişte yalnızca Türk şirketlerinin Erdoğan’a kaygılarını lisana getirmelerine yetecek kadar bir lira paha kaybı, Erdoğan ve TCMB’nin ne kıymetine olursa olsun faiz düşürme planlarından vazgeçmesine ve gidişatı aksine çevirmesine neden oldu. Lakin aşikâr ki şimdi orada değiliz” paylaşımını gerçekleştirdi.

‘EN HAKİKAT SİYASET HİÇBİR ŞEY YAPMAMAK’

Eski Merkez Bankası Lideri ve İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz Merkez Bankası’nda yapılan yeni görevlendirmelere reaksiyon gösterdi. “128 milyar dolar rezervi harcayarak yapılan deneyle ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ teorisi ispat edilemedi lakin; Cumhurbaşkanı ‘gelişmekte olan ülkelerde MB idare değişiklik suratı ile enflasyon oranları ortasında müspet bağlantı vardır’ teorisini doğruladı. Nobele aday olabilir” paylaşımı yapan Yılmaz, şunu ekledi: “Bundan sonra en gerçek para siyaseti hiçbir şey yapmamak. Bırak dağınık kalsın.” Ekonomist Atilla Yeşilada da “Sanki Erdoğan döviz krizi istiyor. Kimse bana liderin çok kurnaz planları var demesin, bu atılımlar akıl tutulması işareti” dedi.

‘OYNADIĞINIZ SİMÜLASYONDA TL YÜZDE 26 ERİDİ’

Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota “Neyi düzeltmeyi planlıyorsanız sakın yapmayın. Hiçbir aksiyon almazsanız en azından daha berbata gitmeyiz. Milletin parası ile oynadığınız Merkez Bankacılık simülasyon oyununda TL dolara karşı Marttan bu yana yüzde 26 eridi. Kamu döviz cinsi borcunun bedeli 435 milyar TL arttı. Aile başına döviz borcumuz 19 bin TL arttı. KÖİ yükümlülük artışı 300 milyar TL. O da aile başına 13 bin TL” yorumunu yaptı. Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Mustafa Mente ise “İktidar, Merkez Bankası operasyonlarıyla irrasyonalitenin hudutlarını zorluyor, on milyonlarca sabit gelirli vatandaşı fakirleştiriyor, belirsizlikleri artırıyor ve ülkeyi zemheri bir kışa sokuyor. Matematik bilen son kişi de gönderilmeden bu iktidardan kurtulsak iyi olacak” diye konuştu.

‘ACEMİ BERBERE GİDEN PAMUĞUNU EKSİK ETMESİN’

TCMB Lideri vazifeden alma yazılarını saraya elden götürdüğünü söyleyen CHP Sözcüsü Faik Öztrak “Son 3 yılda 4 TCMB Lideri görmüştük. Artık 5 ayda vazifeden alınan Lider Yardımcısı gördük. Başını acemi berbere teslim eden, cebinden pamuğu eksik etmesin. Dolar 10 liraya koşuyor. 1990 yılında dünyanın en büyük 20 iktisadı ortasında olmayan Rusya, Endonezya, Suudi Arabistan ekonomileri bizi geçip birinci 20’ye girerken, Türkiye bu ülkelerin gerisine düşüyor. Türkiye 2018’de, Tek Kişilik Vesayet Rejimine geçmeden evvel de dünyanın en büyük
17. iktisadıydı. Tek Kişilik Vesayet Rejimiyle geçen 3 yılın sonunda, Türkiye artık en büyük 20 iktisat liginde yok. ‘Tüm dünya bizden kötü’ diyerek, beceriksizliğinizi saklayamazsınız. Millet olanları görüyor, notunuzu veriyor. Sandık gelsin diye gün sayıyor” yorumunu yaptı.

‘MERKEZ MEVZUYU YANLIŞ ANLADI’

Ekonomist Zafer Yükseler “Beterin beteri vardır” diyerek şöyle konuştu: “Para Siyaseti Kurulu’nun yeni yapısı: Yokuş aşağı duran ‘TCMB Kamyonu’ önündeki takozları da kaldırdık. Bundan sonra Allah Kerim.” Ekonomist Burak Arzova da “Yeni atamalar; doların suratını keser mi? Hayır. Enflasyonu aşağı çeker mi? Hayır. Alım gücü artar mı? Hayır. Faiz indirimi devam eder mi? Evet” dedi. Ekonomist İris Cibre ise şu paylaşımı yaptı: “İmkânsız üçleme kuramına nazaran birebir anda, sermaye hareketleri, faiz ve kur denetim edilemez. En az birinden vazgeçilmeli. Bir periyot ‘imkânsız üçleme’yi deneyen MB, mevzuyu yanlış anlamış olacak ki, kuru özgür bıraktı. Artık rekabetçi kur, düşük faiz yeni tezimiz.”

Karar