Koronavirüs (Kovid-19) salgının en başından beri Türkiye’nin salgınla çabası hem vatandaşlar tarafından hem de memleketler arası arenada epeyce eleştirildi. Vatandaşlar aşılama çalışmaları ve pandemiyle daha da artan ekonomik krizin tesirleri nedeniyle iktidarı eleştirirken; öbür ülkeler ise Türkiye’nin aşıda birinci olarak Çinli Sinovac şirketinin ürettiği CoronaVac aşısını kullanması nedeniyle makul sınırlamalar getirmişti.

TÜRKİYE KARANTİNADAN KURTULAMADI… ÖTEKİ ÜLKELERİN FARKI NE?

Bugün hala Sinovac aşısını yaptıran Türklerin alınmadığı ülkeler mevcutken; yakın vakitte İngiltere’den gelen Türkiye’yi kırmızı listeden çıkardığı haberi kısa periyodik sevinç yarattı. Ancak İngiltere’nin kırmızı listesinden çıkan Türkiye’deki vatandaşlara İngiltere’ye girişlerde yeniden de 10 günlük otel karantinası uygulanacağı kararının öğrenilmesi işin rengini değiştirdi. Pekala bu mecburilik kalkabilir mi?

İngiltere’nin aşılama sistemini tanıdığı ülkeler ortasında ABD, Avrupa Birliği (AB) üyeleri, Japonya ve Avustralya’nın yanı sıra gelişmekte olan ülkeler de var. İngiltere bu ülkelerden gelen şahısları, sadece İngiltere’nin tanıdığı aşılardan yaptırmışlarsa aşılı sayıyor. Bu aşılar şöyle: Pfizer/BioNTech, Moderna, Oxford/AstraZeneca ve Janssen.

Ülkelerin aşı sistemlerinin hangi kriterlere nazaran tanındığını ve Türkiye’nin aşılama sisteminin neden tanınmadığını İngiltere Sıhhat Bakanlığı’na soruldu. BBC Türkçe’ye yazılı bir açıklama gönderen bir İngiltere Sıhhat Bakanlığı sözcüsü kriterler ortasında şunları sıraladı:

• Ülkelerde kullanılan aşılar,
• Tam aşılı nüfusun oranı,
• Aşı sertifikasının İngiltere’nin standartlarına uyup uymadığı üzere faktörler

Türkiye’nin aşı sertifikaları AB tarafından kabul edildiği için sertifika standardında bir sorun olması pek muhtemel değil. İkinci faktör olan tam aşılama oranında da Türkiye, listedeki birtakım ülkelerden daha iyi durumda.

İngiltere’nin aşılama sistemini tanıdığı tüm ülkeler ve aşılanma oranları şöyle:

Türkiye bu alanda, İngiltere’nin aşı programını tanıdığı AB ülkelerinin de kıymetli bir kısmının da önünde.

“İNGİLTERE’NİN KARARI ŞEFFAF DEĞİL”

Kovid-19 Data Analisti Tim White, AB ülkeleri içinde büyük farklılıklar olsa da İngiltere’nin AB’yi bir bütün olarak listeye eklemesinin siyasi açıdan daha uygun görülmüş olabileceğini söylüyor. Aşı kriterinde de Türkiye’nin bir sorunu olmadığı anlaşılıyor. Türkiye’de Sinovac ve Pfizer/BioNTech aşıları uygulanıyor.

Türkiye Sıhhat Bakanlığı bugüne kadar kaç doz Sinovac, kaç doz Pfizer/BioNTech aşısı yapıldığına dair bir bilgi paylaşmadı. İngiltere, Sinovac’ı tanımıyor olsa da Türkiye’de Pfizer/BioNTech aşılanan şahıslara konut karantinası zorunluluğunu kaldırabilirdi.

Üstelik Türkiye’de de, bugüne kadar Sinovac aşısı yaptırmış şahıslara ek doz olarak Pfizer/BioNTech, yurtdışına çıkacaklarını söyleyenlere ise iki doz Pfizer/BioNTech aşısı yapıyor.

İngiltere’nin aşılama programını tanıdığı birtakım ülkelerde de İngiltere’nin tanımadığı aşılar da uygulanıyor. Örneğin Brunei’de yapılan aşılar ortasında, Çin şirketi Sinopharm’ın geliştirdiği ve İngiltere’nin tanımadığı bir aşı da var. Analist Tim White da Türkiye’de başlangıçta yüklü olarak Sinovac yapılmasının işleri kolaylaştırmadığını lakin Türkiye’de iki doz Pfizer/BioNTech aşısı da yapılmasının göz arkası edilemeyeceği görüşünde.

İngiltere Sıhhat Bakanlığı’nın paylaştığı üç kriter de, Türkiye’nin aşılama sisteminin tanınmasının mümkün olduğunu gösteriyor.

Sıhhat Bakanlığı, Türkiye’deki aşılamayı neden tanımadığını açıklamasa da, aşılama programları tanınan ülkelerin sayısını artırmak istediklerini ve bu listenin üç haftada bir gözden geçirileceğini duyurdu.

Bilgi analisti White, İngiltere’nin aşılama programını tanıma konusundaki kararlarının, kırmızı liste kararlarındaki üzere “pek de şeffaf olmadığını” söylüyor.

İNGİLTERE’NİN ANKARA BÜYÜKELÇİLİĞİ: ÇÖZÜLMESİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ

22 Ekim’de bir açıklama yapan İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği de “Aşı sertifikasyonu hakkında birtakım sorular aldık. Bu değerli hususun da bir an evvel tahlile kavuşması için Türkiye ile birlikte çalışıyoruz” paylaşımında bulundu.

Hem İngiltere Sıhhat Bakanlığı’nın hem de İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği’nin açıklamaları, son güncellemede kırmızı listeden çıkan Türkiye’nin, önümüzdeki güncellemelerde de aşılama programının tanınabileceği manasına geliyor.

Analist Tim White ise “İngiltere’nin onayladığı aşıları olan ABD, Avustralya yahut Bulgaristan vatandaşları İngiltere’ye serbestçe girebilirken tıpkı aşıyı Türkiye’de olan bir kişinin farklı muamele görmesinin gerisinde bilimsel hiçbir neden göremiyorum” diyor ve ekliyor:

“İngiltere’nin düzmece aşı sertifikalarından kaygı duyuyor olması da bir ihtimal. Aşı programı tanınan 17 ülkede düzmece sertifikalar daha az üzere gözüküyor. Bu bahiste Türkiye’nin yapabileceği bir şey var mı bilmiyorum lakin Ankara Londra’ya bu mevzuda her fırsatta baskı yapacaktır.”

Karar