Sakarya’nın Hendek ilçesinde 3 Temmuz’da 7 kişinin hayatını kaybettiği, 127 kişinin de yaralandığı havai fişek fabrikasındaki patlama ile ilgili hazırlanan eksper raporu tamamlandı. 

200 SAYFALIK RAPOR HAZIRLANDI

Patlama büyüklükleri, sayısı ve vakitlerinin belirlenmesi gayesiyle 11 şahıstan oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık uzman raporu, Hendek Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildi. 

4 BÜYÜK PATLAMA OLDU, 1 DAKİKA 54 SANİYE SÜRDÜ

Sakarya Üniversitesi yerleşkesinde yer alan SAU1 zelzele kayıt istasyonu geniş bant kayıtlarının incelendiği belirtilen raporda, 4 büyük patlama sürecinin gerçekleştiği, patlamaların evresinin 1 dakika 54 saniye sürdüğü bildirildi.

6 PATLAMA ÇUKURU ORTAYA ÇIKTI

Raporda, hadise yerinin keşfi sırasında 6 patlama çukuru görüldüğü söz edilerek, zamanca birinci ve büyüklükçe en büyük patlama sürecinin iş yerinin Çin Mahallesi kısmındaki misket deposu, ilaç eleme yeri ve misket laboratuvarıyla bağlı olduğunun değerlendirildiği kaydedildi.

En büyük patlayıcı ölçüsünün 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT’ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu belirtilen uzman raporunda, 4 ton 82 kilogram gök bombası (9 ton 595 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 17 metre, 1 ton 106 kilogram gök bombası (2 ton 599 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 11 metre, 831 kilogram gök bombası (1 ton 953 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 10 metre, 53 kilogram gök bombası (125 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 4 metre ve 831 kilogram gök bombası (1 ton 953 kilogram TNT’ye eş değer) patlamasında 10 metre çapında çukur oluştuğu bilgisi verildi.

“YASAL HUDUTLARIN ÜZERİNDE PATLAYICILAR DEPOLANMIŞTIR”

Raporda, depolarda sütrelerin bulunmadığı ve güvenlik aralıklarının yasal bedellere uymadığına işaret edilerek, şu tespitlere yer verildi:

“Çin Mahallesi’nde patlama çukurlarının olduğu bölgede toplam olarak denklem 1’e nazaran 10 ton 183 kilogram patlayıcı birikimi olduğu söz edilebilir. Denklem 3’e nazaran ise yaklaşık 30 ton civarındadır. Bu bölgedeki depolar ve misket üretim bölgelerinde yasal hudutların üzerinde patlayıcılar depolanmıştır.

“ÇİN MAHALLESİ’NDE TÜZÜĞE MUHALIF ÜRETİM YAPILMIŞTIR”

2 Temmuz 2020 tarihindeki depo kayıtlarında piroteknik patlayıcıların toplam ölçüsü 41 ton 281 kilo 38 gramdır. Buna ek olarak 5 tondan fazla ölçüde Kosova için piroteknik gereç üretilmiştir. Sonuç olarak Çin Mahallesi’nde yasal olmayan bir biçimde ve tüzüğe muhalif olarak depolama ve üretim yapılmıştır.” 

“HİÇBİR TEDBIR ALINMADIĞI ANLAŞILDI”

Patlayıcı mamullerin koruma edildiği depolarda rastgele bir mümkün patlama, parlama ve yangın tesirlerine karşı yapısal manada hiçbir tedbir alınmadığının, hepsinin patlamadan sonra büyük yangında kullanılamaz hale geldiğinden anlaşıldığına dikkati çekilen raporda, depolar ortasında rastgele bir sütre yapılmadığı üzere güvenlik aralarına de dikkat edilmediğinin belirlendiği kaydedildi. 

“YAPILARIN RUHSAT KAYITLARINA ULAŞILAMADI”

Havai fişek fabrikasının yerleşkesinde bir sığınak yapısına ilişkin proje hazırlandığı ve resmi makamlarca onaylanmasına karşın bu çeşit elzem ve değerli bir yapının alanda inşa edilmediğinin belirlendiği anlatılan raporda, “İdari binanın ikinci katına ilişkin kullanım ruhsatı olmadığı üzere arazinin kuzeyinin uç kısmında depo gayeli kullanılan irili ufaklı baraka tipinden yapıların da ruhsat kayıtlarına ulaşılamamıştır.” tespitinde bulunuldu.

TEHLİKELİ BÖLGELERE UZATMA KABLOLARI İLE ELEKTRİK ÇEKİLMİŞ!

Raporda, yıkılmamış binalarda yapılan incelemelerde parlama, patlama tehlikesi olan binalarda kıvılcım çıkarabilecek elektrikli aygıtlar konulduğu, tehlike bölgelerine uzatma kablolarıyla elektrik çekildiği, makine tamiratları yapılırken elektrik ilişkilerinde güvenlik kurallarına uyulmadığı, ilişki noktalarında sızdırmazlık özelliğinin bozulduğu, statik elektriğe karşı kâfi önlemlerin alınmadığı, çalışanların denetiminin muntazaman yapılmadığı, gelişen teknolojiyi kullanarak alınabilecek güvenlik önlemlerinin alınmadığının görüldüğü bildirildi.

PATLAYICI KAPASİTESİNİN 3 KATINA ÇIKMIŞLAR!

İş sıhhati ve güvenliği hukuku bakımından düzenlenen yükümlülüklerin tam olarak sağlanmadığının anlaşıldığına işaret edilen bilirkişi raporunda, iş sıhhati ve güvenliğinin sağlanması için gerekli olan tüm tedbirlerin alınmadığı sonucuna ulaşıldığı vurgulandı. 

Raporda, patlayıcı materyallerin depolandığı toplam alanın 2 bin 400 metrekare olduğu belirtilerek, “Depo başına yaklaşık 6 ton patlayıcı/kimyasal içerik bulunduğu görülmektedir. İlgili mevzuata nazaran bu depoların asgarî 2 ton kapasiteli patlayıcı unsur koruma yapıları olarak ele alınması gerekirdi.” tabirleri yer aldı. 

NE OLMUŞTU?

Sakarya’nın Hendek ilçesinde MÜSİAD Sakarya Şube Lideri Yaşar Coşkun’un sahibi olduğu Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda meydana gelen patlamada 7 emekçi hayatını kaybetmiş, 127 işçi yaralanmıştı.

Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda daha evvel de tekraren patlama yaşandığı ortaya çıkmıştı.

11 Şubat 2019: Sakarya’nın Hendek ilçesine bağlı Yukarıçalıca Köyü yakınlarındaki Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nın kız kaçıran imalatının yapıldığı kısımda meydana gelen ve Ikram Hallaç’ın (26) hayatını kaybettiği patlamada 14 kişinin yaralandığı bildirildi. 

29 Eylül 2009: Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda meydana gelen patlamada 1 personel öldü, 1 personel yaralandı. Yangına maytap fitillerinin kurumadan kesilmesi neden oldu. 

17 Ağustos 2009: Çoşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda Ramazan topları için patlayıcı üretilen laboratuar kısmında patlama meydana geldi. Patlamada fabrikadaki binalardan biri yıkıldı, başkalarında de büyük hasar oluştu. Üretim tesisindeki binaları yerle bir eden patlamada 1 personel hayatını kaybetti, 33 emekçi yaralandı. 

21 Mayıs  2009: Çoşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nın maytap imalathanesi kısmında patlama meydana geldi. Üzeri açık tente ile çevrili olduğu belirtilen imalathanedeki patlamada 3 emekçi yaralandı.

1 Eylül 2007: Çoşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nın barut üretiminde kullanılmak üzere kömür öğütülen kısımda kıvılcımdan kaynaklanan bir patlama oldu. Patlamada 1 personel yaralandı.

BİR HAFTA SONRA BİR PATLAMA DAHA

Patlama ile ilgili gözaltına alınan ortalarında fabrika sahibinin de bulunduğu 5 kuşkulu tutuklanmış, bir kuşkulu ise isimli denetim kaidesiyle özgür bırakılmıştı.

Denetimli imha hedefiyle Adapazarı ilçesi Taşkısığı mevkisine getirilen fabrikadaki patlayıcıların, 9 Temmuz’da 11.35 sıralarında kamyondan indirildiği sırada meydana gelen patlamada 3 asker şehit olmuş, 8 jandarma çalışanı ile kamyon sürücüsü yaralanmıştı. 

Karar