Dünya Bankası, şimdiki ekonomik gelişmelere dair kıymetlendirme ve beklentilerin yer aldığı Türkiye Ekonomik İzleme Raporu’nun son sayısını dün yayımladı. Raporda, başlangıçtaki ani yükselişe karşın Türkiye korona virüsü salgınını görece süratli bir formda denetim altına aldığı fakat bu hassas eğilimi korumak için ihtiyatlı tavrın sürdürülmesi gerektiği vurgulandı.
Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) akabinde Dünya Bankası da, Merkez Bankası (TCMB) rezervlerindeki düşüşle ilgili Türkiye’yi uyardı.
'SALGIN TOPARLANMAYI RAYINDAN ÇIKARDI'
* Sıhhat krizinin ekonomik tesirleri önemli seviyede oldu ve 2018-2019 periyodundaki ekonomik yavaşlama sonrasındaki kademeli toparlanmayı rayından çıkardı.
* Global iktisattaki yavaşlamadan ötürü Türkiye’nin mal ve hizmet ihracatına dönük dış talep azalırken, cari hesaptaki dengesizlikler yine ortaya çıktı.
'REZERV KULLANILMASA TL’DEKİ KIYMET KAYBI ARTABİLİRDİ'
* Finans sermayesinin global seviyede inançlı limanlara yönelmesi ve Merkez Bankası (TCMB) rezervlerindeki sert düşüş, Türkiye’nin üzerindeki dış finansman ve piyasa baskılarını artırdı.
* 1 Mart ile 13 Mayıs ortasında TL, dolar karşısında yüzde 20 paha kaybetti. Cari hesaptaki dengesizlikler, sermaye çıkışları, mevduatlardaki dolarizasyon ve ABD dolarındaki genel pahalanma, TL’deki kıymet kaybında tesirli oldu. TCMB’nin rezervleri kullanılmasaydı, TL’deki kıymet kaybı ve dalgalanma, çok daha sert olabilirdi.
* Bu gelişmeler, TCMB’nin döviz rezervlerinde sert düşüşe neden oldu. Yalnızca mart ayında rezervler 16,6 milyar dolarla rekor seviyede azaldı. Nisanda azalış, 6,8 milyar dolarla devam etti.
* Sene başında 105 milyar dolar olan TCMB rezervleri, nisanda 85 milyar dolara kadar düştükten sonra, mayısta Katar Merkez Bankası ile yapılan swap muahedesiyle rezerv tekrar 90 milyar doların üzerine çıktı. Rezervlerdeki düşüş, yurt içi ve yurt dışındaki bankalarla yapılan swap’larla süreksiz olarak artırıldı.
'İŞ GÜCÜ PİYASASINDAKİ ZORLUKLAR ARTTI'
* Dış baskılar ve yurt içinde salgına karşı alınan tedbirler nisan-mayıs aylarında yurt içi üretimin ani bir biçimde durmasına neden oldu. Bu ekonomik tesirler, istihdamın ve iş gücüne iştirakin düşmesi ile birlikte pandemi öncesinde zati var olan iş gücü piyasası zorluklarını daha da ağırlaştırdı.
* Salgının neden olduğu ekonomik şokun tesiriyle, 3,3 milyon kişiyi yoksulluğa sürükleyebilir. Öte yandan, bu insanların dörtte üçü, pandeminin birinci andaki tesirlerine karşı uygulamaya konulan amaçlı toplumsal dayanak programlarının genişletilmesi yoluyla yoksulluğa düşmekten kurtarılabilir.
'TÜKETİM, YATIRIMLAR VE İHRACAT ÜZERİNDE BASKI SÜRECEK'
* Türkiye, global iktisadın büyük kısmı üzere 2020’de sıkıntı bir yıl geçiriyor. Bu yıl Türkiye iktisadının yüzde 3,8 oranında küçülmesi bekleniyor ve 2021’deki toparlanmanın nasıl olacağı bilinmeyen. Salgının denetim altında tutulması için ihtiyatlı tavrın sürdürülmesi muhtaçlığı, tüketim üzerinde baskı yaratacak.
* Salgını denetim altında tutma ve ihtiyatlı tavrı sürdürme gereksinimi tüketim üzerinde baskı oluştururken, borç yükü şirket yatırımları üzerinde ve zayıf dış talep de ihracat üzerinde baskı yaratacak.
* Yatımlardaki ve iş gücüne iştirakteki düşüşün, Türkiye'nin ve öbür yükselen iktisatların verimlilik artışı ve potansiyel ekonomik büyümede yaşadığı düşüşü daha da şiddetlendirmesi bekleniyor.
TESIRLI PARA VE MALİYE SIYASETI TAVSİYESİ
Dünya Bankası Türkiye Ofisinde Program Başkanı olarak misyon yapmakta olan ve raporun grup başkanı Habib Rab, “Etkili bir para ve mali siyaset bileşimi, çıpalanmış ekonomik beklentiler ve dış şoklara karşı güçlendirilmiş tamponlar sürdürülebilir ve güçlü bir toparlanmaya yardımcı olacaktır” dedi.
Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Auguste Kouame, rapora ait açıklamasında şu kelamları lisana getirdi:
“Pandemiye karşı uygulanan süratli ve kapsamlı siyaset müdahalesi salgının en makus tesirlerinin hafifletilmesine yardımcı oldu ve virüsün denetim altında tutulacağı ve siyaset tedbirlerinin pandeminin nasıl evrileceğine ve ulusal ve global iktisatta yaşanacak gelişmelere nazaran uyarlanacağı varsayımıyla daha erken bir toparlanmanın tabanını hazırladı.”
Karar
