Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın toplumsal medyaya yönelik düzenleme için “Parlamentomuzdan bu çeşit toplumsal medya mecralarının külliyen kaldırılmasını, denetim edilmesini istiyoruz. Erişim manisi ile isimli ve mali yaptırımlar dahil her türlü prosedür devreye sokulacak” kelamlarının akabinde AK Parti’nin hazırladığı taslağa dair detaylara ulaşıldı. Lakin Tabir Özgürlüğü Derneği’nin ‘EngelliWeb 2019: Buz Dağının Görünmeyen Yüzü’ isimli raporu, toplumsal mecralar için var olan kontrol sisteminin ehil olduğunu ortaya koydu. Gerektiğinde tesirli tedbirlerin alınabildiğini gösteren raporda Türkiye’den erişime engellenen internet siteleri, haber, toplumsal medya hesap ve içerikleriyle ilgili istatistiki datalar açıklandı. Raporda geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye’den 408 bin 494 internet sitesinin erişime engellendiği belirtildi. Başkaca geçen yıl sonu itibarıyla 130 bin URL adresine, 7 bin Twitter hesabına, 40 bin Tweet’e, 10 bin YouTube görüntüsüne ve 6 bin 200 Facebook içeriğine de 5651 sayılı Kanun ve sair kararlara istinaden erişim engellendi. Yeniden tıpkı devirde 50 bin kadar içeriğin erişim engelleme kararları sonrasında içerik sağlayıcılar tarafından yayından kaldırıldığı tespit edildi.
TWİTTER’A BAŞVURULARIN BIRÇOK TÜRKİYE’DEN
Geçen yıl içinde Türkiye’den yekun 61 bin 49 alan ismi erişime engellendi. Bunların yüzde 70’i 42 bin 145 alan ismiyle Haber Teknolojileri ve Muhabere Kurumu (BTK) yöneticisi tarafından 5651 sayılı Kanun’un sekizinci unsuru kapsamında erişime engellendiği tabir edildi. Hakimlik, savcılık ve duruşma kararlarıyla da 16 bin 797 alan ismine erişim engellendiği belirtildi. Geçen yıl 5651 sayılı Kanun’un dokuzuncu unsuru dayanak gösterilerek 223 farklı sulh ceza hakimliği tarafından verilen yekun 888 farklı kararla erişime engellenen 5 bin 599 haber adresi (URL) bulunuyor. Bunlardan 3 bin 528 tanesi haber siteleri (içerik sağlayıcıları) tarafından erişim mahzuru kararı sonrasında yayından kaldırıldı. Çalışmada toplumsal medya şirketlerinin şeffaflık raporları da değerlendirilidi. 2012 başı ve 2019 1. yarı yıl sonu itibarıyla Twitter’a dünya umumunda gönderilen 7 bin 396 duruşma kararından yekun 5 bin 487 (yüzde 74’ü) duruşma kararı Türkiye’den yollandı. Türkiye bu kategoride 1. sırada mekan alırken, 1096 kararla Rusya 2., 336 kararla Brezilya üçüncü sırada bulunuyor. Dünya umumunda öbür çıkartma taleplerine bakıldığında Twitter’a yekun 66 bin 7 talep gönderildiği ve bu taleplerden en fazlasının, 30 bin 769 (yüzde 46’sı) taleple Türkiye’den gönderildiği belirtildi. 14 bin 284 taleple Rusya 2., 6 bin 435 taleple Japonya üçüncü sırada.
YENİ DÜZENLEME NE GETİRİYOR?
BTK ‘KAMU YARARINA’ BAKARAK PRATIKLERI ENGELLEYEBİLECEK
AK Parti’nin 15 Temmuz’a kadar çıkarmayı planladığı toplumsal medya düzenlemesinin detayları ayan oldu. Sözcü’nün aktardığına nazaran iki maddede yapılacak değişiklik Haber Teknolojileri ve Muhabere Kurumu’na (BTK) geniş salahiyetler getiriyor. Yasa taslağı, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’na ‘şebekeler üstü hizmet’ tarifi getirilmesini öngörüyor. Bu “İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden yahut sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak bir yazılım vasıtası ile sunulan; sesli, yazılı, görsel muhabere kapsamındaki kamuya açık elektronik haberleşme hizmetleri yahut yazılım platformu vasıtasıyla sunulan tatbik hizmetleri” biçiminde tanımlanıyor.
Temsilcilik açma zaruriliği: WhatsApp, Netflix ve Telegram üzere pratiklerin tanımlandığı ve kanuna eklenmesi öngörülen husus ile BTK’ya bu tıp pratiklerin engellenmesi müsdesi veriyor. Twitter, Facebook, Youtube ve Instagram üzere platformlara Türkiye’de temsilcilik açma zaruriliği getiriliyor.
Olgular Türkiye’de saklanacak: Düzenlemeyle toplumsal medya şirketleri Türkiye’deki kullanıcıların datalarını Türkiye’de barındırmakla yükümlü tutulacak. Olguları Türkiye’de bulundurmayan şirketlere 1 milyon liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
İçeriği 24 stte kaldırmayana ceza: Hukuka karşıtlığı hâkim yahut duruşma kararı ile tespit edilen içerikleri bildirime karşın 24 st içinde içeriği çıkarmayan yahut içeriğe erişimi engellemeyen toplumsal ağlar tazminat ödeyecek.
TİKTOK'A GÜVENLİK AÇIĞI İNCELEMESİ
Zatî Olguları Müdaf Şurası, toplumsal medya pratiği TikTok hakkında, olgu güvenliği açığı tezleri üzerine resen inceleme başlattı. Konsey, fotoğraf, medya paylaşım ve iletileşme pratiği TikTok hakkında son günlerde basın-yayın organlarında konum alan “kişisel dataların korunmasına yönelik olgu güvenliği açığı” haberleri ve ihbarlar üzerine harekete geçti. Şura, TikTok hakkında resen inceleme başlattı. Şura daha evvel, data ihlalleri sebebiyle Facebook’a yekun 3 milyon 250 bin lira idari para cezası uygulanmasına karar vermişti.
MECLİS'TE NETFLİX'E ERİŞİM ENGELİ
Toplumsal medyaya yönelik yeni düzenleme gündemdeyken TBMM çalışanları kampüs içinde Netflix engellemesiyle karşılaştı. Meclis’in internet sağlayıcılarından Netflix’e ulaşmaya çalışanlar “Bu siteye ulaşılamıyor. netflix.com ana makinesinin cevap vermesi çok uzun sürdü” yazısı ile siteye erişim sağlayamadı. Haber Muhabere Başkanlığı’ndan yetkililer, çalışma siteleri hariç tüm sitelere mani konulduğunu aktarırken; YouTube, Twitter, Instagram üzere sitelere ulaşılabiliyor.
Karar
