Türkiye’nin F-16 ile ilgili niyet mektubunun ABD’den gelen nasıl bir işaret üzerine gönderildiğinin bilinmediğini söyleyen Hasan Göğüş, “Teklif kimden gelmiş olursa olsun, mektup ABD tarafında biraz başları karıştırmışa benziyor. ABD idare kademelerinde, “Türkiye’yi daha fazla Rusya’nın kucağına atmayalım” diyenler herhalde vardır. Yedi milyar dolar da yabana atılacak bir meblağ değil” dedi.
Hasan Göğüş’ün T24’te yayımlanan yazısı şöyle:
Joe Biden’ın Amerikan Lideri seçilmesinin üzerinden bugün tam bir yıl geçti. Geçtiğimiz sene 3 Kasımda yapılan seçimlerde, 78 yaşındaki Biden, 75 yaşındaki rakibi Trump’ı az bir farkla mağlup ederek, ABD’nin 46. lideri seçilmişti. Her ne kadar vazifesine, bu yıl 20 Ocak’ta başlamış olsa da, idaredeki 10 aylık icraatı, Biden hakkında bir kıymetlendirme yapmaya imkân veriyor.
AMERİKA GERİ GELDİ Mİ?
Seçim kampanyasını “Amerika tekrar geri geldi” sloganı üzerine kuran Lider Biden idaresindeki ABD’nin, pek bir yere geldiği yok. İlla geri geldiği bir yer arayacak olursak, o da iklim değişikliğine ait Paris Muahedesiyle hudutlu kaldı. Biden’ın bir yıllık dış siyaset uygulamalarından tek akılda kalan ise, Amerikan askerlerinin Afganistan’dan çekilerek ülkelerine geri dönmeleri oldu. Maalesef, büyük bir becerisizlikle gerçekleştirilen geri çekilmenin iç parçalayan imajları de, Amerikan tarihinde kara bir leke olarak kalacak.
Bugün bir seçim yapılacak olsa, Biden’ın seçilebilmesi çok kuşkulu. Kamu oyu yoklamalarına nazaran, Biden’ı destekleyenlerin oranı birinci defa yüzde 50’nin altına düştü. Hatta Biden’ın, dört yıllık misyon müddetini tamamlayıp tamamlayamayacağı bile tartışılmaya başladı. İsrail’in eski Başbakanı Netanyahu ve akabinde İngiltere Başbakanı ile yaptığı görüşmelerde uyuklarken kameralara takılan manzaraları, uçak merdivenlerinde art geriye tökezlemesi ve irticalen yaptığı konuşmalarda orta sıra ne manaya geldiği muhakkak olmayan kelamlar sarf etmesi, Biden’ın sıhhat durumu hakkındaki kuşkuları artırıyor. İki yıl sonra 80 yaşına girdiğinde, ülkeyi nasıl yönetebileceği farklı bir merak konusu. Biden’in rastgele bir nedenle başkanlıktan ayrılması halinde, anayasa gereği yerine geçecek Yardımcısı Kamala Harris ise, seçildiğinden bu yana ortalıklarda görünmüyor.
BIDEN PERİYODUNDA TÜRK-AMERİKAN ALAKALARININ SEYRİ
Biden devrindeki Türk-Amerikan bağlantılarına gelince, mevcut problemlerin hiçbirinin tahlili yolunda uzaklık alınabilmiş değil. Üstüne bir de 24 Nisan travması eklendi. Esasen perşembenin gelişi çarşambadan aşikardı. Seçim ortamında söylenenlere bakmamak gerektiği beklentisi, bu defa hakikat çıkmadı. Biden, kampanya sırasında Türkiye aykırısı verdiği kelamları, birer birer yerine getiriyor. Evvel CAATSA yaptırımları uygulamaya konuldu. Türkiye, F-35 projesinden çıkarıldı. Parasını ödemiş olduğu uçakları bile alamadı. Akabinde evvelki liderlerin ermeni lobilerine karşı direndiği 1915 olaylarına ait argümanlar, Biden tarafından soykırım olarak tanındı. Korkarım sırada Halk Bankası belgesi var. Aşikâr ki Türkiye seçimlerden evvel yanlış cet oynamış.
Lider Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan birbirlerinden hazzetmiyor Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Lider Biden’ın kimyaları bir türlü uyuşmadı. Birbirlerini evvelce tanımış olmaları, birbirlerine muhabbet duydukları manasına gelmiyor. Neredeyse, her canı sıkıldığında Erdoğan’la telefonla görüşen Trump’ın tersine, Biden bir yıl içerisinde Erdoğan’ı yalnızca bir kere aradı. O da Ermeni soykırımını tanıyacağını evvelce “müjdelemek” için. Biden ile Erdoğan iki sefer yüz yüze görüştüler. İkisi de milletlerarası toplantılar marjında. İki önder şimdi birbirlerinin makam odalarını görmediler. 20 dakika olarak planlanan Roma’daki son görüşme, 70 dakika sürdü diye neredeyse havalara uçacağız. İçerikten çok görüşmenin müddeti, her zamanki alışkanlıkla haberlerde manşetlere taşındı. Esasen görüşmenin 20 dakikada sona ermeyeceği baştan belirliydi.10 dakikanın selam sabah ve çeviriyle geçeceği dikkate alındığında, kalan 10 dakikanın, iki ülke ortasındaki problemlerin, başlıklar itibariyle sıralanmasına bile yetmeyeceğini, herkes üzere Amerikalılar da, bal üzere biliyordu. Burada da bir bildiri yatıyor olmalı.
TARAFLARIN BASIN AÇIKLAMALARI NE MANAYA GELİYOR?
Kapalı kapılar arkasında neler konuşulduğu bilinmiyor. En azından bu kez görüşmenin öbür şahitleri var. Umarım devletin arşivlerine gereken kayıtlar düşülmüştür. Bu nedenle değerlendirmeleri her iki tarafın resmi açıklamaları ve verilen beyanatlar üzerinden yapmak gerekiyor. Biden ile ikinci görüşmenin akabinde da ortak basın toplantısı düzenlenmedi. Alakaların hassas bir periyottan geçtiği yahut başkanların öngörülemeyen reaksiyonlar verebildikleri hallerde, ortak basın toplantıları düzenlenmemesi daha iyi oluyor. Bu meyanda ister istemez, akıllara bu yıl Ankara’daki Çavuşoğlu-Dendias basın toplantısında yaşananlar geliyor.
Evvelden hazırlandığı anlaşılan açıklamalarda tarafların öncelikleri bariz olarak görülüyor. Amerikan tarafı, S-400 sıkıntısını ve insan hakları konusunu açıklamaya koymuş. Türkiye de, PKK/YPG’ye verilen Amerikan dayanağını kendi açıklamasına koymalıydı. Lakin koymamış. Bu eksikliği Cumhurbaşkanı Erdoğan, basın toplantısındaki açıklamalarıyla gidermeye çalıştı. F-16 satışı muhtemelen Kongre sürecini etkilemesin diye danışıklı dövüş sonucu iki tarafın açıklamasında da yok. Doğu Akdeniz’deki gelişmeler, Amerikan açıklamasında var, Cumhurbaşkanı Erdoğan ise bir yunan gazetecinin sorusuna cevaben gündeme hiç gelmediğini söyledi. Muhtemelen Biden Rum lobisine çiçek atmak istemiştir. Ortak sistem Amerikan açıklamasında yok, Türk açıklamasında var. Kimin talepkâr olduğu buradan belirli oluyor. Nedense çalışma kümelerini pek bir seviyoruz.
ABD ile münasebetlerdeki meseleler tek bir görüşme ile çözülemeyecek kadar çok ve derin. Aslında Biden ile görüşme üzerinde de neden bu kadar ısrarcı oluyoruz anlaşılır üzere değil. Biden’ın Amerikan Dışişleri’nin hazırladığı konuşma notlarının dışına çıkması mı bekleniyor?
F-16’ların verilmesi bağlantılara can suyu olabilir.
Türkiye’nin F-16 ile ilgili niyet mektubu, ABD’den gelen nasıl bir işaret üzerine gönderildi bilinmiyor. Teklif kimden gelmiş olursa olsun, mektup ABD tarafında biraz başları karıştırmışa benziyor. ABD idare kademelerinde, “Türkiye’yi daha fazla Rusya’nın kucağına atmayalım” diyenler herhalde vardır. Yedi milyar dolar da yabana atılacak bir meblağ değil. F-35’lerin yokluğunda, F-16’ların Türkiye’nin güvenlik muhtaçlıklarını ne ölçüde karşılayacağı muhakkak olmasa da, bu hususta yaşanacak olumlu bir gelişme, ağır bakımdaki Türk-Amerikan münasebetlerine bir nebze nefes aldıracaktır.
Karar
