SALİHA SULTAN
Çalınan birçok yapıtı yurt dışındaki müzayedelerde satılan Türkiye’nin bu defa de Sultanahmet Mescidi ve II. Selim Türbesi’nden çalınan tarihi çinileri bu hafta Avrupa’da açık artırmaya çıkıyor.
2003’te Sultanahmet Camisi’nden çalınan 80 adet çini karoların tıpa tıp gibisi olan bir çini 28 Ekim’de Christie’s’, II. Selim Türbesi’nden çalınan bir çini de 27 Ekim’de Sotheby’s’ müzayede konutları tarafından Londra’da satışa sunulacak. Hollanda’da yaşayan ve Avrupa müzayedelerinde satılan Türk yapıtlarının izini süren bir isim olan Hollanda Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Lideri Dr. Mehmet Tütüncü, çinilere dair KARAR’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Avrupa’da müzayedelerde birçok yapıtımız satılıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı ise bu yapıtların lakin medyatik olanlarına, medyaya yansıyanlarına müdahale ediyor. Bakanlık misyonunu yanlışsız yapmıyor ne yazık ki. Halbuki bir çok eser de müdahale edilmeden satılıyor ve bu biçimde çalınan yapıtlarımız daima satılmaya devam ediliyor.”
ÜÇ TANESİ HALBUKİ DAHA EVVEL SATILMIŞ:
Christie’s Müzayede Evi’nde 28 Ekim tarihli açık artırmada satışa sunulan çini hakkında bilgi veren Dr. Tütüncü, şunları aktardı:
“Bu çini 24 mart 2003 tarihinde Sultanahmet Camisi’nden çalınan çiniler ve ayrıyeten Fatihteki Mesih Mehmet Paşa Camisi’nden 17 Mayıs 2005’te çalınan 80 adet çini ile tıpkı özelliklerde.” Dr. Tütüncü, müzayede konutunun katalogda verdiği bilgiye nazaran verilen bilgiye nazaran tıpkı çinilerden örneklerin 12 Ekim 2004, 13 Nisan 2010 ve 18 nisan 2012 tarihli müzayedelerde de satıldığının görüldüğünü kaydetti. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu satışların hiçbirini engelleyemediğini söyleyen Dr. Tütüncü “Şu an 28 Ekim’de gerçekleşecek olan müzayede için de rastgele bir engelleme kararına müracaat ettiğini duymadık” dedi.
Dr. Tütüncü, 27 Ekim’de Sotheby’s tarafından açık artırmaya sunulan çini hakkında da şunları aktardı: “Bu çini karo da yeniden İstanbul’dan çalınmış. Katalogda da bunu açık açık yazmışlar. II Selim Türbesi’nden çalınan bu çiniye de Bakanlığın bir müdahalesini duymadık. Bu türlü daha bir çok örnek var. Çalınan yapıtlarımızın takibi ve satışlarının engellenmesi Türkiye’deki eski eser kaçakçılığının engellenmesi için çok kıymetlidir. Çünkü piyasadaki bu astronomik sayılarla satışlar eser hırsızlarını da teşvik etmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı bu hususta daha hassas ve ısrarlı olmaya davet ediyorum.” Dr. Tütüncü ayrıyeten Bakanlığın bu satışların önüne geçmek için herkese açık ‘çalınan eserler’ ismiyle bir internet sayfası yapması gerektiğini, bu çalışmanın tarihi yapıtların izini sürenler için büyük kolaylık sağlayacağını ve satışlara mahzur olacağını kaydetti. Müzayede konutlarında bu hafta satışa çıkan Türk çinilerinin akabinde gözler Kültür ve Turizm Bakanlığı’na çevrildi. Türkiye’den çalınan çinilerin iadesi için bir teşebbüste bulunup bulunulmayacağı ve yapıtların konutuna dönüp dönmeyeceği merak konusu.
Karar
