Cuma yazımda müziği, edebiyatı, öbür sanatları, toplumu millet yapan ögeler diye saymıştım. Yazımı Yahya Kemal’in Itri şiirinden bir alıntıyla bitirmiştim. Itrî’nin öykümüzü ihtiyar çınarlardan dinleyip bize aktardığını söylüyordu. Onun o şaheser şiiri de, Itrî’nin musikisi üzere bizi biz yapan muazzam yapıya bir tuğla daha ekliyordu.
Pek hoş, pek âlâ… Lakin tıpkı şiirin sonunda bir serzeniş, bir ağıt vardır. Itrî’nin binin üstünde bestesinden elimizde kala kala kırk adedi kalmış. Ne vahim, ne utanç verici bir savrukluk! Şöyle yanıyor Yahya Kemal:
Tahminen hâlâ o besteler çalınır
Gemiler geçmeyen bir ummanda
Boş bir ümit tabi… Ne o denli bir umman var, ne de o besteler geri döner.
MEHTERİ YOK ETMEK PİRÎ’Yİ SOFRAYA YAYMAK
Niye bu türlü savruğuz? Batı Türkleri’nin kültürde öne çıktığı iki alandan biri müzik, başkası mimaridir. Merhum Öztuna, musikimiz için, “Dünyanın iki klasik müziğinden biri” kaygısı. Kadir biliyor muyuz? Günahtır demişiz, Itrî’nin kayıp bestelerinin yanına mehterinkileri de göndermişiz. Bugün mehter diye çaldıklarımızın büyük kısmı, İttihat-Terakki vaktinde yazılıp bestelenmiş. Onların da birçok İsmail Hakkı Bey’in yapıtı. Başkalarını Hadiseyi Hayriye sırasında imha etmişiz. Padişahların mehter besteleri var; onlar saray arşivinde bulunmuş.
Savrukluğumuzun bir öteki örneği, Piri Reis haritasıdır. Haritayı okuyucularımın birçok görmüştür. Hani Batı Avrupa, Batı Afrika ve en şaşırtıcısı, Amerika kıtasının oldukça gerçek resmedildiği harita… Colomb’un keşfinin şimdi yesyeni olduğu çağda, bu kadar ayrıntılı ve büyük çapta gerçek Amerika haritası insanları şaşırtır. Eric von Daniken, Pirî Reis haritasını uzaylıların, uzaydan dünyayı gözleyerek çizdiği fantezisini bile muharrir. Hiç merak ettiniz mi haritada Asya niye yok diye? Zira haritayı ortasından cart diye yırtmış ve sofraya yayıp üstünde yemek yemişiz! Elimizdeki yarısının üstünde bulunan ekmek kırıntılarından biliyoruz. Benim bir hayretim de asırlar uzunluğu Sümer, Akad, Asur, Babil medeniyetlerinin üstünde oturduğumuz halde bunların ortaya çıkarılmasında bir tek Türk’ün dahli olmaması! Tıpkı Orhun ve Yenisey Bengü taşlarını bulan ve çözen Thomsen, Radloff ve öbürleri üzere, hepsi yabancı. Biz ne yapıyorduk sanki? Bu günlerde çok duyduğum, “Цbьr tarafta bunu mu soracaklar?” mı diyorduk?
Osmanlı bu türlü de Cumhuriyet nasıl?
Evvel iyi tarafında bakalım, Cumhuriyet döneminin bilim adamları, başta Prof. Ahmet Bican Ercilasun, Divan-ı Lugat-it-Türk’ten Bengü Taşlara, Oğuznamelere, Kutadgu Bilig ve daha nicelerine, o güne kadar gösterilmeyen ilgiyi gösterdiler; yayımladılar. Türk Lisan Kurumu ve Türk Tarih Kurumu da, hiç olmazsa vakit zaman, birebir çabayı ve randımanı gösteren hukukî kişilikler.
MUHAFAZAKAR, KORUMA EDER Mİ?
Buna karşılık Türk müziğinin yayımlanmasına İnönü Hükümeti’nin koyduğu yasak, başlangıçtaki Öz Türkçe çılgınlığı ve başta Menderes vaktinde İstanbul’a reva görülen mimarlık ve tarih katliamı. Yağmur Tunalı, yalnızca Unkapanı- Bizans Su Kemeri ortasında yıkılmış 53 eski eser sayıyor. İlber Ortaylı da hem yıkılan yapıtları hem de mahvedilen İstanbul siluetini sıkça anlatır. Nedense iktidarlar muhafazakârlaştıkça korumanın tam karşıtını yapıyorlar. Muhafazakârlaştıkça cehaletin artmasından mıdır?
Ve bugün… Cehalet olmasa, gelen kuşaklar kayıpları telafi edebilir. Lakin cehalet, kartopu üzere yuvarlanarak büyüyor. Tahsil edememiş öğrenciler büyüyüp öğreteceklerinden habersiz öğretmenler, profesörler hâline geliyor ve onların öğrencileri ikili kavrulmuş cahiller hâlinde bu emme-basma deveranı güçlendiriyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın ideoloji kitabında Aristo anlatılırken dört element diye Hava, Su, Toprak ve Tahta sayıldığını hatırlarsınız. Düşünün ki bunu yazan bir ideoloji öğretmenidir!
Bir kısmını hatırladığım bir şiiri bulmak için hafızamdaki mısraı Google’a yapıştırırım. O denli yaptım. dogm.eba.gov.tr ve acikders.ankara.edu.tr çıktı. Resmî siteler… Muteber herhâlde.
Eba’nınkinden (https://bit.ly/3Cwkred ) Itrî şiirinin birinci mısralarını yapıştırıyorum:
Büyük Itrî’ye eskiler derler, Kıskanıp gizlemiş kazâ ve yazgı
Bizim öz mûsıkîmizin pîri; Tahminen binden çok bestesini,
Herhâlde biri şiiri ortadan kesmiş, bir oburu da karmış; iskambil destesi üzere. Aslında “bizim adamlar”dan biri siteyi yapıyor ve web sayfası kodundan habersiz. Fakat olsun, sağlam arkadaşımızdır kesinlikle. Bu ortada metnin altında şiirin bestelendiğini de öğreniyoruz. Bakınız ne yazıyor:
4.SEGÂH-HÜZZAM MAKAMI
Segâh Makamı
İddiam şu: Müellif alfabeyi öğrenmiş. Ancak sıra şimdi küçük- büyük harf ayrımına gelmemiş. Ziyan yok, G ile Ğ’yi ayıramayan başbakanlar, aksakallar görmedi mi gözlerimiz.
SEN ÇOCUĞU BÜYÜTÜRSÜN, BİZ EBLEH YAPARIZ
Ankara üniversitesinin sitesinde çıkan sayfada (https://bit.ly/3csBUtv ) Itrî şiiri düzgün görünüyor. Ama çabucak altında Arif Nihat Asya hocamızın şaheserlerinden San’at şiiri var. Şöyle başlatmışlar:
Sen, mermi yaratırsın;
Ben, ondan saray yaparım!
Şiirin aslını hatırlamayanlar için, doğrusu, “Sen mermeri yaratırsın;/ Ben, ondan saray yaparım!”.
Bakınız, bunlar bir ortaokul öğrencisinin tez karalamaları değil. İki kocaman kurumun ders materyali diye öğrenciye sundukları. Aylardır, yıllardır orada duruyorlar, öğrenciler de bunlardan öğreniyor!!! Dediğim üzere, sonra o öğrenciler diploma alacak. Bir kısmı öğretmen, bir kısmı akademisyen olacak ve sonunda büyüyüp profesör olacak ve bu sayfaları hazırlayacaklar. Allah sonumuzu hayretsin.
Kocaman eğitim – öğretim çarkımız anne babalara şöyle mi sesleniyor: “Sen çocuğu büyütürsün; Ben ondan ebleh yaparım!”
Gelecek Çarşamba öğretmenler günü. Benim üzere üzülen öğretmenlere kutlu olsun.
Karar
