Rekor seviyede kredi kullandıran ve döviz açık konumu süratle artan kamu bankalarının, bütçe masraflarındaki ‘görev zararı' yükü de kaygı yaratıyor. İki kamu bankasının yekun vazife zararları ocak-haziran periyodunda geçen yıla nazaran yüzde 54 artışla 3.4 milyar liraya çıktı.

Sözcü'de mahal alan habere nazaran, Kaynak ve Maliye Bakanlığı'nın bütçe sarfiyat tablolarına nazaran vazife zararları kapsamında 6 ayda Halk Bankası'na 1.4 milyar lira, Zirt Bankası'na 1.9 milyar lira aktarıldı. Yılın birinci yarısında gerçekleşen vazife zararları 2019'un birebir periyoduna nazaran, Halk Bankası için yüzde 70.1, Zirt Bankası için yüzde 36.9 artışa işaret ediyor.

Memleketler arası Şeffaflık Örgütü – Türkiye Lideri Oya Özarslan, “Özelleştirme süreci ile bütçenin hizmet zararı yükünden kurtulacağı vt edilmişken, vazife zararları münhasıran kamu bankalarının kredileri ile katlanarak artıyor. Üstelik bu bankalar Varlık Fonu'na aktarıldı ve fonun Sayıştay murakabesine tabi olmadığını biliyoruz, bu durum da ek bir risk yaratıyor” diye konuştu.

YÜZDE 2 BİN 930 ARTIŞ 

Bu yıl vazife zararları için öngörülen bütçe başlangıç ödeneği 100.5 milyar liraydı. Lakin yarı yıldaki gerçekleşmeler hizmet zararlarında amacı tutturmanın güçlükle olduğunu gösteriyor.

Merkezi idare bütçesinden birinci 6 ayda 51 milyar lira vazife zararlarına gitti. En yüksek üleşi 46.7 milyar lira ile Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) alırken, 2. sırada ise aralarında kamu bankalarının da bulunduğu mali kurumlar geliyor.

Milletlerarası Şeffaflık Örgütü, kişiselleştirme siyasetlerinin ağır bir biçimde uygulandığı 2005-2020 arasındaki hizmet zararları kalemlerini inceledi. 2005-2020 yıllarının birinci 5 aylık gerçekleşmelerini inceleyen örgüt, yekun vazife zararının yüzde 543, mali kurumların hizmet zararının ise yüzde 2 bin 930 arttığını ortaya koydu.

‘FATURAYI HALK ÖDEMESİN'

Oya Özarslan, 2001 bunalımında oluşan dev hizmet zararlarını hatırlatarak,”Hep bir arada büyük bir fatura ödedik. Kamu bankalarının son bir kaç yıldır gitgide artan vazife zararları, yeniden tıpkı yanlışların yapılıp, bunalım sarmalına girip girmediğimiz konusunda derin bir dert yaratıyor. Tekrar faturayı tüm halkın ödeyeceği günlere düşmemek için sorumlu davranan bir siyaset gerekiyor” diye konuştu.

BİLANÇOLARDAKİ DÖVİZ AÇIĞI 9.7 MİLYAR DOLARA ÇIKTI

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran, 10 Temmuz itibarıyla kamu bankalarının piyasalara ve öbür kuruluşlara verdiği dövizin göstergesi olan net döviz açığı durumları 9.7 milyar dolara çıktı. Bu meblağ aralık ayı başında yalnızca 78 milyon dolardı.

BDDK, bankaların döviz durum açığının arka arda iki haftadan uzun bir vadeyle özkaynakların yüzde 20'sini aşmasını istemiyor. Bankalar yılda altı sefer bu limiti iki hafta vadeyle aşabiliyor. Lakin kamu bankalarında iki haftadır yasal limitin üzerinde olan bu orantı 10 Temmuz itibarıyla yüzde 24'ü aştı.

Karar