Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Avustralya başkanları, AUKUS ismi altında yeni bir güvenlik iş birliği kurulduğunu duyurdu. Pasifik’te dengelerin değişeceği akıllara gelirken, muahede kapsamında ABD ile İngiltere’nin Avustralya ile nükleer güçlü denizaltı teknolojisini paylaşacağı belirtildi.
ABD Lideri Joe Biden’ın Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısına İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Avustralya Başbakanı Scott Morrison da katıldı.
Kelam konusu ülke önderleri ABD, İngiltere ve Avustralya ortasında AUKUS ismi altında yeni bir güvenlik iş birliği kurulduğunu duyurdu.
Biden, basın toplantısında yaptığı konuşmada, Avustralya ve İngiltere ile iştiraklerinin uzun yıllara dayandığının altını çizerek 21. yüzyılda karşılaşılan zorluklarla da birlikte uğraş edeceklerini belirtti.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison (solda), ABD Lideri Joe Biden (ortada), İngiltere Başbakanı Borris Jonhson (sağda)
‘ŞU ANDA BÖLÜNMEMİZ YA DA BİRBİRİMİZDEN AYRIŞMAMIZ İÇİN MANTIKLI BİR NEDEN YOK’
Hint-Pasifik bölgesindeki mevcut durumun da bu 3 ülkenin iş birliği yapmasını gerektirdiğini vurgulayan Biden, “Şu anda bölünmemiz ya da birbirimizden ayrışmamız için mantıklı bir neden yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Biden, “AUKUS altında en kilit proje olarak, Avustralya’nın konvensiyonel silahlı nükleer güçlü denizaltı edinmesi için istişareleri başlatıyoruz. Burada nükleer silahlı denizaltından değil, nükleer reaktörlerle çalışan konvensiyonel silahlı denizaltılardan bahsediyoruz. Bu teknolojinin inançlı olduğu doğrulandı. ABD ve İngiltere on yıllardır bunu kullanıyor.” tabirini kullandı.
Gelecek 18 ay boyunca kelam konusu istişarelerin süreceğine işaret eden Biden, bu istişarelerin yürütülmesi için ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’e talimat verdiğini ve Savunma Bakanlığının Güç ve Dışişleri Bakanlıkları ile çalışacağını söyledi.
‘NÜKLEER SİLAH PEŞİNDE DEĞİLİZ’
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, İngiltere ve ABD ile vardıkları AUKUS isimli yeni güvenlik muahedesi uyarınca nükleer güçlü denizaltı inşa etmelerinin, nükleer silah peşinde oldukları manasına gelmeyeceğini söyledi.
Morrison, ABD Lideri Joe Biden ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile yaptıkları, nükleer güçlü denizaltı inşası da dahil olmak üzere savunma alanında ileri teknolojilerin paylaşılacağı özel güvenlik mutabakatıyla ilgili açıklamada bulundu.
Avustralya’nın en az sekiz nükleer güçlü denizaltı inşa edeceği belirtilen muahedenin, bölgenin güvenliğini sağlamaya yardımcı olacağını vurgulayan Morrison, “Bölgemizde on yıllardır sahip olduğumuz, nispeten iyi ortam geride kaldı. Elbet yeni bir periyoda girdik. Bu hepimizi etkiliyor. Hint-Pasifik’in geleceği, tüm geleceğimizi etkileyecek.” görüşünü paylaştı.
Mutabakatın, nükleer silahları değil, Avustralya’nın dizel-elektrik itme sistemli denizaltılarının modernizasyonunu kapsadığını aktaran Morrison, “Nükleer silahların yayılmasını tedbire yükümlülüklerimizi yerine getirmeye devam edeceğiz. Avustralya, nükleer silah yahut sivil nükleer kapasite oluşturma peşinde değil.” dedi.
EK TAKVİYELER DE ÖNGÖRÜLÜYOR
Mutabakat sonrası yapılan ortak açıklamada hedeflerinin “mümkün olan en erken tarihte” Avustralya’nın bu imkanı kullanabilir hale gelmesi olduğu vurgulanan metinde, savunma muahedesinin ayrıyeten siber alandaki kapasiteler, yapay zeka ve ek denizaltı kapasiteleri üzerine de odaklanacağı kaydedildi.
Açıklamada, Hint-Pasifik, “çözülmemiş toprak uyuşmazlıkları, terör tehditleri ve organize kabahatler dahil potansiyel parlama noktalarına sahip bir bölge” olarak tanımlandı.
Mevzuya ait değerlendirmede bulunan İngiltere Başbakanı Johnson, mutabakatın, “doğal müttefik” olduğunu söylediği üç ülkeyi her zamankinden daha fazla birbirine yakınlaştıracağını belirterek, “Bu paydaşlık, çıkarlarımızı savunmak ve haklarımızı korumak için giderek daha hayati hale gelecek.” dedi.
MUTABAKAT ÇİN’E KARŞI YAPILDI
Bu ülkeler, muahedenin, Çin’in büyüyen bir askeri varlığa sahip olduğu Hint-Pasifik bölgesindeki çıkarlarını savunmak için hayati ehemmiyete sahip olduğunu düşünüyor.
Çin’in artan tesirine karşı İngiltere’ye ilişkin HMS Queen Elizabeth uçak gemisi, geçen hafta Hint-Pasifik bölgesine konuşlandırılmıştı.
ÇİN’DEN REAKSİYON
Çin’in Washington Büyükelçiliği üçlü muahedeyi eleştirerek ABD, İngiltere ve Avustralya’nın öteki ülkelerin çıkarlarını maksat alan dışlayıcı bloklar kurmaması gerektiğini açıkladı.
Büyükelçilik sözcüsü Liu Pengyu bu ülkelerin soğuk savaş mantalitesinden ve ideolojik ön yargılardan uzaklaşması gerektiğini söyledi.
AUKUS MUTABAKATINA FRANSIZ NAVAL GROUP’TAN REAKSİYON GELDİ
Mutabakata taraf olan üç ülkenin isimlerinin İngilizcedeki kısaltmasından oluşan “AUKUS” isimli yeni paydaşlık mutabakatı, tıpkı vakitte, Avustralya hükümetinin Fransız firmasıyla 2016 yılında imzaladığı ve 12 denizaltı yapılmasını öngören toplam 90 milyar dolarlık Fransız dizaynlı denizaltı projesinin sonunu da getiriyor.
Avustralya’nın Adelaide kentinde yapılması planlanan projenin sona ermesine reaksiyon gösteren Fransız Naval Group, yaptığı açıklamada, Avustralya hükümetinin projeyi rafa kaldırmasıyla hayal kırıklığına uğradıklarını lisana getirdi.
‘NAVAL GROUP İÇİN BÜYÜK BİR HAYAL KIRIKLIĞI’
Açıklamada, “Beş yıl boyunca hem Fransa’daki hem de Avustralya’daki Naval Group takımları ve ortaklarımız ellerinden gelenin en düzgününü yaptılar ve Naval Group tüm thhütlerini yerine getirdi. Bu, Naval Group için büyük bir hayal kırıklığı.” sözü kullanıldı.
Avustralya ile Fransız Naval Group ortasında, denizaltı projesinde yaşanan aksaklılar nedeniyle, haziran ayından bu yana 90 milyar dolarlık projenin iptal edileceği tartışılıyordu.
Karar
