Salgınla birlikte “tarım ve hayvancılık” kesiminin stratejik bir noktaya geldiği aşikârdır. Ve hasebiyle, son periyotta en çok üzerinde durulan mevzular ortasında ziraî üretimin artırılması, besin enflasyonunun denetim altına alınması ve ziraî istihdamın desteklenmesi yer alıyor.

Öte yandan, besin fiyatlarının el yaktığı ve mlesef çiftçilerimizin yaş ortalamasının 50’nin üzerinde olduğu, yani bir manada tarımda çalışan sayısının gitgide azaldığı tam da bugünlerde, tarıma dair yapılan her çalışma son derece kıymetlidir ve kıymetlidir.

Bu bağlamda, geçen hafta İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in “Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonuyla tanıtımını yaptığı toplantıda söyledikleri dikkat cazipti doğrusu…

Tam da bu noktada, toplantıda anlatılanların daha da ayrıntılandırılması gayesiyle, İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’e yönelttiğim sorular ve Soyer’in karşılıkları şu biçimdedir:

“Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonunu kısaca anlatabilir misiniz?

Evvelden savaşlar topla tüfekle, işgaller askerlerle ve postallarla olurdu. Bugünün savaşları ve işgalleri ise tohumla, ilaçla ve topraklarımızı çoraklaştıran, köylümüzü esir eden yanlış tarım siyasetleri ile oluyor. Bugün bu kutsal toprakların karşı karşıya kaldığı bu büyük işgale yeniden İzmir’den başlamak üzere başkaldırıyoruz. Yoksulluğa ve kuraklığa karşı birinci adımımızı, ‘Başka Bir Tarım Mümkün’ diyerek atıyoruz.

İzmir’de yaklaşık 1,5 milyon kişi ekmeğini tarımdan kazanıyor, üstelik Türkiye’nin ziraî üretiminin çok kıymetli bir ölçüsünü tekrar İzmir karşılıyor. Bu nedenle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin en temel önceliği, bu toprakların rahmetini artırarak refahını büyütmek, bu kentte yaşayan insanların sağlıklı besine ulaşmasını kolaylaştırmaktır.

Yabancı tohumlar ülkemizi istila ederken, topraklarımız çoraklaşırken, göllerimiz bir bir kururken yerli ve ulusal olma hamaseti bir mana söz etmiyor. Bizi biz yapan toprağımızdan, suyumuzdan ve tabiatımızdan daha yerli ve ulusal ne olabilir? Tarım monopolleri daha da büyüsün; yabancı şirketler borç batağı altında ezilen köylümüze daha da fazla ithal tohum, daha çok ithal ilaç, ithal yem ve hayvan satsın diye; topraklarımızın kuraklaşmasına ve halkımızın fakirleşmesine asla müsde vermeyeceğiz. Milletimiz için yoksulluğun ve topraklarımız için kuraklığın yazgı olmadığını çok iyi biliyoruz. Biz üreticimizle yan yana, yerli ve ulusal bir tarım siyaseti inşa ediyoruz.

“İzmir Tarımı” başlığı altında geçtiğimiz günlerde Küçük Menderes havzasında ilan ettiğimiz hareket, özü itibariyle İzmir’den başlayarak tüm Türkiye’de yeni ve farklı bir tarım iktisadı inşa etme projesidir. Kuraklık ve yoksulluğa karşı, yerli ve ulusal bir tarım modelidir. Tarımda dışa bağımlılığımızı sonlandırmak için geliştirdiğimiz, İzmir’den doğan yepisyeni bir vizyondur

2019 datalarına nazaran Türkiye’de suyumuzun yüzde 77’si tarım için kullanılıyor ve bu durum hemen değişmez ise yakın bir gelecekte içme sularımız tehlikeye girecek. İzmir Tarımı, ekonomik pahası yüksek ve suyu az tüketen stratejik eserleri destekleyerek ziraî sulamada harcanan suyu yüzde elli oranında azaltmayı hedefliyor. Yeni siyasetimizin ikinci farkı ise yoksullukla çaba gayesi. Biz tarımı yalnızca tarlada yapılan ve sonlanan bir zirai fliyet olarak görmüyoruz. İzmir Tarımı, tohum kademesinden başlayıp son tüketiciye uzanan tüm süreçleri kapsıyor. Satış ve pazarlamayı en baştan planlayarak eserlerimizin katma pahasını büyütüyor, yoksullukla gayret ediyor ve refahı artıyoruz.

Tarımda başarılı marka öykülerimizin sayısı mlesef istenen seviyede değil. Bilhassa bu husus ile ilgili yorumunuz nedir?

Bizim burada yapmak istediğimiz “Başka Bir Tarım Mümkün” ideolojisiyle şekillenen İzmir Tarımı’nın, marka kıymetini büyütmek. İzmir’de bu vizyon ve strateji çerçevesinde üretilen eserlerin; hem tabiatın, hem de insanların sıhhatini koruyan bir uygulama olduğunu anlatmak ve İzmir Tarımı’nın farkını ortaya koymak.

Özetle, en büyük önceliği kuraklık ve yoksullukla çaba etmek olan İzmir Tarımı ile sulama muhtaçlığı olmayan, ekonomik kıymeti yüksek, lokal tarım eserlerini alım garantisi ile destekleyip bu eserlerin markalaşmasını ve pazarlamasını sağlayacağız. Bu sayede küçük üreticinin örgütlenmesini teşvik ederek çiftçilerimizin doğduğu yerde doyabilmesinin önünü açacağız. Yerli tohumları ve hayvan ırklarını yaygınlaştırarak tarıma sahip çıkacağız. Kentlerimizde yaşayan milyonlarca insanın sağlıklı, sağlam ve ekonomik besine erişmesinin önünü açıyor.

Geçen yıl yapılan yasal düzenleme çerçevesinde kırsal yerleşim özelliği taşıdığı tespit edilen mahallelerin “kırsal mahalle” kabul edilmesi konusunda yorumunuz nedir?

Türkiye’de tarımın içine düştüğü zahmetlerin en temel sebeplerinden biri; 8 yıl evvel, 2012 yılında Büyükşehir Yasası ile toplamda 16 bin 220 köyün kapatılması oldu. Buna karşı Seferihisar’da “Geleceğin Köyleri” ismiyle bir hareket başlatmıştık ve kısa müddette 1000’e yakın köyün katıldığı bu oluşum tüm Türkiye’ye yayılmıştı. 2013 yılında Teos Antik Kenti Tarihi Parlamentosu’nda, yüzlerce köy muhtarıyla bir ortaya gelerek Büyükşehir Yasası’yla kapatılan köylere karşı reaksiyonumuzu haykırdık ve uğraşımızı başlattık.

Zira köylerin mahalleye dönüştürülmesinin, bir isim değişikliğinden fazla Türkiye tarımının çökmesine neden olacak sonuçlar doğuracağını biliyorduk. Ne yazık ki dediğimiz gerçek oldu ve bu yasa değişikliği sonrası ortadan geçen 8 yılda Türkiye tarımı, hiçbir vakit olmadığı kadar büyük yara aldı.

Yakın vakitte bir torba yasa ile köylerin “kırsal mahalle” olarak belirlenebilmesinin önü açıldı. Bu yasa bir defa daha, bizim köy kapatmalara karşı çabamızın haklılığını ortaya koydu. Artık ismi mahalle olarak değiştirilen tüm köylerimizin kırsal mahalle statüsü için müractlarını bir an evvel ilçe belediyelerimize gerçekleştirmesi için davette bulunuyoruz.

Kırsal mahalle olarak belirlenecek köylerde; vergi, harç ve su üzere çeşitli muafiyet ve indirimler getirilmesi, elbette olumlu bir gelişme fakat kâfi değil. Köyler kapatılınca ortak mülkiyet alanları, ortak meralar ve topraklar elden çıkmıştı. Yapılan düzenleme bu malları, köylere geri vermiyor.

***

Buradan hareketle, “Başka Bir Tarım Mümkün” vizyonuyla tarım konusunda bu derece ayrıntılı bir çalışmanın yapılması son derece değerlidir. İçinde eser envanteri ve planlaması, ziraî takviye çalışmaları, markalaşma, satış, pazarlama, ihracat, araştırma geliştirme, eğitim üzere birçok başlığın yer aldığı bu çalışmada bilhassa dikkatimi çeken ise; yakında açılacak olan “girişimcilik merkezinde” önceliğin tarıma verilecek olmasıdır. Ayrıyeten, Gediz Deltası Sasalı’da iklim değişikliği ve kuraklık ile ilgili tarım araştırmalarının yapılabileceği bir merkezin açılacak olması da kıymetlidir.

Hülasa, topraktan, tabiattan o kadar uzak kaldık ki böylesi çalışmalar umudumuzu artırıyor doğrusu…

Karar