Havadan para nasıl kazanılır derseniz en hoş örneğini 128 milyar dolar satışından görebiliriz. 2019 yılı başından başlayıp 2020 yılında devam eden bu örtülü döviz satışı, yaklaşık olarak 6,30 TL fiyat karşılığına geliyor.
Evet, 128 milyar dolar ortalama 6,30 civarı bir kurdan satıldı.
Bu satışın ise yeniden yaklaşık olarak 70 milyar doları ülke içinde yabancı para mevduatlarında artışla ortaya çıktı. Geri kalan kısım ise yabancıların Türkiye’den çıkışta aldıkları döviz olarak kayıtlara geçti.
Ya da şöyle izah edelim: Yabancı yatırımcılar Türkiye’den yatırımlarını çekerken (Başkanlık sistemi sonrası) ucuza döviz buldular ve ülkemizi terk ettiler. Yabancılara bu fırsatı kim, neden verdi sorusu çokça tartışıldı.
Bugün içeriye geri dönelim. 128 milyar doların yaklaşık 70 milyar dolarlık kısmını yurtiçinden kim yahut kimler aldı?
Düşünsenize… daha iki yıl evvel 6,30 kurdan aldığınız 70 milyar dolar karşılığında şu anda tam 300 milyar lira kar etmiş durumdasınız.
Ya da bir öbür söz ile söyleyelim: Son iki yılda 128 milyar dolar satışından döviz alan-alanlar yüzde 80 civarı bir kâr edip kasalarına koymuş oldular?
Yalnızca iki yılda yüzde 80 kâr yahut 440 milyar lira karşılığı alınan dolarlardan 300 milyar lira kâr…
***
Hususun uzmanı ekonomistler hesaplamalarında yalnızca Mart 2019’da (yerel seçimler sırasında) 17 milyar doların 5,40 ortalamadan satıldığını açıklamıştı. Bunu şu formda izah edelim: Yaklaşık 2,5 yıl evvel Merkez Bankası’nın kamu bankaları eliyle örtülü döviz satışından birinci alanlar bugün yüzde 100’ün üzerinde bir kârı kasalarına koydular.
Mart 2019 seçimleri esnasında satılan 17 milyar doların TL karşılığı 92 milyar lira ederken, bugün bu dövizi 187 milyar liraya alabiliyoruz. Yahut 2,5 yıl evvel 92 milyar liraya 128 milyar dolarlık satışın birinci büyük pastasını alanlar, bugün o dövizlerini 187 milyar lira karşılığında satabiliyorlar.
MERKEZ YÜKSEK KUR İSTİYOR
Daha 2,5 yıl evvel kurlar yükselmesin diye ülkenin birikmiş döviz rezervlerini de satan Merkez Bankası, bugün ise tam karşıtı halde yüksek kur siyaseti güdüyor. Lider Kavcıoğlu’nun açıklamalarına bakılacak olursa, kur artışı cari süreçleri dengeleyecek ve bu biçimde kurlar bir müddet sonra duracaktır.
Fakat burada birinci evre yükselen kurlara bağlı bir politik tercihi gözler önüne seriyor.
Sanki Merkez Bankası yalnızca cari süreçler için mi kur artışını takviyeler nitelikte konuşuyor ve buna bağlı faiz indirimleri gerçekleştiriyor? Bunun karşılığını elbette bilemiyoruz.
Lakin sonuç olarak 2019 başında başlayıp 2020 yılında da sürdürülen kur artışını tedbire hedefli 128 milyar dolar satışının, bugün tam karşıtı telaffuz ve hareket içerisinde idare anlayışı kelam bahsidir.
O vakit 128 milyar doları neden sattık…
128 milyar dolar satışından kim yahut kimler 300 milyar liranın üzerinde kâr etti. Bu kârı sağlamak için neden Merkez yeni bir politik telaffuz geliştirdi?
HAZİNE GARANTİLİ MÜTEAHHİTLER
Kurlar yükseldiğinde yalnızca 128 milyar dolardan alanlar kâr etmedi. Hatta daha büyük bir kârı Hazine Garantili Müteahhitler de etmiş durumda.
Bugün yaklaşık olarak 160 milyar doları aşan Hazine garantimiz bulunuyor. Bu müteahhitlerin fiyatları dolar ve euro üzerinden temin edildi. Hatta kimi projeleri dolar ve euro enflasyonu üzerinden de artıyor. Mesela Osmangazi Köprüsü 35 dolar üzerinden ihale edilmişti lakin artık 46 dolara ulaştı.
Garantileri dolar ve euro ile olan bu 5-10 müteahhidin yalnızca son MB Başkanlık değişiminden elde ettikleri yarar 600 milyar lirayı aştı bile.
Naci Ağbal koltuktan alındığında 1 dolar 7,28 TL ederken, bugün 1 dolar 11,20 TL karşılık buluyor. İşte bu farkın 160 milyar dolar üzerinden hesaplandığında ortaya çıkan karı 624 milyar TL etmektedir.
Sanki Merkez neden ve ısrarla kurları yükseltici siyaset izliyor diye kendimize sorduğumuzda üstteki seçenekleri de akıl süzgecinden geçirmemiz gerekiyor. Aksi halde 19 yılda aklına gelmeyen politikayı AK Parti artık mi keşfetti?
Sizce…
Karar
