Yükseköğretim Şurası (YÖK), Kovid-19 global salgın tedbirleri kapsamında yürütülen uzaktan eğitim sürecinde üniversitelerde engelli öğrencilere yönelik alınan önlemleri ve mevcut durumu 195 üniversitenin iştirakiyle yapılan anket ile tahlil etti.
Yükseköğretim Heyeti, “engelsiz erişim” ve “engelsiz eğitim” mottosuyla yükseköğretim kurumlarını tüm öğrenciler için erişilebilir kılmayı hedefliyor.
MANİSİZ ÜNİVERSİTE BAYRAKLARI PROJESİ BAŞLATILDI
Bu kapsamda 2018’den itibaren engellilerin sıkıntılarının tahlili için teşvik edici çalışmalar ve projeler gerçekleştiren yükseköğretim kurumlarına “mekanda erişilebilirlik”, “eğitimde erişilebilirlik” ve “sosyo-kültürel faaliyetlerde erişilebilirlik” olmak üzere 3 farklı kategoride “Engelsiz Üniversite Bayrakları”, farklı engelli kümelerine programlarını erişilebilir kılan üniversiteler de “Engelsiz Üniversite Program Nişanı” ile ödüllendiriliyor.
“Mekanda erişilebilirlik” kriterleri sağladığında turuncu bayrak, “eğitimde erişilebilirlik” kriterleri gerçekleştirildiğinde yeşil bayrak, “sosyo-kültürel faaliyetlerde erişilebilirlik” uygulamaya konulduğunda da üniversitelere mavi bayrak veriliyor.
Manisiz Üniversite Mükafatları, yüksek öğretim kurumlarını fizikî yerlerde, eğitimde ve sosyokültürel faaliyetlerde erişilebilir kılmak için özendirici, teşvik edici oldu ve pek çok üniversite bu bahiste komiteler oluşturarak çalışmalarına sürat kazandırdı.
841 MÜRACAAT YAPILDI
Mükafatların birinci verildiği 2018 yılında 41 üniversiteden 318 müracaat varken, 2020’de bu sayı 116 üniversiteden 841’e yükseldi.
YÖKSİS datalarına nazaran, yükseköğretim kurumlarında 51 bin 647 engelli öğrenci bulunuyor. Bu öğrencilerin 27 bin 782’si ön lisans, 23 bin 581’i lisans, 236’sı yüksek lisans ve 48’i doktora seviyesinde eğitim görüyor. Öğrencilerin yüzde 89’u ise açık öğretim programlarında yer alıyor.
Programın görme engelli bir birey için erişilebilir kılınması ile otizm spektrum bozukluğu olan bir bireye erişilebilir kılınması farklılık arz ediyor. Bunun için farklı mahzur kümelerine yönelik farklı önlemler alınması gerekiyor.
Yükseköğretim Heyeti, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında, engelli öğrencilerin eğitime erişimindeki mevcut durumu tahlil etmek üzere yeni bir çalışma daha yürüttü.
AKADEMİSYENLER TARAFINDAN ANKET HAZIRLANDI
Kovid-19 global salgını sürecinde yükseköğretim kurumlarında eğitim ve öğretim süreçleri yüklü olarak uzaktan ve çevirim içi uygulamalarla yürütüldüğünden, bu süreçte engelli öğrencilere yönelik olarak alınan önlemleri ve mevcut durumu pahalandırmak üzere YÖK Engelli Öğrenci Çalışma Kümesi’nde yer alan akademisyenler tarafından bir anket hazırlanarak yükseköğretim kurumlarına gönderildi.
Ankete 195 yükseköğretim kurumu katıldı. Uzaktan eğitim sürecinde alınan önlemler ile öğrenciler ve ailelerine yönelik psikososyal dayanaklar sorgulandı.
Buna nazaran, ankete katılan 195 üniversitede, 32 bin 452’si erkek, 15 bin 707 kız olmak üzere toplam 48 bin 159 engelli öğrenci eğitim alıyor.
22 BİN FİZİKÎ ENGELLİ ÖĞRENCİ VAR
Bu öğrencilerden 8 bin 317’si görme engelli, 2 bin 777’si işitme engelli, 149’u zihinsel engelli, 22 bin 618’i fizikî engelli, 64’ü otizmli, 182’si konuşma bozukluğu, 347’si öğrenme zahmeti ve 12 bin 610’u öteki mani kümelerinde iken 1095’inin mani kümesine ait bilgi verilmedi.
Bu öğrencilerden 904’ü (yüzde 1,88) tıp ve sıhhat, 1957’si (yüzde 4,06) mühendislik ve fen bilimleri, 43 bin 614’ü (yüzde 90,56) toplumsal bilimler, 564’ü (yüzde 1,17) hoş sanatlar, 553’ü (yüzde 1,15) meslek yüksek okulunda eğitim görüyor.
116 üniversitenin (yüzde 59,48) koronavirüs komitesinde engelli öğrencilere yönelik çalışma yapılırken, 79’unda (yüzde 40,52) bu gerçekleştirilmedi.
Engelli öğrencilerin internet erişimleri ve internet alt yapısı 162 üniversitede (yüzde 83,08) sorgulanırken, 33’ünde (yüzde 16,92) sorgulanmadı.
162 ÜNİVERSİTEDE TELAFİ ÇALIŞMALARI YAPILIYOR
Ankete katılan 162 üniversitede (yüzde 83,08) engelli öğrencilerin aksayan eğitim faaliyetlerini telafi etmeye yönelik çalışmalar yapılırken, 33 üniversitede (yüzde 16,92) bu çalışmalara yer verilmedi.
“Uzaktan öğretim sisteminde derslerden yüz yüze eğitimdeki randımanı aldığınızı düşünüyor musunuz” sorusuna 81 üniversite (yüzde 41,54) “evet”, 114 üniversite (yüzde 58,46) “hayır” karşılığını verdi. Lakin üniversitelerden 178’i (yüzde 91,28) uzaktan öğretimle ilgili uygulamaların salgın sonrası yüz yüze eğitim devrinde de devam etmesini istedi.
Bunun yanında uzaktan eğitim derslerinde alt yazı uygulaması yalnızca 36 üniversitede (yüzde 19,35), işaret lisanı tercümanı uygulaması ise 8 üniversitede (yüzde 4,30) yer aldı.
Ankete katılan 132 üniversite (yüzde 70,97) uzaktan eğitim uygulamalarında manisiz erişim kapsamında öğrencilere varlıklı doküman kaydı yaptığını, yalnızca 51 üniversite ise imtihan uygulamalarında engelli öğrencilere yardımcı materyal ve aygıt yardımı yapıldığını bildirdi.
YEKTA SARAÇ: BİRÇOK YENİ ÇALIŞMAYA İMZA ATTIK
YÖK Lideri Yekta Saraç da ‘Engelsiz Erişim ve Manisiz Eğitim’ başlığı altında yaptıkları çalışmaları toplumsal medyadan paylaştı.
Saraç’ın açıklamaları şöyle:
“Yeni YÖK olarak “Engelsiz Erişim ve Manisiz Eğitim” başlıkları altında engelli bireylerimizin eğitim imkânlarına ve sosyo-kültürel faaliyetlere erişimleri konusunda farkındalık oluşturmak maksadıyla yükseköğretim kurumlarımızı teşvik edici birçok yeni çalışmalara imza attık.
Bu kapsamda son olarak Global Salgın sürecinde engelli öğrencilerimize yönelik alınan önlemleri pahalandırmak üzere YÖK Engelli Öğrenci Çalışma Kümemiz tarafından yükseköğretim kurumlarımıza yönelik bir anket düzenlendi.
Mahzurları aşmada azim ve yürekleriyle bizlere örnek olan engelli öğrencilerimiz ve ailelerinin 3 Aralık Dünya Engelliler Gününü tebrik ediyor, Manisiz Üniversite Ödüllerimiz kapsamında birçok çalışmaya imza atan üniversitelerimize de muvaffakiyetler diliyorum”
Karar
