Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, trafik magandalığı üzere fillere ceza artırımının gündemlerinde olduğunu söyledi. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda bir adliye kuracaklarını açıklayan Gül, finans ve sendika ihtisas mahkemeleri oluşturacaklarını duyurdu. ‘Israrlı takip’ cürmünün ayrıyeten ve daha ağır cezalandırılmasını da gündemlerine aldıklarını belirten Gül, “Özellikle bayanlara yönelik huzur ve sükun bozucu ısrarlı takip fiillerinin de ayrıyeten daha ağır cezalandırılmasına ait yeni bir cürüm ihdası da yeniden çalışılan başlıklar arasındadır” dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılı kesin hesap ve 2022 yılı bütçesi üzerindeki görüşmeler başladı. HDP Milletvekilleri, Bakan Gül’ü, üzerinde “AİHM kararları uygulansın” yazan dövizlerle karşıladı. Kurulda sunum yapan Bakan Gül, şunları söyledi:

“TUTUKLAMAYA İTİRAZLAR ARTIK ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNE YAPILACAK”

4. Yargı Paketi’yle ceza adaleti sistemi ve sulh ceza hakimliklerine ait değerli değişiklikler yapıldığını belirten Gül, şöyle devam etti:

“Nerede bu mevzular tartışılsa ‘dikey itiraz gelmeli’ halinde teklifler vardı. Sulh ceza hâkimliklerinin tutuklama ve isimli denetim kararlarına karşı ‘dikey itiraz usulü’ getirilmiştir. Yani sulh ceza hâkimliklerinin belirtilen kararlarının, itiraz halinde tekrar sulh ceza hâkimliklerince incelenmesi tarafındaki uygulamayı kaldırmış olduk. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren, artık tutuklamaya itirazlar, asliye ceza mahkemeleri tarafından pahalandırılacak. Yani tutukluluğa itiraz, artık bir üst mahkemede yapılacaktır.

“TUTUKLULUĞA AZAMİ SÜRE”

1. Yargı Paketi’nde, tutukluluğa azami mühlet getirdik. Bu müddette tamamlanamayan bir soruşturmada tutuklama devam etmeyecek. Bu düzenlemeden evvel, soruşturma kademesinde yani dava açılmadan, bireyler kimi kabahatler için yedi yıl tutuklu kalabiliyordu. Tekrar birebir hedefe yönelik olarak isimli denetim önlemi de revize edilmiştir. Yapılan değişiklikle ‘konutu terk etmeme’ isimli denetim yükümlülüğünün cezadan ‘mahsup’ edilebilmesine imkân tanınmıştır. İsimli denetim önleminin devam edip etmeyeceği konusunun en geç ‘4 aylık aralıklarla incelenmesi’ bir öbür yenilik olmuştur. Bu sayede, tıpkı tutuklama önleminde olduğu üzere, isimli denetimde de bu kararın hâkim tarafından tekrar incelenmesi mecburiliği getirilmiştir. Bu müddet dolduğunda kişi hakkında isimli denetim önlemi kaldırılacaktır.”

“TRAFİK MAGANDALIĞINA CEZA ARTIRIMI”

Ceza Hukuku Bilim Komitesi oluşturulduğunu söyleyen Gül, “Toplum huzurunu koruyan mevzuat kararlarını gözden geçireceğiz. Örneğin trafik magandalığı üzere fiillere ceza artırımı gündemimizde bulunmaktadır” dedi. Gül, sunumunu şöyle sürdürdü:

“KİŞİSEL DATALARA MAHREMİYET, İFŞAYA SON”

Suçsuzluk karinesi ve insanımızın lekelenmeme hakkı, adalet hizmetlerindeki temel önceliklerimiz ortasındadır. 2017 yılında CMK’da yaptığımız değişiklikle hiç kimsenin haksız, temelsiz ve yersiz suçlamalara muhatap olmamasını sağladık. Böylelikle uzun yıllardır konuşulan lekelenmeme hakkı, 2017’den beri çok daha güçlü bir müdafaa halkasına sahip oldu. Bu kurum, insanın gurur ve haysiyetini müdafaamızın ve insan onurunu el üstünde tutmamızın da en tesirli araçlarından biridir. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 25 Ağustos 2017 tarihinden bugüne kadar, 472 bin ‘soruşturmaya yer olmadığına dair karar’ verilmiştir. Yani 472 bin vatandaşımızın meskenine, işyerine, devlet memuru ise dairesine, personelse fabrikasına kolluk gitmemiş, bu beşerler haksız yere savcının huzuruna çıkartılmamıştır. Bu kurum olmasaydı, binlerce vatandaşımız haksız ve mesnetsiz isnada maruz kalacak, yargı da şahsi hasımlıklara ya da şahsî çekişmelere alet edilecekti. Bir öteki tabirle; lekelenmeme hakkını getirmeseydik, 472 bin vatandaşımız ‘şüpheli’ olacaktı. 84 milyon vatandaşımızın onuru, onuru, prestiji devlete emanettir. Bunun için, lekelenmeme hakkını daha tesirli muhafazaya matuf mevzuat teklifleri, değişmeyen çalışma başlıklarımızdandır. Olay ne olursa olsun, ilgilisi kim olursa olsun, hiçbir biçimde insanın mahreminin ifşası kabul edilemez. İnsanın şahsî datalarına, mahremine hürmet, hukukun aslıdır. Bu, ceza muhakemesinin en hassas olması gereken sınırdır.

“DİJİTAL KAYITLAR İMHA EDİLECEK”

Yeniden bağlantı kayıtları, evvelden yalnızca savcı takipsizlik kararı verince yok ediliyordu. Bunu, beraat kararları için de son yargı paketinde getirdik. Bu kanunlaştı, uygulayamaya da artık başladı. Vatandaş beraat almış, fakat mahkeme kayıtlarında yıllarca o dinleme kayıtları belgede kalabiliyordu. Artık bu kayıtlar imha edilecek. Bu kapsamda, yalnızca tabir almak üzere gece yarısı gözaltına alma, otelden, havaalanından yakalama üzere süreçlere son verdik. Artık mesai saatleri dışında yakalanan bireyler, yargı mercilerine gelip söz vermeyi taahhüt etmeleri durumunda Cumhuriyet savcısının buyruğu doğrultusunda bir keze mahsus olmak üzere hür bırakılıyorlar. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği 14 Temmuz 2021 tarihinden bu yana 9 bin 351 vatandaşımız, taahhüt vererek hür kalmıştır.

2022 YILINDA SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI’NA DA BİR ADLİYE KURULACAK

Vatandaşımızın hukuk güvenliğini ve prestijini muhafazaya yönelik ıslahat adımlarımızdan biri de İstanbul Havalimanı adliyesi olmuştur. Yaklaşık 15 bin kişi hakkında burada isimli süreçler yapılmıştır. Bu kapsamda, 2022 yılında Sabiha Gökçen Havalimanı’na da bir adliye kuracağız.

ARTIK AVUKATLAR UZLAŞTIRMA YAPACAK: 2019 yılında uzlaşmanın kapsamını genişletmiştik. Yalnızca bu yıl, uzlaştırma müzakerelerine getirilen belgelerden 194 bin 924’ünde uzlaşma sağlanmış. Şu an sistemde 27 bin 403 uzlaştırmacı bulunmaktadır. Hala misyon yapanların da kazanılmış haklarını koruyarak bu misyonun avukatlar tarafından yapılmasının gerçek olacağına inanıyoruz.

“ISRARLI TAKİP FİİLLERİ DAHA AĞIR CEZALANDIRILACAK”

Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde, ‘Aile İçi ve Bayana Yönelik Şiddet Büroları’ kurduk. Bu ofisler, halihazırda 81 vilayet, 134 ilçe adliyesinde faaliyet göstermektedir. Soruşturmaların, buralarda görevlendirilen uzmanlaşmış Cumhuriyet savcıları tarafından yürütülmesini sağladık. Ek olarak Yargıçlar ve Savcılar Şurası tarafından önlem mahkemeleri hayat geçirildi. Yani misyonu yalnızca önlem taleplerine bakmak olan mahkemeler oluşturuldu. 763 hakim önlem kararlarına bakmakla vazifelidir. Aile içi şiddet ofislerinde misyonlu Cumhuriyet savcıları ile önlem kararlarına bakmakla misyonlu yargıçlara, uygulama birliğinin sağlanması için sistemli olarak eğitimler verilmektedir. Son 3 yılda bu eğitimlere 7 binden fazla hakim ve savcı katılmıştır. Ayrıyeten İçişleri Bakanlığı ile yaptığımız ortak çalışma çerçevesinde, önlem kararlarının kolluk aracılığıyla bireylere bildiri edilebilmesi uygulamasını da başlattık. Tekrarlanan şiddetle faal çaba etmek için de kimi uygulamalar geliştirdik. Taraflar hakkındaki önlem geçmişi, artık sistem tarafından otomatik olarak ekrana yansıtılıyor. Bu mevzuda değerli bir düzenleme de 4. Yargı Paketi ile getirildi. Yeni düzenlemeyle eşe karşı işlenen hataların cezasında yer alan cezayı artırıcı nedenlerin, boşanılan eşi de kapsaması sağlandı. Yeniden bu kapsamda, bilhassa bayanlara yönelik huzur ve sükun bozucu ısrarlı takip fiillerinin de ayrıyeten daha ağır cezalandırılmasına ait yeni bir hata ihdası da tekrar çalışılan başlıklar ortasındadır. Bu hususun da tekrar Gazi Meclis’imde kanunlaşacağına inanıyoruz.

“ÇOCUK İCRASINA SON VERİLECEK”

Hepimizin dileği, tarafların uygar halde çocuklarıyla şahsî bağlantı kurabilmesidir. Lakin bir taraf çocuğu göstermeyince, başka tarafın devlet otoritesi ile çocuğunu görme hakkını temin etmesi olağandır, doğaldır. Bu bahisteki devlet otoritesinin, icra dışında bir yolla olması gerektiği kanısındayız. İcra ve çocuk sözünün yan yana gelmesini bile asla gerçek bulmuyoruz. 90 yıldır süren bu düzeneğe da bugün Gazi Meclis’imizde görüşülen bu yargı paketiyle son verilmiş olacaktır.

“UZUN YARGILAMALARDAN KAYNAKLI ZİYANLAR İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KURULU TARAFINDAN GİDERİLECEK”

Makul müddette yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının en değerli ögelerinden biridir. Şu an maksat mühletlere uyulma oranının, genel olarak memnuniyet verici olduğunu sizlerle paylaşmak isterim. Genel itibariyle yargı mensuplarının büyük bir kısmının hassas davrandığını görüyoruz. Fakat kimi yargılamaların maalesef makul mühletlerin üzerinde sürdüğü de bir gerçek. HSK, gaye mühlete ahengi terfide dikkate alan bir prensip kararı almıştır. Bu karar, 7 Eylül 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Yeniden önümüzdeki devir yapacağımız çalışmalardan biri de uzun yargılamalardan kaynaklı ziyanların, Anayasa Mahkemesi’ne ve öteki mahkemelere gerek kalmaksızın bakanlığımızca oluşturulan İnsan Hakları Tazminat Komitesi tarafından kısa müddette giderilmesini planlıyoruz. Yargılama makul süreyi aşmışsa, bu bir hak kaybıdır ve vatandaş dava yoluna gitmeden bu hakkını almalıdır.

“BOŞANMA DAVALARI KISA MÜDDETTE SONA ERECEK”

Kimi davalarda mühletin uzamasından doğan mağduriyet, tarafların hayatına direkt etki etmektedir. Bu mevzuda akla gelen birinci örnek boşanma davalarıdır. Boşanma davalarının, tazminat ve velayet üzere taleplerden ötürü uzadığını ve böylece ek mağduriyetlere sebebiyet verdiğini gözlemliyoruz. İki taraf da boşanma konusunda kararlı, fakat sair konularda anlaşamadığı için uzayıp giden çekişme, bayana da erkeğe de ve varsa çocuğa da ek külfetler getirmektedir. İki taraf da boşanmak istiyorsa, bu boşanma iradesini hakim huzurunda söylediyse artık öteki konuları öbür bir yargısal sürece tabi tutacak, fakat boşanma kararını gecikmeksizin vererek bireylerin uygar halleriyle ilgili gecikmeden karar verilmesi konusunda çalışmalarımızı da son hale getirmiş durumdayız.

FİNANS VE SENDİKA İHTİSAS MAHKEMELERİ KURULACAK

Bilhassa ihtisas mahkemelerinde uzmanlaşmaya büyük ehemmiyet veriyoruz. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerimizden başlayarak finans mahkemeleri kuracağız. Yeniden sendikal uyuşmazlıklara ait de sendika ihtisas mahkemelerini de yakın vakitte hayata geçirmiş olacağız.”

Karar