Doğu Anadolu fay çizgisinde birkaç yüzyıl aralıklarla sarsıntı meydana geldiğini açıklayan Prof. Dr. Ercan Aksoy, “Bu çizginin, zelzele tertibinde bir değişiklik olduğunu söyleyebiliriz. Suskunluk periyodundan fl periyoda geçti ancak ne kadar aralıklarla yeni zelzelelerin meydana gelebileceğini bilemiyoruz” dedi.

Prof. Dr. Ercan Aksoy

“UZUN VAKİTTİR SARSINTI MEYDANA GELMEDİ VE RİSK ARTTI”

Elazığ’ın Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aksoy, Türkiye sarsıntı nesli üzerinde yer aldığı için muhakkak aralıklarla sarsıntı meydana geldiğini belirterek, şunları söyledi:

“Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Ege’deki faylar var. Örneğin burada Kuzey Anadolu fay sınırı ve Doğu Anadolu fay sınırı Bingöl’ün Karlıova ilçesinde birleşiyor. Pekala bu faylar ne vakit sarsıntı üretiyor? Yakın vakitte yahut şu aralıkta zelzele meydana gelebilecek, diyebilmemiz için örneğin Doğu Anadolu fay sınırı zonu üzerinde konuşalım. Karlıova’dan başlıyor, Karataş’a kadar alırsak 700 kilometre. Hasebiyle pek çok kesimden ibaret. Kesimlerden oluştuğu için her bir modülün zelzele tekrarlanma aralığını bilmemiz lazım. Bu nedir? Ne kadar vakitte sarsıntı meydana getirecek gücün birikeceği manasına geliyor. Bildiğimiz bilgiler çok kaba bilgilere dayanıyor. Zira bu faylar üzerinde paleosismoloji dediğimiz eski zelzelelerin tekrarlanma aralıkları, büyüklükleri, nerede meydana geldiği üzere bahislerin detaylı bilgisi yok. Ancak tarihi periyotlarda yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere nazaran Doğu Anadolu fay çizgisi zerinde birkaç yüzyıl aralıklarla sarsıntı meydana geldiğini biliyoruz.

“SUSKUNLUK DEVRİNDEN FL PERİYODA GEÇTİ”

Bu fay sınırı üzerinde meydana gelen son büyük sarsıntı 1905 Malatya sarsıntısı olarak geçiyor. Ondan sonra orta büyüklükteki zelzeleler var. 2003 yılından itibaren Bingöl sarsıntısı, gerisinden 2005 Doğanyol-Elazığ etrafında meydana gelen sarsıntılar ve en son 24 Ocak 2020 yılında meydana gelen 6,8 büyüklüğünde bir sarsıntı var ki bu da orta büyüklükteki sarsıntıların üst hududunda yakın bir sarsıntı. Hasebiyle Doğu Anadolu fay çizgisinin sarsıntı tertibinde bir değişiklik olduğunu söyleyebiliriz. Suskunluk devrinden etkin periyoda geçtiği söylenebilir lakin ne kadar aralıklarla yeni zelzelelerin meydana gelebileceğini bilemiyoruz. 2020’nin Haziran ayında Bingöl-Karlıova etrafında ağır bir zelzele oldu. Zira fay çizgileri bu bölgede birleşiyor. Erzincan ile Karlıova ortasında Yedisu segmenti ismi verilen kısımda uzun vakittir sarsıntı meydana gelmemiş. Buradan elde edilen datalar bu fayın şu aralıkla sarsıntı üretebildiğini söylediği için bu vakit aşıldığında sismik boşluk var deniyor. Yani uzun vakittir zelzele meydana gelmedi ve risk arttı. Hasebiyle Yedisu kısmının ve Elazığ’da 24 Ocak’ta meydana gelen zelzelenin her iki tarafında kalan kısımların riskli hale geldiğini söyleyebiliriz.”

“YER SEÇİMLERİNİ FAYLARA NAZARAN YAPILMALIYIZ”

Prof. Dr. Aksoy, fayların yerine, sarsıntı üretme potansiyellerine nazaran yapılaşma ve yerleşme alanları yapılması gerektiğini lisana getirerek, “Eğer o denli yaparsak rahat edeceğiz. Aksi takdirde karşılığı net olmayan, ne vakit zelzeleler meydana gelecek, diye bu sorunun yanıtını aramakla boşuna vakit harcamış olacağız. Zelzele gerçeği belirli, faylarımızın yeri aşikâr. Yer seçimlerini ve yapılaşmalarımızı bunlara uygun olarak yapmamız gerekiyor” diye konuştu.

Karar