Türk Lirası Cuma günü gelişmiş ülkelerin para üniteleri karşısında tarihin en düşük bedellerine geriledi. Dolar/TL kuru 8,61, Euro/TL kuru 10,47, Sterlin/TL kuru ise 12,19 ile tüm vakitlerin rekorlarını kırdı.

Tabloyu kıymetlendiren Bluebay Varlık İdaresi’nden Tim Ash, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her vakit seçim sonuçlarını düşünerek büyüme öncelikli siyasetler uygulaması, büyük cari açığa yol açıyor. Bu durum da dolara olan talebi artırıyor” dedi.

Türkiye’nin son derece sıra dışı bir para siyaseti uyguladığını ve yüksek enflasyonun da dolar talebini artırdığını belirten Ash, “Türkler liranın bedel kaybedeceğini düşünerek elinde lira tutmak istemiyor. Yabancı yatırımcılar da Erdoğan’ın siyasetlerine güvenmiyor” tabirlerini kullandı.

Ash, “Türkiye daima birkaç hafta içinde ödemeler istikrarı krizi yaşayacakmış üzere dururken kim neden elinde TL tutsun?” diye sordu.

BİR EVVELKİ REKOR KASIM’DAYDI

Türk Lirası dolar karşısında Kasım 2020’de 8,58’i görmüştü. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifası ve Merkez Bankası Başkanlığı’na Naci Ağbal’ın getirilmesi sonrası Dolar/TL kuru Şubat ayında 7’nin altına inmişti.

MERKEZ’DEKİ DEĞİŞİMLER TESİRLİ OLDU

Commerzbank’ten Tatha Ghose, o devir TL’nin kıymet kazanmasının en kıymetli nedeninin Ağbal’ın enflasyon hedeflemesine odaklanan klâsik ve sıkı siyasetleri olduğunu söyledi.

Mart ayında Naci Ağbal’ın vazifeden alınması ve yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun atanmasıyla Türk Lirası’nda düşüş trendi görülmeye başlandı.

Ghose, bu hafta Merkez Bankası Lider Yardımcısı Oğuzhan Özbaş’ın misyondan alınmasının ve yerine düşük faiz oranlarını savunan Semin Tümen’in getirilmesinin de liranın bedel kaybında tesirli olduğunu belirtti.

“HIZLI KIYMET KAYIPLARI YAŞADI”

BBC Türkçe’de yer alan habere nazaran; TL’nin durumunu “lira spirali” terimiyle açıklayan Ghose, son yıllarda liranın bir müddet istikrarlı gittikten sonra süratli bedel kayıpları yaşadığını ve bu trendin dikkat cazibeli olduğunu tabir etti.

Ekonomik tahlil ve danışmanlık şirketi Capital Economics’ten Jason Tuvey de TL’nin bu haftaki paha kaybında iki faktörün öne çıktığını söyledi:

“Bunlardan birincisi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası Lider Yardımcılığı konumuna eski bir danışmanını getirmesiydi. Bu adım Merkez Bankası’nın esasen problemli bir durumda olan güvenilirliğini daha da sarsma riski taşıyor.

İkincisi ise değerli siyasetçilerle organize hata ortasındaki irtibatlara dair suçlamalar sonucu artan siyasi belirsizlik.

Bunların yanı sıra anketlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti’ye takviyenin azalması da bir etken.”

TL’NİN GELECEĞİ

Tim Ash, derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s’un Türkiye’nin notunu düşürme ihtimaline dikkat çekti ve bunun bu akşam gerçekleşebileceğini söyledi.

Sedat Peker görüntüleriyle birlikte yaşanan siyasi kriz ve erken seçim tartışmalarının da TL’yi etkilediğini anlatan Ash, jeopolitik alandaki gelişmelere de dikkat çekti:

“Türkiye’nin ticaretinin üçte ikisi Batı’yla, yatırım ve finansman Batı’dan geliyor ama Türkiye Batı ile daima bir tansiyon halinde. NATO toplantısı öncesi Erdoğan ile Biden’ın bağlantıları tekrar ayarlayacağına dair beklentiler vardı. Ama Erdoğan’ın (uçak krizi sonrası) NATO müttefiklerinin taleplerine karşın Belarus başkanı Lukaşenko’ya dayanak olma tarafındaki garip kararı, Erdoğan’ın Batı ile ortak bedeller paylaşmaktan ne kadar uzak olduğunu gösteriyor.”

Reuters haber ajansına konuşan kimi ekonomistler piyasaların erken seçim ihtimaline reaksiyon verdiği görüşünde.

TİM ASH: KAVCIOĞLU’NA İNANAN PEK FAZLA KİŞİ YOK

Ash’e nazaran Türk Lirası’nın daha fazla bedel kaybetmemesi için bir neden yok.

Bu gidişatı durdurmak için yapılması gereken birinci şeyin “düzgün ve sağlam bir Merkez Bankası Lideri atayıp ona bağımsız halde çalışma fırsatı vermek” olduğunu söyleyen Ash, “Ağbal’ın misyona gelmesiyle bir umut oluşmuştu ama Kavcıoğlu’na inanan pek fazla kişi yok. Merkez bankacılığı ve siyasetleri hakkında deneyimi az” dedi.

TATHA GHOSE: BU YIL DOLAR/TL KURU 10’U GÖREBİLİR

Commerzbank’ten Tatha Ghose da TL’deki kıymet kaybının enflasyonu artırdığını ve buna karşılık Merkez Bankası’nın “güvenilir bir şekilde” faizleri artıramamasının TL’nin daha fazla kıymet kaybetmesi riski yarattığını vurguladı:

“Liranın stabilize olması için bir cins kur rejimi değişikliği yahut birtakım kurumlarının idaresinin el değiştirmesi gerekebilir (örneğin IMF nezareti altında). Bu adımlar kredibiliteyi tekrar sağlar.”

Tatha Ghose’a nazaran bu yıl Dolar/TL kuru 10’u, Euro/TL kuru ise 12’yi görebilir. Ghoser’un yıl sonu enflasyon iddiası ise yüzde 20,9.

SİYASET FAİZİ VE ENFLASYONUN SEYRİ

Capital Economics’ten Jason Tuvey da TL’nin yılın geri kalanında büyük oranda bedel kaybedeceği görüşünde. Onun yıl sonu Dolar/TL kestirimi ise 9,5.

Tuvey “Daha olumlu bir TL öyküsü anlatabilmemiz için pek çok şeyin değişmesi gerekiyor. Merkez Bankası siyasetlerinde beklenmedik bir iyileşme görmemiz lazım. Yüksek enflasyonla uğraş için kararlı olmak gerekiyor. Jeopolitik tansiyonları azaltmak da bu gayeye varılmasına yardımcı olacaktır” dedi.

Karar