Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, AK Parti ilçe teşkilatlarından fliyet gösteren, yeniden birebir partiden milletvekili aday adayı olmuş ama seçilemeyen Prof. Dr. Melih Bulu’yu Boğaziçi Üniversitesi’ne ataması, . ‘Partiden üniversiteye atama’ olarak bedellendirilen karar, üniversitede misyonlu akademisyenler ve öğrenciler tarafından protesto ediliyor. Atamanın akabinde, gelişmiş ülkelerde üniversite rektörlerinin nasıl görevlendirildiği merak konusu oldu.
ÜNİVERSİTELERE REKTÖR ATAMASI NASIL YAPILIYOR?
Mustafa Kemal Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü Mecmuası’nda yayımlanan ‘Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Üniversite İdarelerinin Karşılaştırılması’ isimli akademik çalışmaya nazaran, Türkiye’de üniversite rektörlerinin seçimi profesör, doçent ve yardımcı doçent seviyesindeki akademisyenlerin oyları ile sonlandırılıyor.
AB ülkelerinde ve ABD’de ise seçim sürecine idari işçi, öğretim vazifelileri ve öğrenciler de dahil oluyor. Türkiye’de rektörlerin atanma süreci Yüksek Öğretim Heyeti’nin (YÖK) tercihi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile gerçekleşiyor.
2016 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Boğaziçi Üniversitesi öğrenci ve akademisyenlerinin yüzde 86’sının oyunu alan Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu’nun yerine, rektör adayı dahi olmayan Prof. Dr. Mehmed Özkan’ı ataması tartışmalara neden olmuştu.
DÜNYADA ÜNİVERSİTELERE REKTÖR NASIL SEÇİLİYOR?
ABD
Farklı yolların uygulandığı Amerika Birleşik Devletleri’nde Anglo-sakson idare modelini uygulayan üniversitelerde rektör, üniversite idare şurası tarafından ve üniversite dışından seçiliyor. Rektör, Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
Harvard Üniversitesi’nin kendine mahsus bir modelinde rektör ataması mezunlar derneği tarafından yapılıyor.
New York State Üniversitesi’nde ise rektörü üniversite çalışanı seçiyor, atanma süreci mütevelli heyeti tarafından yapılıyor.
İNGİLTERE
İngiliz üniversitelerinde rektör, profesörlerin haricinde özel dal temsilcileri ve öğrencilerin de üye olduğu üniversite komiteleri tarafından aday gösteriliyor ve üniversite kurulu tarafından süresiz olarak atanıyor.
ALMANYA
Ortalarında öğrenci temsilcilerinin de olduğu üniversite şurası, rektör adayını belirleyip Eyalet eğitim bakanının onayına sunuyor. Rektör atama yetkisine sahip Eyalet eğitim bakanı, belirlenen adayı veto ederse heyet yeni bir aday belirliyor.
FRANSA
Rektör, öğretmen, öğrenci ve akademik işçiden oluşan bireylerce seçilerek üniversite kuruluna sunuluyor.
HOLLANDA
Özel üniversitelerde rektör mütevelli heyeti tarafından atanırken kamu üniversitelerinde adaylar Bakanlar Konseyi tarafından tespit ediliyor ve Kraliçe ismine Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İTALYA
Rektör seçimine okul yönetimi, akademik takım ve öğrenci temsilcileri katılıyor ve atama Eğitim Bakanı tarafından yapılıyor.
YUNANİSTAN
Seçiciler şurasının üniversitenin profesör ve doçentleri ortasından seçtiği rektör Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İSVEÇ
Ortalarında bir öğrenci temsilcisinin bulunduğu 11 üyeli Üniversite İdare Heyeti’nin görüşü alınarak Bakanlar Şurası tarafından atanıyor.
Karar
