Koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin ortaya çıkmasının üzerinden neredeyse iki yıl geçmesinden sonra ortaya çıkan yeni Güney Afrika varyantı tüm dünyada telaşa neden oluyor. Koronavirüsün B.1.1.529 kodlu bu varyantını “Omicron” olarak isimlendiren Dünya Sağluk Örgütü (DSÖ) varyantı “endişe verici” olarak sınıflandırdı. Örgüt, Omicron’un “yüksek bulaşma riskine sahip olduğunu” ve “birçok defa mutasyona uğramış olduğunu” açıkladı.
OMICRON’DA RİSKLER NE?
Omicron varyantının gerçek riskleri şimdi anlaşılabilmiş değil fakat birinci bilgiler, öteki varyantlara nazaran tekrar enfeksiyon riskini daha çok barındırdığını, hastalığı geçirmiş olanların da virüse yakalanma risklerinin olabileceğini gösterdi. Kelam konusu varyantın hastalığın daha şiddetli geçirilmesine neden olup olmadığı ise şimdi bilinmiyor. Güney Afrikalı uzmanlar, başka varyantlarda olduğu üzere, hiç semptom görülmeyen hastaların da bulunduğunu açıkladı.
AŞI ŞİRKETLERİ İNCELEMELERE BAŞLADI
Mevcut aşıların kelam konusu varyanta karşı tesirli olup olmadığının anlaşılmasının haftalar alabileceği belirtildi. Aşı firmaları BioNTech /Pfizer, Johnson & Johnson, Moderna ve AstraZeneca, Omicron’u ve mevcut aşıların varyanta karşı koruyuculuğunu inceleyeceklerini açıkladı.
‘KORKU DUYMAYA GEREK YOK’
Almanya’nın Mainz kentinde düzenlenen 25. Aydın Doğan Vakfı Ödül Merasimi öncesi gazetecilerin sorularını yanıtlayan BioNTech şirketinin kurucuları Uğur Şahin ve Hasret Türeci’den ise kıymetli bir açıklama geldi.
Omicron varyantı hakkında iki hafta sonra genel bilgileri topladıktan sonra kesin bir sonuca varabileceklerine dikkati çeken Uğur Şahin, “Yeni Omicron varyant nedeniyle rastgele bir kaygı duymaya gerek yok. Paniğe gerek yok. Varyantın çok farklı mutasyonları olduğunu biliyoruz. Aşının bu varyanta daha az tesir sağladığını lakin ağır hastalıktan da koruduğunu biliyoruz” dedi.
‘ÜÇÜNCÜ DOZ 20 KAT MUHAFAZA SAĞLIYOR’
Aşının iki seviyede müdafaa sağladığını tabir eden Şahin, birincisinin antikor ikincisinin de t-hücreleri denilen bağışıklık hücreleri olduğunu belirterek, “Aşı, ağır hastalık seyrine karşı müdafaa sağlıyor. Ağır hastalık seyrine de müdafaa sağladığı için bir inanç sağlıyor. Üçüncü doz aşı olduktan sonra epey iyi bir müdafaanın sağlandığına eminiz.” diye konuştu.
Almanya’da aşı olmayanların oranının yetişkinler ortasında yüzde 15-20 ortasında seyrediyor olmasından ötürü salgının üstesinden gelinemediğini anlatan Uğur Şahin, “Bulaşma oranı ve hastalık olay sayısı, aşı olmayanlar ortasında artış gösterdi. Olay sayıları aşı olmayanlar ortasında aşı olanlara kıyaslandığında 8 kat daha fazla. Aşı oranıyla kıyaslandığında ağır bakıma alınma oranı da 8 kat daha fazla. Hatırlatma dozu gerekli. Özelikle belirli bir yaş kümesi için. Genel olarak nüfusun tamamı için 3. dozun gerekli olduğunu söylüyoruz. 20 kat daha müdafaa sağlıyor. Üçüncü doz ile yüzde 97 müdafaa sağlanıyor. Omicron’dan bağımsız olarak üçüncü dozu en kısa vakitte olmayı tavsiye ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
AŞININ YAN TESİRİ VAR MI?
Aşının yan tesiri olup olmadığı sorusunu da cevaplayan Şahin, yapılan araştırmalara nazaran yan tesir görülmediğine dikkati çekerek, “Kanser hastalarında gördüğümüz Mrna bazlı aşılar tekrar edilerek veriliyor. Bunda rastgele bir olumsuz yan tesir olmadığını görüyoruz. Düzinelerce kanser hastasına bunu uyguladık. Yaptığımız araştırmalar müddetince yan tesir elde edilmiş değildir.” dedi.
Aşı konusunda tereddüt edenlerin ikna edilmesi gerektiğinin altını çizen Şahin, “En başarılı aşılardan birisi. 3 milyar şahsa yapılmış olacak. 150 ülkede yapılan bir aşı. Almanya’da daha yaşlı olan bölümün yüzde 80’i olmuş. Tereddüt edenleri ikna etmek gerekiyor. Aşının insanlara yardım ettiğini görmek memnunluk verici. Her aşı olan ile birlikte mutluluğumuz artıyor.” halinde konuştu.
Uğur Şahin, Türkiye’de BioNTech’e bağlı bir oluşum kurma yolunda Sıhhat Bakanlığı ve TÜBİTAK ile görüşmelerde bulunduklarını hatırlatarak, “Ancak yalnızca üretim tesisi değil yenilikçi teşebbüslerin Türkiye’de uygulaması yapılabilir mi, Türk hastaları üzerinde denenebilir mi, bunlar desteklediğimiz fikirler. Şu an büsbütün pandemiyle uğraşıyoruz, gelecek yaz daha iyi değerlendirmede bulunabileceğiz, o vakit Türkiye’ye de gelmek istiyoruz. Türkiye bilim etraflarıyla görüşmek istiyoruz” sözlerini kullandı.
Aşı konusundaki komplo teorilerini bildiğini anlatan Şahin, bunların öteki bir bilim kısmının konusu olduğunu belirterek, “İnsanların soruları ve kuşkuları olabiliyor. Bu nedenle daha çok eğitim ve bilgi verilmesi gerekiyor. Palavra haberler, komplo teorileri ve yanlış anlamalara karşı toplumsal bir misyon olarak medyanın bu doğrultuda çalışması gerekiyor. Eğitim verilmesi için yeni yolların, farklı kavramlar ve sözlerin kullanılması gerekiyor.” diye konuştu.
‘AŞININ KÂFİ OLMADIĞI ALANLARDA YENİ FORMAT’
Hasret Türeci de 2012 yılından bu yana Mrna aşısı üzerinde çalıştıklarına işaret ederek, “2020 yılında pandemiyle birlikte bunun aşıya dönüşmesi kelam konusu oldu. Daha evvel yüzlerce bireyde denediğimiz deneyimlerimizi pandemiye yansıtma olayı epey kolay oldu. Kanserde elde ettiğimiz bilgiyi olduğu üzere pandemiye odakladık. Artık Kovid-19’da edindiğimiz bilgileri kanserle ilgili araştırmalarımıza yansıtabileceğiz.” dedi.
Hasret Türeci, bilim insanları açısından, gerçeğin öğrenildiği anın en keyifli an olduğunu vurgulayarak, “20 bin kişi üzerinde aşının denenmesi ve bunun sonucunda çıkan yüzde 95 oranında muvaffakiyete ulaştığınızı öğrendiğiniz an, gerçeği öğrendiğimiz andı ve bu en keyifli andı.” diye konuştu.
Türeci, klasik aşıların yerini yeni teknoloji aşıların alıp almayacağı konusunda ise kelam konusu klasik aşılar kendi hedeflerine nazaran iyi çalıştığında, yeni bir aşı bulundu, diye format değiştirmeye gereksinim duymadıklarını söyledi.
Hasret Türeci, Mrna teknolojisinin şimdi aşı geliştirilmemiş alanlarda yararlı olacağını düşündüklerini ve malarya yahut tüberküloz üzere alanlarda yeni bir platforma gereksinim olduğunu belirterek, “Aşının olmadığı, aşının kâfi müdafaa sağlamadığı alanlarda yeni format yeğlenecektir.” dedi.
SEYAHATLERE KARŞI UYARDI
Bundan sonra salgınların daha sık görülebileceği doğrultusunda bir kanaat olduğunun farkında olduklarını lisana getiren Türeci, “Dünyada hareketlilik had safhada ve artmaktadır. Hiçbir insanın daha evvel gitmediği köşelere artık seyahatler yapılıyor. Patojenlere ulaşılıyor ve bu seyahatler sayesinde patojenler dünyada dolaşıyor. Değerli olan buna bizim hazırlıklı olmamızdır. Bir sonraki pandemiye hazırlıklı olmamız gerekiyor. Kovid-19 ile bir arada en iyi hazırlığı deneyimlemiş durumundayız” değerlendirmesinde bulundu.
Türeci, genetik çalışmalarıyla Rosalind Franklin’in kendisi için ilham kaynağı olduğunu eşi Uğur Şahin’in ilham kaynaklarının da Louis Pasteur ve Paul Ehrlich olduğunu söz etti.
Karar
