Türkiye siyasetinde sık sık dillendirilen ‘128 Milyar Dolar nerede?’ sorusuna iktidarın uzun müddet sessiz kalmasının akabinde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Lideri ‘nun ‘Ortadan kaybolmuş o denli bir varlıktan bahsetmek mümkün değildir’ açıklaması büyük reaksiyon çekmişti.

Kayıp olduğu argüman edilen 128 milyar dolarla ilgili dikkat cazip sözlere yer veren Ekonomist Uğur Gürses, ”Ülkenin üstünden battaniyesi çekildi. Savaşa girseniz döviz rezerviniz yok. Döviz rezervi olmazsa petrol ithal edemezsiniz. 128 milyarın üzerine kamu bankalarının sattığı 12 milyar doları ekleyin. Sayı 140 milyar dolara çıkıyor” dedi.

‘BU KEZ ERİTECEK BİR 12 DOLAR YOK’

Cumhuriyet’te yer alan habere nazaran; Döviz kuru siyaseti, portföy idaresi, döviz rezerv idaresi üzerinde çalışmaları bulunan Ekonomist Uğur Gürses, toplumsal medya hesabı üzerinden 128 Milyar Dolar’ın buharlaştırılmasının akabinde şu açıklamada bulunmuştu: “Kanunsuz kabahat uydurduğunuz sürece vatandaş döviz ve altına koşmaya devam eder, fakat bu kez eritecek bir 128 milyar dolar yok…”

‘DÖVİZ REZERVİ ERİTİLDİ, SWAPLAR GİZLENDİ..’

Merkez Bankası’nın bir daha 128 Milyar Dolar üzere bir sayısı biriktiremeyeceğine dikkat çeken Gürses, şu sözleri kullandı:

”Yok, zira mevcut döviz rezervi bir formda eritildi. O eriyenin yerine borç alınarak ikame edildi. 128 milyar dolar hesabı bu biçimde yapılıyor. Merkez Bankası’nın kabaca 100 milyar rezervinin olduğu vakit kolaylaştırarak söylüyorum, 50 milyar dolar civarında bir borcu vardı. Yani 50 milyar dolar fazlası vardı. Sonra Mart 2019’da döviz satışları başlayınca ve dövizler eksildikçe yerine borç alınarak konuldu. Dışarıdan bakanlar açısından döviz rezervi eksilmiyor üzere görüldü. Ancak biz hesaplıyorduk ki borçlar artıyordu, bu swap’ların gizlenmesinin temel sebebi bu.

‘NET REZERV EKSİ 60 MİLYAR DOLAR’

Bizim ne kadar borçlandığımız görülmesin, ne kadar dövizi açığa sattığımız anlaşılmasın diye… O denli bir noktaya geldik ki bugün prestijiyle Merkez Bankası’nın net döviz rezervi eksi 60 milyar dolar… Kabaca 20-25 milyar dolarlık bir döviz girişi de harcandığı için görmüyoruz stoklarda. Buradan hareketle ilave bir borç alınabilir mi, hiç sanmıyorum. Bütün imkânlar kullanıldı, bütün o makyaj gereçleri kullanıldı. Hükümdarın çıplak olduğu bir noktaya gelindi. Türk tipi dev bir başkanlık rejimine geçtikten sonra kurumların ve kuralların, kuvvetler ayrılığının çöktüğü, denetim düzeneklerinin olmadığı şartta gelinen yer burası.”

‘PİYASAYA ÖRTÜLÜ BİÇİMDE SATILARAK ERİTİLDİ’

Daha evvel ‘128 Milyar Dolar’ın akıbeti hakkında, ‘Merkez Bankası’nın döviz rezervleri art kapı formülleriyle kamu bankalarına aktarılarak oradan da piyasaya örtülü biçimde satılarak eritilmeye başlanmıştı’ açıklamasında bulunan Gürses, bugün gelinecek noktanın habercisi olmuştu. Gürses, ‘128 Milyar Dolar nerede?’ sorularının gündeme oturmasının akabinde iktidarın endişelendiğini söyleyerek, ”Bu anlaşılınca döviz kurları patladı. Bu işi yaptıkça rezerv eridi, rezerv eridikçe inanç kaybı oldu. Zira “Bu ülke bununla nasıl başa çıkacak” tasası belirdi. Bir girdap haline geldi” dedi.

Ekonomist Gürses, ülke rezervlerinin finansal güvenliğini tehlikeye atacak seviyede bu kadar eritilmesinin siyasi direktifle yapıldığına dikkat çekerken, Satılan, eritilen döviz rezervi ölçüsü tam olarak ne kadardır, 128 milyar doların üzerine çıkma mümkünlüğü var mı?’ sorusuna şu açıklamada bulundu:

”Benim yaptığım hesaba nazaran var. 128-130 milyar dolara artı olarak kamu bankalarının sattığı döviz var. Onu da 12 milyar dolar civarında hesaplıyoruz. Toplamda 140 milyar dolar çıkıyor. Lakin kamu bankalarının sattığı dövizi, Hazine döviz tahvili vererek kapattığı için, satılan döviz Hazine’nin üstüne geçti. Yani Hazine’nin açık durumu var. Hazine, olmayan dövizi satıyor ve tahvil ihraç ederek tırnak içinde o dövizi yerine koyuyor. Döviz yok aslında. Bu türlü bir hesapla kabaca 140 milyar dolar çıkıyor. Hazine 2018’de kendi vatandaşlarından 35 milyar dolar borçlandı. Uzun vakit evvel terk edilmiş bir formüldü. Bir ülke hazinesi, kendi vatandaşından döviz, altın borçlanmaz. O vakit kendi vatandaşınıza “Türk parasını tercih edin, ülkenize güvenin” diyebilir misiniz?”

”SAVAŞA GİRSENİZ PETROL İTHAL EDEMEZSİNİZ”

Merkez Bankası’nın eski Lideri Naci Ağbal, “200 puanlık faiz artışına imza attığı için” MB Başkanlığı’ndan alınmıştı. Yerine getirilen MB Lideri Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu da geçtiğimiz günlerde yaptığı faiz açıklamasında bu oranı değiştirmedi. Merkez Bankası liderlerinin sık sık değiştirilmesindeki sebebin, faiz olmadığına dikkat çeken Gürses, şu sözlere yer verdi:

”Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçmişteki örneklere de bakarsak, iktidarın, döviz kurunda köşeye sıkıştığını hissederse o vakit faiz artışına müsde veriyor. Sıkıntının yalnızca faiz olduğunu düşünmüyorum. Faizi daha fazla indirme taraftarı bir lider ataması kelam konusu oldu, mevcut liderin da piyasaları yatıştırmak için fikrinden vazgeçtiğini düşünmüyorum lakin sinyali verdi. Muhtemelen bu 128 milyar dolar problemi de can sıkmış olabilir. Naci Ağbal muhtemelen bu mevzuya ne olduğunu soruşturmuş olabilir. 128 milyar dolar sorunu değerli. Ülkenin üstünden battaniyesi çekildi. Savaşa girseniz döviz rezerviniz yok. Petrol ithal edemezsiniz döviz rezervi olmazsa… Güç ithalatınızı tesirler…”

Karar