Fırat Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zülfü Genç ve grubu tarafından giyilebilir sensörler ve yapay zeka takviyeli bir yazılım ve uygulaması olan “Hastalık Teşhisi ve Hasta Takibi için Yapay Zeka Takviyeli Akıllı Bileklik Tasarım ve Uygulaması” Projesi KOSGEB ve ilgili şuralar tarafından kabul edilerek desteklendi.

Proje ile makul semptomları gösteren hastaların, giyilebilir sensörlerden alınan sinyalleri yapay zeka takviyeli yazılım ile işleyerek hekimlerin kullanabileceği karar dayanak sistemi oluşturma emelinde olduklarını tabir eden Doç. Dr. Genç, yaygın semptomları ateş ve öksürük biçiminde olan koronavirüs enfeksiyonunun datalarını bu yazılım ile işleyerek erken teşhis ve kesin teşhisten sonra hastanın uzaktan canlı takip sistemini proje kapsamında muvaffakiyet ile gerçekleştirdiklerini belirtti.

Yazılımda öksürük sesinden süratli koronavirüs testi çalışmalarının devam ettiğini lisana getiren Doç. Dr. Genç, birinci defa bu testin taşınabilir uygulamaya eklendiğini ve yüzde 60 ila 80 ortasında gerçek sonuç alındığını vurguladı.

Doç. Dr. Genç, projenin sıhhat çalışanı ve hasta ortasında inançlı bir bilgi irtibatı ve aktif takip sayesinde sıhhatte yerli, ulusal tahlil ile konfora ulaşılmasının yanı sıra bu entegrasyon sayesinde telefonda süratli bir formda koron virüs testi alma imkanını ortaya çıkaracağını bildirdi.

Geliştirdikleri proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Zülfü Genç, kelamlarına şöyle devam etti: 2020 yılında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı AR-GE ve inovasyon dayanaklı programı kapsamında Elazığ KOSGEB’e sunmuş olduğumuz ‘Hastalık Teşhisi Ve Hasta Takip İçin Yapay Zeka Dayanaklı Akıllı Bileklik Tasarım ve Uygulaması’ Projemiz ilgili şuralar tarafından kabul edilerek desteklenmiştir.

Bu proje kapsamında yaklaşık 16 aylık bir süreç içerisinde sıhhat kesiminde kullanılabilecek, giyilebilir sensörler ve yapay zeka takviyeli bir yazılım ve uygulama geliştirdik. Burada da onların prototiplerini görmektesiniz. Süreç içerisinde 4-5 tane farklı prototip üzerinde çalıştık ve kesin eseri şuan kolumda. İki adet farklı yeni tasarım gerçekleştirdik.”

Ürettikleri akıllı st ve bileklik yardımıyla hastalıkların teşhisi ve tespit edilmiş hastalardan alınan dataları sıhhat sistemine gönderebildiklerini tabir eden Doç. Dr. Genç, şu kelamları kaydetti: Bu akıllı bileklik aracılığıyla data gönderiyoruz. Muhakkak semptomları gösteren hastaların bu giyilebilir sensörlerden gelen sinyaller vasıtasıyla merkez servere şurası olan yapay zeka dayanaklı yazılım üzerinde bu bilgiler işlenerek hastaların hem teşhisi hem de takibini gerçekleştirebilmekteyiz.

Bilindiği üzere bilim adamları bilhassa son 2 yıldır dünyanın her tarafını kasıp kavuran koronavirüs pandemisiyle gayret etmektedir. Biz de başta Bakanımız Mustafa Varank’ın uğraşları, araştırma merkezleri, üniversitelerin bu tipteki AR-GE Projeleriyle koronavirüs üzerinde bu projeyi 16 aydır devam ettirmekteyiz. AR-GE sürecimizi tamamladık. İlerleyen süreçte mevcut yazılımızı geliştirmeye devam edeceğiz.”

Yazılımdaki en değerli özelliğin ses ve öksürükle kişinin koronavirüse yakalanıp yakalanmadığını büyük oranda tespit edebildiği olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Genç, kelamlarını şöyle sonlandırdı: Yazılımda geldiğimiz en değerli noktalardan biri de virüs teşhisinin öksürükle tespitini gerçekleştiren yazılım üzerinde çalışmalarımız devam etmektedir. Elimizdeki yaklaşık 3 bin tane bilgi ile rastgele bir bireyden almış olduğumuz ses ve öksürük kayıtlarına nazaran kişinin koronavirüs olup olmadığına karar vermeye çalışıyoruz.

Bizim devam ettirdiğimiz çalışmalarda yüzde 60 ila 80 ortasında bir muvaffakiyet elde ederek bir kişinin öksürük ve ses verisinden koronavirüs olup olmadığını da saniyeler içerisinde tespit edebiliyoruz. Bunun Türkiye’de birinci olduğunu düşünüyoruz. Dünyada çok değişik çalışmalar yapıldığını biliyoruz, onları da yakından takip ediyoruz. Şuan halihazırla Diyarbakır ve Mardin’de hastalarımızın üzerinde de bu stler var ve onlar üzerinden bilgiler alıp onların anlık takiplerini gerçekleştirebiliyoruz. Bu yazılım sistemi sayesinde hastanın anlık datalarını tabibi ve onun bağlı olduğu tüm sıhhat ünitelerindeki bireyler hatta Sıhhat Bakanı da bu dataları görebilme bahtına sahip olabilecek.

Bu yazılımla ilgili çalışmalarımız devam ediyor. Üretim manasında bir yatırım dayanağı kelam konusu olması gerekiyor. Projemizle ilgilenen hem özel hem de devlet kuruluşları yaptığımız çalışmaları yakından takip ediyor. Birinci etapta bine yakında sti üretip hastalarımıza vererek yazılım sistemimizi güçlendirmeyi düşünüyoruz. Geliştirmiş olduğumuz proje sayesinde sıhhat çalışanı ve hasta ortasında inançlı bir data bağlantısı ve fl takip sayesinde sıhhatte yerli, ulusal tahlil ile konfora ulaşılmasını sağlıyoruz.”