Milletlerarası haber ajansı Reuters haber ajansı, Arnold & Porter Kaye Scholer isimli şirketle Türkiye ortasında, Türkiye’nin F-35 programına iştiraki için lobicilik faaliyeti yürütmesini öngören muahedenin bir yıl daha uzatıldığını yazdı.
Ajans, haberi kamuoyuna yeni açılan bir ABD Adalet Bakanlığı evrakına dayandırıyor.
1,5 MİLYON DOLAR BEDELİNDE
Washington DC merkezli Arnold & Proter’la imzalanan 1,5 milyon dolar bedelindeki “stratejik ve yasal müşavere hizmetleri” mukavelesi, Ağustos 2022’ye kadar geçerliliğini koruyacak.
Evrak, 20 Eylül’de kamuoyunun erişimine açıldı. Kanunlara nazaran lobicilik faaliyeti yapan hukuk firmaları, bu kapsamdaki milletlerarası muahedeleri kamuoyuna açıklamak durumunda.
BİRİNCİ MUKAVELE ŞUBAT AYINDA YAPILMIŞTI
Türkiye, firmayla birinci mutabakatını şubat ayında altı aylık mukavele imzalayarak yapmıştı. Kontratta, “Arnold & Porter’ın Türkiye’nin Ortak Savaş Uçağı Programı’nda kalabilmesi için strateji tekliflerinde bulunması ve karışık jeopolitik ve ticari faktörlerin ele alınması” öngörülüyor. Firmanın “Türkiye’nin milletlerarası ehemmiyette ve bedelli bir ortak olarak programda kalmasının başka ülkelerin de çıkarına olacağını anlatması” planlanıyor.
ERDOĞAN ‘ABD KELAMINI TUTMADI’ DEMİŞTİ
Firmanın Türkiye ile çok uzun müddettir lobicilik alakası var. F-35 programında İngiltere ve Kanada da bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Heyeti için gittiği New York’ta gazetecilere açıklamalarda bulunmuş ve F-35 program konusunda ABD’nin verdiği kelamı tutmadığını belirtmişti:
“Bakın biz F-35’leri aldık, 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık ve bu F-35’ler bize teslim edilmedi. Amerika evvel bunu bir kez halletmeli. Bize S-400 konusunu mazeret edip F-35’leri vermemek, her şeyden evvel bir sefer devletler ortası alakalarda, ne diplomasi noktasında bir kimlik ortaya koymadır.”
F-35 PROGRAMINDAN ÇIKARTILMA SÜRECİ
Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın aldı ve bu sistemin modülleri Haziran 2019’da Türkiye’ye ulaşmaya başladı.
ABD, bu sistemin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığı ve kimi bâtın askeri bilgilerin Rusya’nın eline geçebileceği gerekçesiyle Türkiye’ye reaksiyon gösterdi. Bu kapsamda ABD, 17 Temmuz 2019’da Türkiye’yi, proje ortağı olduğu F-35 yeni kuşak savaş uçaklarının üretim sürecinden çıkarttığını duyurdu. Projeyi yürüten ABD’li savunma şirketi Lockheed Martin, Türkiye’de üretilen kesimlerin Mart 2020’den itibaren ABD’de üretileceğini açıkladı.
Türkiye uçakların kokpit göstergelerinden iniş ekiplerine kadar yüzlerce parçayı üretiyordu. Birebir vakitte filosuna katmak üzere yaklaşık 100 kadar uçak sipariş etmişti.
Türkiye’ye teslim edilen iki F-35 uçağı ABD’de tutuldu. Türk pilotlar ABD’ye giderek F-35’leri kullanmak için eğitim alıyordu lakin bu eğitimler de tıpkı yıl Temmuz sonunda bitirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, o devir “F-35’te yaşananlar kararlığımızı artırdı, inşallah kendi savaş uçağımıza kavuşacağız” açıklaması yapmıştı.
Yaklaşık bir yıl sonra da ABD Senatosu’nun Silahlı Hizmetler Komitesi, daha evvel Türkiye’ye satılan fakat teslim edilmeyen altı adet F-35’in ABD Hava Kuvvetleri tarafından kendi kullanımı için modifiye edilmesine de onay verdi.
Karar
