Paris merkezli sivil toplum kuruluşu Hudut Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından derlenen bu yılki Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne nazaran, gazetecilik 180 ülkenin 73’ünde büsbütün yahut kısmen engelleniyor. Norveç, endekste beş yıldır birinci sırada yer alırken, Türkiye son beş yıldır 150. sıranın altında kalıyor.
Dünya Basın Özgürlüğü haritasında siyah renkle gösterilen son sıralarda Eritre, Kuzey Kore, Türkmenistan, Çin, İran, Suudi Arabistan, Suriye ve Azerbaycan dahil 21 ülke yer alıyor. Bu ülkelerde basın özgürlüğünün “çok kötü” durumda olduğu belirtiliyor. Ortalarında 153. sıradaki Türkiye’nin de bulunduğu kırmızı kümedeki 52 ülkede basın özgürlüğünün “kötü” durumda olduğu söz edilirken, turuncuyla temsil edilen 59 ülkede “sorunlu” olarak tanım ediliyor.
‘KORONAVİRÜS GAZETECİLİĞE KARŞI MAZERET OLARAK KULLANILIYOR’
RFS, endeks datalarının, insanların bilgiye erişimindeki çarpıcı bir gerilemeyi ve haberlerin yayınlanmasının önündeki engellerdeki artışı yansıttığını belirtti. Koronavirüs salgınının gazetecilerin bilgi kaynaklarına erişimini ve alandaki haberciliği engellemek için münasebet olarak kullanıldığını öne süren RFS, basın özgürlüğü endeksi datalarının, bilhassa Asya, Orda Doğu ve Avrupa’da hassas haberleri araştırıp bildiren gazetecileri giderek daha da zorladığının altını çizdi.
2021 Edelman İnanç Barometresi, gazetecilere karşı artan bir güvensizlik olduğunu ortaya koydu. Rapora nazaran 28 ülkedeki iştirakçilerin yüzde 59’u, gazetecilerin, yanlış olduğunu bildikleri bilgilerle halkı kasıtlı olarak kandırmaya çalıştığını düşünüyor. Başka yandan RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, “gazeteciliğin dezenformasyona karşı en iyi aşı” olduğunu savunuyor. Yapılan haberlerin birçok vakit siyasi, ekonomik, teknolojik ve bazen kültürel faktörler nedeniyle engellendiğini lisana getiren Christophe, “gazeteciliğin, dijital platformlarda ve toplumsal medya aracılığıyla dezenformasyonun hudutları aşan viralliğine cevap olarak, kamusal tartışmanın çeşitli varolan gerçeklere dayanmasını sağlamanın en tesirli yolu” olduğunu söylüyor.
RFS’de yer alan raporda, Brezilya Devlet Lideri Jair Bolsonaro ve Venezuela Devlet Lideri Nicolas Maduro’nun tıbbi olarak kanıtlanmamış Kovid-19 tedavilerini desteklediği, lakin başkanların, güvenilirliği hakkında kuşkular olan tedavilerle ilgili tezlerinin araştırmacı gazeteciler tarafından çürütüldüğü belirtildi. 2020 Basın Özgürlüğü Endeksi raporunda 107. sırada bulunan Brezilya, bu sene 111. sıraya gerilerken, Venezuela 147’den 148’e düştü.
Raporda, 174. sırada bulunan İran’da yetkililerin, medyanın ülkedeki Kovid-19 mevt oranını incelemesini engellemek için haberlerde yer alma oranı üzerindeki denetimlerini sıkılaştırarak gazetecilere açılan dava sayısında artış görüldüğü bildirildi. Öteki yandan, 166. sıradaki Mısır’da Cumhurbaşkanı Sisi, Sıhhat Bakanlığı’ndan bildirilmeyen rastgele bir salgın istatisiğinin paylaşılmasını yasakladı.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNDE ÖNDER İSKANDİNAV ÜLKELERİ
Norveç halkı, salgın hakkında devletin elinde bulunan bilgilere erişim eksikliğinden ötürü medyadan şikayetçi olmasına karşın, ülke endekste üst üste beşinci defa birinci sırada yer aldı. İskandinav ülkelerinin basın özgürlüğünü müdafaaya yönelik muvaffakiyetini gösteren endekste Norveç’ten sonra sırasıyla Finlandiya, İsveç ve Danimarka yer alıyor.
Look at where the countries that have zero press freedoms are concentrated. They’re almost all in the Middle East – that big splash of black in the middle of the world. And China. So sad how the region has fallen so far behind #WorldPressFreedomDay via @RSF pic.twitter.com/cc0PvaFMf4
— Liz Sly (@LizSly) May 3, 2021
Karar
