Türkiye’de 36 yıldır sürdürülen özelleştirme programları kapsamında bugüne kadar çok sayıda pahalı Hazine toprağı ve kamu kurumu devredildi. Son olarak, stratejik ehemmiyeti nedeniyle dokunulmayan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. de ‘Kapsam dışı kalacak’ taahhütüne karşın satış listesine alındı. Karara ait yansılar sürerken kamu kurumlarına ilişkin 18 eğitim kampı ve toplumsal tesisler Cumhurbaşkanı Kararı’yla özelleştirme kapsamına alındı.
‘UÇAK FİLOSUNA DOKUNDURMUYOR VATANDAŞIN TOPRAĞINI SATIYOR’
Kuşadası, Didim, Manavgat ve Beşiktaş’taki topraklar üzerine konseyi alanda Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı satış, kiralama ya da kat karşılığı inşaat yaptırabilecek. Yeni satış dalgasına muhalefetten sert reaksiyon geldi. CHP’li Ahmet Akın, son bir yıldır kıymetli kamu yerlerinin satıldığına dikkat çekti. “Kendi uçak filosuna dokunulmasını bile istemeyen iktidar, vatandaşa ilişkin kamu yerlerini hiç umursamadan satıyor” dedi.
TEİAŞ SOĞUMADAN KIYI ŞERİDİNE GEÇTİK
Türkiye mevcut Hükümet periyodunda ve öncesinde özelleştirme konusunda çağ atladı. Ülkede kamuya ilişkin birçok kurum ve kuruluş sonuna kadar özelleştirilirken, sıra kıyı ve köşelere geldi. Kısa bir müddet evvel TEİAŞ’ın özelleştirmesi reaksiyonlara neden olurken artık de Ege ve Akdeniz kıyılarındaki yüzlerce dönüm arazi kapsama alındı. Kararla Marmaris, Kuşadası, Seferihisar, Manavgat, Didim, Gökçeada ve Beşiktaş Boğaz’da yer alan arazi ve tesisler artık yönetim eliyle satılabilecek.
türkiye, tarihinin en büyük özelleştirme kararlarını mevcut Hükümet devrinde aldı. Devlet yatırımında büyük markalara sahip olan ülke, çay, şeker, demir, kağıt ve hatta güç alanında bile büyük tesislere en sahipliği yapıyordu. Ancak son 20 yıllık süreçte ülkeye ilişkin olan ve gerçek bir pahaya ulaşan özelleşmeyen tek marka kalmadı. 1995 yılında Türkiye’de çabucak hemen 280’e yakın kurum bulunurken, bu sayı 200’lerin altına çoktan indi. Özelleştirmeler bununla da hudutlu kalmadı. Yap-işlet-devret modeliyle ülkeye bir bedel katıldı ancak işletme modeliyle iktisatta derin kayıplara neden oldu. İktisattaki makûs idare ve sıkıntılar her geçen gün TL’yi daha da değersizleştirirken içerde de yüksek kura karşı eritilen rezervler ülkeyi ekonomik bakımından daha savunmasız bıraktı. Nakit istikrarı bozulunca özelleştirmeler de sürat kazanmaya başladı. Özelleştirilen şeker fabrikaları, güç kurumları ve daha birçok katma pahalı üreten tabelalar halka kolaylık sağlamak yerine daha fazla zorluklar çıkarmaya başladı. En son özelleştirilen Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de karını bir yılda üçe katlamasına karşın bu kapsama dahil oldu. Ondan bir hafta evvel de Makine ve Kimya Sanayisi Kurumu’nun anonim şirkete dönüştürülmesi kararı verilmişti. Türkiye’nin bütçesinde yaşanan kaynak kasvetleri özelleştirmeleri durdurmadı. Bunun en yakın örneği kamuda tasarruf önlemleri ismi altında verilmişti.
Artık de bu özelleştirme furyasına yaz dönemin açılmasıyla birlikte kıyı yerleri eklendi. Kamu kurumlarının birçok Ege ve Akdeniz kıyılarındaki yüzlerce dönüm arazi üzerinde heyeti 18 eğitim kampı ve toplumsal tesisleri Cumhurbaşkanı Kararı’yla özelleştirme kapsamına alındı. Marmaris, Kuşadası, Seferihisar, Manavgat, Didim, Gökçeada ve Beşiktaş Boğaz’da yer alan arazi ve tesisler yönetim eliyle satılabilecek, kiralanabilecek ya da kat/arsa karşılığı inşaat yaptırılabilecek. Özelleştirme kapsamına alınan kamp ve tesislerin birçok Ege ve Akdeniz kıyılarında. Kamu kurumlarının Türkiye’nin en hoş köşelerindeki birden fazla denize sıfır eğitim kampları ve toplumsal tesislerinin bulunduğu yüzlerce dönüm arazi ve binlerce metrekare kapalı alan 4264 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Özelleştirme İdaresi’ne devredildi.
BETONLAŞTIRMA VE SATIŞ HAKKI
Alınan özelleştirme kararıyla ilgili sözler ise şöyle oldu: Listede yer alan taşınmazların ve üzerlerinde bulunan yapıların (varlıkların); Özelleştirme Yönetimi Başkanlığı tarafından kıymetlendirilmek üzere özelleştirme kapsam ve programına alınmasına Varlıkların satış, kiralama, işletme hakkının verilmesi, mülkiyetin gayrı tıpkı hakların tesisi, gelir otaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair türel tasarruflar yahut kat/arsa karşılığı inşaat yaptırma sistemlerinden biri yahut birkaçının birlikte uygulanarak özelleştirilmesine Özelleştirme Süreçlerinin 31 Aralık 2025 tarihine kadar tamamlanmasına karar verilmiştir.
‘UÇAK FİLOSU DURUYOR VATANDAŞIN HAKKI DAĞITILIYOR’
Kamuda alınan bu karar muhalefetin de reaksiyonuna neden oldu. CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın yazılı bir açıklama yaparak, iktidarın özelleştirme kararlarını kıymetlendirdi. Uçak filosunun satışı gündeme geldiğinde reaksiyon gösteren iktidarın kamudaki bedelli topraklara yönelik arka arda özelleştirme kararları aldığına vurgu yapan Akın, şu noktalara dikkat çekti: “Türkiye için kritik bir pozisyonda olan TEİAŞ’ın özelleştirme kapsamına alınmasının akabinde yeni bir Cumhurbaşkanlığı kararıyla pek çok kamu kurumuna ilişkin toprakların de satılmasının önü açıldı. İktidar sarayın uçak filosunun satılmasıyla ilgili tartışmada bile ayağa kalkarken; bilhassa son bir yıldır ülkemizdeki bütün pahalı kamu topraklarını satmaya devam ediyor. Kendi uçak filosuna dokunulmasını bile istemeyen iktidar, 83 milyon vatandaşımıza ilişkin kamu topraklarını ise hiç umursamadan satıyor.”
‘ARAZİLER RANTA AÇILIYOR’
Ahmet Akın kelamlarını şöyle sürdürdü: “Söz konusu kararla; Ankara Üniversitesi ile Jandarma Genel Komutanlığı’nın kullandığı Antalya Manavgat’ta yer alan 157 dönüm kamu arazi; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile SGK’nın kullandığı Aydın Didim’de yer alan 76 dönüm kamu arazi ile TCDD’ye ilişkin Balıkesir Edremit’te yer alan 16 dönüm arazi de özelleştirme kapsamına alındı. İktidar bu yerlere de otel, konut alanı üzere imar değişiklikleriyle ranta açmayı hedefliyor. Ayrıyeten Emniyet Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri’ne ilişkin İzmir, Tekirdağ ve Bursa’da bulunan kamu yerleri de özelleştirme kapsamına alındı.”
‘İMAR PLANLARI BETONA NAZARAN ŞEKİLLENİYOR’
İktisadın uçacağını hatırlatan Ahmet Akın “Hayata geçirilen tek adam rejimi artık ülkede ne var ne yok satmaya başladı. Yeni sistemde iktisat değil, sarayın uçak filosu uçuyor. Kentlerin içlerinde yer alan kıymetli kamu toprakları iktidarın beton sevdasıyla ranta dönüştürülmek isteniyor. Özelleştirme kapsamına alınan toprakların neredeyse tamamında otel kurulması, konut ve ticaret alanları oluşturulması üzere imar planı değişiklikleri yapılıyor. Bu kapsamda daha evvel özelleştirme kapsamına alınan ve mülkiyeti Hazine’ye kayıtlı Muğla Bodrum, Ankara Çankaya, Eskişehir Tepebaşı, İstanbul Büyükçekmece, İstanbul Küçükçekmece, İzmir Konak’ta yer alan kamu topraklarına konut, otel, ticaret alanları yapılmasına yönelik imar planı değişiklikleri yapıldı. Ayrıyeten mülkiyeti TEDAŞ, TEİAŞ ve EÜAŞ’a ilişkin Aydın Didim’deki kamu yerlerine de otel projesi ve konut alanı yapılması için değişikliğe yapılan itirazlar reddedildi” dedi.
Karar
