İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 53 sayfalık yeni raporunda Çin liderliğini, “yaygın ve sistematik kitlesel gözaltı, azap ve kültürel zulümden” sorumlu tuttu.
Uygurlara ve öteki Müslüman Türk azınlıklara karşı, belirli bir nüfusu direkt maksat alan, “kitlesel keyfi alıkoyma, azap, kitlesel takip ve nezaret, kültürel ve dini terkin, ailelerin dağıtılması, Çin’e zorla geri gönderilme, zorla çalıştırılma ve cinsel şiddet” üzere insan hakları ihlalleri tespit edildiğine dikkat çekilen raporda, Çin, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde insanlığa karşı hata işlemekle suçlandı.
“SİSTEMATİK BİR HALDE ZULMEDİYOR”
HRW Çin Yöneticisi Sophie Richardson ise “Çinli yetkililer Müslüman Türklere sistematik bir halde zulmediyor” değerlendirmesinde bulundu.
Richardson, Çin’in “mesleki eğitim” sağladığını ve radikalleşmeyi önlediğini tez ettiğini lakin bu telaffuzunun insanlığa karşı işlenen cürümleri gizleyemediğini tabir etti.
Çin’in işlediği “insanlık suçlarının” memleketler arası hukukta en ağır hak ihlalleri ortasında yer aldığına dikkat çekilen raporda, Uygur Türklerine karşı zulmün son yıllarda eşi gibisi görülmemiş düzeylere ulaştığı belirtildi.
BM’YE DAVET: VİZE VE SEYAHAT YASAĞI UYGULANSIN
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Kurulu’na, Çin’in “insanlığa karşı suç” tezlerini araştırmak, sorumluları belirlemek ve cezalandırmak için bir kurul kurması daveti yapan HRW, ilgili hükümetlere ise bu hataları işleyenlere yaptırım, vize ve seyahat yasağı uygulaması davetinde bulundu.
HRW, Çin’in Uygurlara yönelik bu tavrını bilakis çevirmenin milletlerarası toplumun birlikte harekete geçmesiyle mümkün olduğunu vurguladı.
NE YAŞANDI?
Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller milletlerarası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Pekin’in “mesleki eğitim merkezleri” olarak isimlendirdiği, milletlerarası kamuoyunun ise “yeniden eğitim kampları” diye tanımladığı yerlerde, çok sayıda Uygur Türkü kendi isteği dışında tutuluyor.
Pekin idaresi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve kelam konusu şahıslardan ne kadarının toplumsal hayata döndüğüne ait bilgi vermiyor.
BM ve başka memleketler arası örgütler, kampların incelemeye açılması davetlerini yinelerken Çin, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine müsaade verdi.
Çin makamları, BM yetkililerinin direkt bilgi almak gayesiyle bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor .
Karar
