14-17 Haziran ortasında yaşananları net olarak tahlil eder ve anlamlandırırsak önümüzdeki 1 yılın gidişatını da net olarak anlarız. 1 Haziran akşamı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, TRT ortak yayınında “Bizim bir sefer faizleri düşürmemiz koşul. Onun için de temmuz ağustos buraları bulacağız ki faiz düşmeye başlasın” tabirini kullanmasından sonra dolar süratle arttı. Lakin bu durum iktisat etrafları tarafından az çok biliniyordu. Piyasayı asıl belirleyecek olan gelişmeler ise Haziran ayının ikinci ve üçüncü haftası yaşanacak.

14 ile 17 Haziran ortasında yaşanacakları net bir biçimde anlarsak önümüzdeki senaryoları daha net görürüz. İşte 3 kritik tarih ve yaşanacakların ipuçları…

Dünya Gazetesi Muharriri ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat:

Döviz kurlarında yaşanan hareketleri, enflasyon sayılarını ve faiz indirimine yönelik beklentileri kıymetlendiren Dünya Müellifi ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat’ın tahlili şöyle:

TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat

“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz indirimi açıklamaları sonrasında beklenen bir faiz indirimi durumunda neler yaşanabileceğinin ön gösterimini görmüştük. Dolar/TL 8,88’e kadar çıkarken dün Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu’nun para siyasetinde gevşeme tezlerini ‘haklı münasebetlere dayanmıyor’ olarak nitelendirmesi piyasaların biraz da olsa sakinleşmesini sağladı. Bugün gelen enflasyon ise tam kapanma tesiriyle düşüşe geçse de ÜFE-TÜFE ortasındaki fark muazzam bir seviyeye ulaştı. Üreticiler, pandemi koşulları ve ekonomik gidişat nedeniyle kurdan kaynaklanan maliyetleri tüketicilere artık daha süratli yansıtıyolar. Talepte toparlanma gördükleri anda üreticiler fiyatlara bu artışları yansıtacak. Olağanlaşma adımları sonrası haziran ve temmuz ayında enflasyonda yükseliş yaşanabilir.

Döviz kurları için artık önümüzde iki kıymetli tarih var; 14 Haziran’daki Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Biden görüşmesinden çıkacak bildiriler ve 17 Haziran’daki PPK’dan faiz indirimi gelip gelmeyeceği. Hatta bugünlere denk gelen 15-16 Haziran’daki Fed’in Açık Piyasa Komitesi Toplantısı da bilhassa gelişmekte olan ülkeler için büyük kıymet taşıyor. Faizlere ve varlık alım programına dair bildiriler kısa vadeli Türk Lirası için taraf belirleyici durumunda.”

14 HAZİRAN NATO TEPESİ BIDEN VE ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ

Politik gelişmeler iktisat piyasalarını yakından etkiliyor. Beyaz Saray, ABD Lideri Joe Biden’ın 14 Haziran’da NATO Tepesi’ndeki temasları kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir ortaya gelerek ikili ve bölgesel bahisleri ele alacağını açıkladı. İktisat piyasaları nefeslerini tuttu bu görüşmeye odaklandı. Zira bu görüşmede ABD ve Türkiye bağlantılarına rest atılması bekleniyor. Bu görüşme neden kıymetli?

* 28 Mayıs’ta Erdoğan 20 ABD’li milletlerarası şirket ile Videokonferans yolu ile görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şirket yöneticilerini Türkiye’de yatırıma çağırdı. Bu görüşe sırasında ABD Lideri Joe Biden’la Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasında 14 Haziran’da yapılacak görüşmede münasebetlerin düzeleceği istikametinde olumlu sinyaller verildi.

Tam da görüşmelerin yapıldığı sıralarda 650 milyar dolarlık iki ABD’li fon Türkiye’den çekilme kararı aldı. CalPERS ve CalSTRS’ın çekilme kararı oylamasında Cumhuriyetçi ve Demokratlar, fire vermeden Türkiye’den iki fonun da çıkması gerektiğini kabul etti.

“Türkiye’den çekilme kararı alan şirketler” haberi için tıklayın

ABD seçimlerinden sonra Biden ve Erdoğan ortasında bir görüşme gerçekleşmedi. ABD ve Türkiye ortasında S-400 nedeniye yaşanan tansiyonda bir türlü yumşama yaşanmadı ve 24 Nisan’da Biden yaptığı açıklamada Ermeni Soykırımı’nı kabul etti.

“Biden resmen ‘soykırım’ dedi” haberi için tıklayın

ABD’li yetkililerden 14 Haziran’da gerçekleşecek Nato Tepesi’nden evvel Türiye’den ‘Rusya’dan gelen S-400 uzmanlarını geri göndermesini ya da S-400’lerin kullanımını askıya almasını isteyebileceği konuşuluyor. 3 Haziran’da ise Bloomberg, ABD Lideri Joe Biden ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bir ortaya gelmesinin öncesinde ‘Türkiye’nin Rus uzmanları Biden’a sinyal göndermek için meskene yolladığını’ argüman etmişti. Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi’nin sözcüsü Valeriya Reşetnikova ise bu savları yalanladı. Bu gelişmeler doların süratle yükselmesine neden oldu.

“Doları bu defa Rusya ateşledi” haberi için tıklayın

Rusya ise yeniden 3 Haziran’da elinde tutuğu turizm kozunu öne sürdü ve 1 Haziran’da bitecek olan Türkiye’ye yönelik uçuş yasağını 21 Haziran’a kadar uzattığını duyurdu.

“Türkiye’ye uçuş yasağını uzattı” haberi için tıklayın

BEYAZ SARAY’DAN BİDEN – ERDOĞAN AÇIKLAMASI

14 Haziran’da NATO önderlerinin gelecek tehditleri nasıl karşılayacakları ve tesirli yük paylaşımı konusunda istişarelerde bulunacağını belirten Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Biden, birçok ikili ve bölgesel sıkıntıyı ele almak için Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de görüşecek.” sözünü kullandı.

ÖMER ÇELİK’TEN ERDOĞAN-BIDEN GÖRÜŞMESİ AÇIKLAMASI

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Lideri Biden ile görüşmesinde hangi bahislerin ele alınacağına ait konuşan AK Parti sözcüsü Ömer Çelik, ABD ile esaslı bir müttefik ilgisi olduğunu belirterek, şunları söyledi:

* Geçmişte ortaya konulan iş birliklerimiz Türkiye’nin kıymetli bir müttefik olduğunu ortaya çıkarıyor. İdarelerden her vakit sağduyulu hareket etmelerini istiyoruz.

* FETÖ konusunda himayenin kalkmasıdır birinci bahis. O şahsın terörist başının ABD tarafından himaye görüyor olması müttefiklik münasebetleri açısından çözülmesi gereken bir problemdir.

* ABD ile karşılıklı ekonomik münasebetlerimizi nasıl büyüteceğimiz, Suriye’nin geleceği, Libya’nın geleceği, Akdeniz konusunda ortak prensipleri nasıl geliştirebileceğimizi konuşmamız gerekir. Odak noktamız o olursa bahsettiğim negatif noktaları çözmek daha kolay olur.

Artık piyasaların gözü kulağı bu görüşmeden çıkacaklara kilitlendi.

15 HAZİRAN’DA GLOBAL PİYASALARI ETKİLEYECEK TOPLANTI

15 Haziran’da ABD Merkez Bankası (FED) para siyaseti toplantısı düzenleyecek ve toplantı sonrası açıklama yapacak. İktisat etrafları toplantıda varlık alım fonları yani nakdî genişlemenin suratının azaltılmasının konuşulacağını vurguluyor. Global piyasaları yakından etkileyecek olan varlık fonu alımlarının çabucak başlamayacağını belirten iktisat uzmanları toplantı sonrası azaltma takviminin açıklanacağını bekliyor. Eylül ayından itibaren FED’in varlık fonu alımlarını azaltması ve Ocak ayında ise sıfırlaması ihtimali üzerinde duruluyor. İşte tüm bu gelişmeler doların ve global piyasaların gidişatını etkileyecek.

“Morgan Stanley’den flaş Fed tahmini” haberi için tıklayın

AŞILARIN TAMAMLANMASI

Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, BioNTech kurucu ortağı Prof Uğur Şahin ile ortak bir açıklama yaparak Türkiye ile Pfizer/BioNtech ortasında toplam 120 milyon doz aşı için mutabakat yapıldığını duyurdu. 30 milyon doz aşının Türkiye’ye Haziran sonuna kadar gelmesi bekleniyor. Kalan aşılarında Temmuz ayı içinde getirilerek aşılamanın büyük bir kısmının tamamlanması hedefleniyor. Böylelikle dış turizmde hayal kırıklığına uğrayan kesimin iç turizm ile bir nebze olsun canlandırılması amaçlanıyor.

İşte tüm bu gelişmeler ve yaşanacaklar önümüzdeki 1 yılın seyrini belirleyecek.

Karar