SALİHA SULTAN

Caner Alper ve Mehmet Binay’ın yönettiği Bergen sinemasının senaryosunda Yıldız Bayazıt ve Sema Kaygusuz’un imzası bulunuyor. Manzara direktörlüğünü Boşnak Mirsad Herovic’in üstlendiği sinemanın müziklerinde ise Mazlum ve Saki Çimen yaptı. Farah Zeynep Abdullah’ın Bergen’i, Erdal Beşikçioğlu’nun eski koca Halis’i canlandırdığı sinemada, Nergis Öztürk, Tilbe Saran, Şebnem Sönmez, Ali Seçkiner Alıcı, Ahmet Kayakesen üzere usta oyuncular da rol alıyor. Orkestra Content üretimi sinemada, annesiyle birlikte bir hayat gayreti veren, 23 yaşındayken evlendiği Halis Hür tarafından evvel dövülen, akabinde yüzüne kezzap atılarak bir gözünü kaybeden Belgin Sarılmışel’in 30 yaşındayken eşi tarafından 6 kurşunla öldürülmesine kadar olan ömür öyküsü beyazperdeye taşınıyor.

Bugün 8 Mart, Dünya Bayanlar Günü. Televizyonlarda, gazetelerde, toplumsal medyada binlerce bayan kıssası önümüze gelecek. Kocasının, sevgilisinin, babasının, ağabeyinin şiddetine maruz kalan, iş ve toplumsal hayatta birçok mağduriyet yaşayan bütün bayanlar için üzüleceğiz. Artık şöyle bir bayan düşünün: Terk ettiği ve barışmayı kabul etmediği eski kocası tarafından bir gece vakti yüzüne kezzap atan bir bayan. O bayan müzikçi Bergen. Yaşadığı bu trajedinin akabinde bir gözünü kaybeden Bergen, iki yıl sonra sahnelere dönmeye yürek edebildi. Kocası tarafından kör edilen gözünü ışıltılı bantlarla kamufle eden Bergen’in hayranlarına birinci kelamı ise şu oldu: “Beni dinleyin lakin benim için üzülmeyin!” Akabinde, şu an sinemalarda vizyonda olan Bergen sinemasında sanatçıyı sahnede ‘Benim İçin Üzülme’ müziğini söylerken görüyoruz. Kumral saçları artık sarıdır ve üzerine kar üzere beyaz bir elbise giymiştir. Yaşadığı acılar onu değiştirmiştir. Bugünlerde izleyen herkesin lisanında olan Bergen sineması, az evvel bahsettiğim bu performansın kulis imgeleriyle başlıyor. Kuliste, küllerinden tekrar doğan bir bayan görüyoruz. Yani Bergen’in artık ‘Acıların Kadını’ olduğu o anı. Sahneye çıktığında ise o artık güçlü bir bayan. Bu sahneden evvelki her sahne ise keşke hiçbir bayan acılarla güçlenmese dedirtiyor beşere.

Bergen, arabesk müziğin 80’li yıllarına damga vuran, 1981’de eski kocası tarafından kurşunlanarak öldürülen bir sanatçı. Sinema, sanatkarın vefatından 33 yıl sonra hayatını beyazperdeye taşıyor. Türk sinemasında biyografik üretimler her vakit birçok tartışmaya neden olsa da, Bergen sineması için bu tartışmaları yapmak manasız. Sinema, kalbe tam manasıyla dokunuyor. Geri her şey anlamsız kalıyor. Zira, beyazperdede izlediğimiz öykü kendisi bir şiddete maruz kalmasa bile, annesinin, ablasının, arkadaşının yaşadıklarına şahit olan izleyici için ne eksik, ne fazla. Öte yandan arabeskin kraliçesi Bergen’in hayatı, Türkiye’de ‘arabesk’ bulunan, otoritelerce dinlenmeyen, birçok kurumda baştan savılan bütün bayanların anlatmak istediğini tek kalemde herkese anlatıyor.

Mersin’den Ankara’ya, Ankara’dan Adana’ya uzanan sanatkarın ömrü, geçmişte de günümüzde de var olan bayana yönelik şiddetin Türk sinemasında bugüne kadar çekilmiş tahminen en net ve etkileyici resmi. Senaryoda ne bir ajitasyon var, ne bir edebiyat parçalama. Sinemada Bergen’i canlandırmanın ötesinde adeta yaşayan Farah Zeynep Abdullah’ın göz dolduran performansı bir yana, ‘eski koca ‘Halis’ karakterine hayat veren Erdal Beşikçioğlu’nun performansı bir yana. Bu karaktere ‘psikopat’ yahut ‘sadist’ olarak tanımlayıp, geçmek ise hafif kalır. Zira Halis, bayana palavra söylemeyi, aldatmayı, dövmeyi, sövmeyi, aşağılamayı, insan yerine koymamayı olağan kabul eden ve ne yazık ki bu davranışları ile toplumda ‘erkek’ kabul edilen buz dağının yalnızca görünen yüzü. Beşikçioğlu bu rolü o denli başarılı canlandırıyor ki, her mimiği, her bakışı hayatında en az bir defa bu türlü bir ‘erkekle’ karşılaşan herkese tanıdık geliyor. Eline bir masa örtüsünü sararak yatak odasına kaçan Bergen’i dövmeye gidişi, sonraki gün elinde bir demet gülle gelerek ‘Bir daha sana elimi sürersem’ dedikten sonra bayan kendisini affettikçe dayağın dozunu günden güne artırışı… Hepsi çok tanıdık. Özetle, meşhur ya da sıradan, eğitimli ya da eğitimsiz, pavyonda ya da konutunda, ışıltılı kıyafetler ya da basmalar içinde, meziyeti olan ya da olmayan fark etmiyor. Bergen’in sineması bize, Türkiye’nin kanayan yarası bayana yönelik şiddetin fotoğrafını bütün ayrıntılarıyla çiziyor. Öte yandan, hafta sonu sineması izlediğim sinema salonunda bütün koltuklar doluydu. İzleyicilerin çoğunluğu ise çiftlerden oluşuyordu. Nefesleri kesen sinemanın sonunda, ekrana gelen bilgiler ise kan dondurucu. Son sahnede, Bergen’in sesinden ‘Sen Affetsen Ben Affetmem’ müziği eşliğinde koltuğuna mıhlanmış, kimi salondan ayrılmak için yerinden doğrulan izleyicinin Bergen’i öldüren katilin yalnızca 7 ay mahpus yattığını öğrendiğinde salonda yankılanan cümleler şuydu: ‘Adalet bu mu ya! Adalete bak!” Evet, ne diyordu Bergen, ‘Beni dinleyin fakat benim için üzülmeyin!’ Bergen sinemasına gidin, hayatını izleyin. Bu arabesk öyküyü dinleyin, ancak üzülmekle kalmayın. Bergen’i dinleyin ve sonra dönüp bayana yönelik şiddete karşı bugünkü adalet sistemi ne ceza kesiyor, onu sorgulayın.

ERKEK CİNSİ İÇİN SÜPER BİR ‘AYNA’

Sinemadaki en can alıcı sahnenin kocası Halis’in Bergen’i yatak odasında dövdüğü sahne olduğunu söyleyebilirim. Sineması ortaklaşa yöneten Caner Alper ve Mehmet Binay’ın şiddetin pornografisinden kaçınma tercihleriyle takdiri hak ettiği bu sahne, sineması izleyen erkek cinsi için tam bir ayna. Bergen’in buzlu camla kaplı o kapının arkasında kocasından hunharca dayak yediği bu sahneyi izleyen bir erkeğin hayatında bir bayana şiddet uygulamamışsa, o an asla uygulamamaya and içtiğine, uygulamış ise oturduğu koltukta yer yarılsa da tabanına girsem hissiyle oturduğuna eminim. Sinemanın en değerli bildirisi ise Halis’in bir hemcinsiyle sohbetinde kapalı. Halis’in, peşinden koştuğu halde artık kendisini istemeyen Bergen’in akabinde bir hemcinsine atıp tuttuğu, ‘kuyruğu hala dik tuttuğu’ o sahne. ‘O bana yalvardı. Acıdım buna ben, ondan evlendim’ diyor arkadaşına burada, sonra milyonlarca bayanı mağdur eden bir zihniyetin özeti olan şu öğüdü veriyor: ‘Kadın dediğin ceylandır, yani avdır. Avlayacaksın fakat gözünün içine bakmayacaksın, bakarsan av olursun’.

Karar