İstanbul’da ekmek bir ayda üçüncü kere zamlanıp 3.5 liraya çıkınca vatandaşlar ekmeğin 1 lira 25 kuruşa satıldığı Halk Ekmek büfelerine akın etti. Oluşan uzun kuyruklar ise toplumsal medyada paylaşılan imajlara yansıdı.
‘BİZDEN EVVEL VARDI, BİTİRDİK’ KUYRUKLARI GERİ DÖNDÜ
Hayalden öteye geçmeyen kağıt üstündeki sayılara, hükümet kanadından gelen müspet tablo bildirilerine karşın bilimin üstünü çizen ‘model’le geriye gidiş artık en somut haliyle sokağa yansıyor. Cumhurbaşkanı’nın “Bizden evvel kuyruklar vardı” kelamlarıyla eleştirdiği periyoda misal imajlar ekmek kuyruklarıyla kadraja yansıdı. İstanbul’da vatandaşlar 1 lira 25 kuruşa ekmek alabilmek için uzun kuyruklar oluşturdu.
İKİ PAKETTEN FAZLA SÜT, 10 LİTREDEN FAZLA YAĞ YASAK
Marketlerde de geçmişteki karne uygulamasını andıran kotayla satış devrine geçildi. Birtakım zincir marketler, kurdaki artışa bağlı olarak fiyatı süratle yükselen eserleri müşterilere hudutlu sayıda satmaya başladı. Müşterilere, 2 paketten fazla süt, 10 litreden fazla sıvı yağ almanın yasak olduğu duyuruldu. Sokağın gerçeğini ortaya koyan karar, vahameti günden güne artan ‘filedeki sıkıntıya’ acil tedbir alınması gerektiğini gösterdi.
Yüksek kur ve enflasyonla birlikte alım gücü düşerken, maliyetler arttı. Bu durum fiyatlamada belirsizlik yaratırken, üst üste gelen artırımlar marketlerde eser satışına sınırlama getirdi. İstanbul’da birtakım zincir marketlerde yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışları sonlandırdı. Kotalı satış periyodu tekrar başlarken ekmeğe peş peşe gelen artırımlar Halk Ekmek kuyruklarının metrelerce uzamasına neden oldu. İstanbul’da gramajı düşürülüp 3 liraya satılan ekmek fiyatı yeni artırımla 3.5 TL’den satılmaya başlandı.
Türk Lirası paha kaybında rekor üstüne rekor kırarken kur ve enflasyon da artıyor. Maliyet artışı kurla bir arada doruğa çıkınca peş peşe artırımlar gelmeye devam ediyor. Daima yapılan artırımlar fiyatlamada belirsizliğe neden oldu.
Fiyatlama yapamayan marketler eser satışına sınırlama getirdi. İstanbul’da kimi zincir marketlerde fiyatı süratle yükselen eserleri müşterilere sonlu sayıda satmaya başladı. Marketler, temel besin eserleri başta olmak üzere yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışları sonlandırdı. İstanbul’da farklı semtlerde bulunan marketlerde süt 2 paketten satılmıyor. 2 adet 5 kilogramlık sıvı yağ almanın yasak olduğunu söyleyen Fatih’te bulunan bir market çalışanı, ‘’Yağ ve sigarada sonlandırma var. Gerçi bugün prestijiyle sigaraya artırım geldi, sonlandırma kalktı. Mesela 5 kilogramlık yağdan 2 tane alamıyorsunuz. Gaye her müşteriye eser satmak ve öteki müşterilere yok dememek’’ dedi.
Birtakım marketlerin kendi stoklarında bulunan eseri eritmemek ve daha sonra yüksek fiyatlara satabilmek için stok kısıtlamasına gittiğini belirten Tüketiciyi Muhafaza Derneği (TÜKONDER) Mali İşler Komite Lideri Murat Bal, ‘’Bu satış kısıtlaması sayıyla oluyor. Bu durum büsbütün market idarelerinin çalışanlarına verdiği talimatlar doğrultusunda oluyor. Market sahipleri elindeki eserleri düşük fiyattan satmak istemiyor, zira artırım geleceğini düşünüyor’’ tabirlerini kullandı. Bal, marketçilerin bu yaptığının açık olmasa da kapalı stokçuluk olduğunu söyledi. Öte yandan ekmek artırımları sonrası birçok vilayette de Halk Ekmek kuyrukları metrelerce uzadı. Geçtiğimiz hafta gramajı 210’a düşürülüp 3 liraya satılan ekmek, yeni artırımla 3.5 TL’den satılmaya başlandı.
YABANCI DA ALIM KUYRUĞUNDA
TL’nin bedel kaybetmesiyle birlikte Bulgar vatandaşların ilgi gösterdiği Edirne’de, ülkenin para ünitesi levayı bozarak 8 liraya alan Bulgarlar hem alışveriş yapıp hem de kendilerine nazaran uygun otellerde konaklıyor. Bulgaristan’dan alışveriş için gelenlerin sayısı her geçen gün artarken hudut kapısında da kuyruklar oluştu. Edirne’nin yanı sıra Gürcistan’ın para ünitesi Lari 4.5 TL’ye dayanınca Gürcistanlı’lar Artvin’e, İranlı’lar bavullarla Van’a akın etti.
‘DUTY FREE AK PARTİ İKTİDARINA NASİP OLDU’
Marketlerde kotalı satış yapılmasını toplumsal medya hesabından kıymetlendiren Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Mustafa Mente, ‘’Marketleri duty free üzere hudutlu satış yapılan yerler haline getirmek de AK Parti iktidarına nasip oldu. İstanbul’da birtakım marketlerde yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışlar sınırlandırıldı’’ dedi. Gelecek Partisi Kurucular Konseyi Üyesi Abdullah Başcı da oluşan halk ekmek kuyruklarını paylaşarak ‘’Bahçelievler’in merkezinde soğuk havada vatandaş ucuz ekmek kuyruğunda. Beşerler aç geçim kaygısına düştü. Milletin ahı götürür şahı’’ tabirlerini kullandı.
Karar
