SAL SULTAN-KARAR
Sabahattin Ali’den Necip Fazıl’a, Ziya Sertel’ten Refik Halit Karay’a birçok ünlü ismin yattığı Sinop Tarihi Cezaevi ve Müzesi’nin restorasyon çalışmaları başlıyor. Dışişleri ile Kültür ve Turizm bakanlıkları nezdinde AB hibe fonlarından kaynak sağlanan restorasyon girişimine 1 milyon 600 bin avro harcanacak.
Dışişleri ile Kültür ve Turizm bakanlıklarının teşebbüsleriyle AB hibe fonlarından kaynak oluşturulan Sinop Tarihi Cezaevi ve Müzesi’nin restorasyon çalışmaları başlıyor. Münhasıran yaz serisinde binlerce ziyaretçiye mesken sahipliği yapan tarihi mekan, müzeye çevrildiği 2000’yılından beri kentin en kıymetli turizm merkezlerinin başında geliyor. Çalışmaların tamamlanmasıyla farklı bir görünüme sahip olacak Tarihi Cezaevi ve Müzesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığınca oluşturulan girişim heyeti evvelki gün incelemelerde bulundu. Heyetin ziyareti sırasında açıklamalarda bulunan Sinop Valisi Erol Karaömeroğlu, Avrupa Birliği destekli 1 milyon 600 bin avro maliyetli restorasyon girişiminin en kısa vadede hayata geçirilmesini planladıklarını vurguladı. Karaömeroğlu, son yaptıkları görüşmeler sonucunda girişime cezaevinin evlat ıslah meskenleri ile iç kale surları kısımlarının de eklendiğini anlattı.
Vali Karaömeroğlu, cezaevi dışında kalan tarihi buzhane binasının da girişim dahilinde restore edileceğine işaret ederek, “Uzun vakittir restorasyon hazırlıkları devam eden Tarihi Cezaevi’nde en kısa vadede çalışmalar başlanacak. Hedefimiz tarihi mirasımıza sahip çıkarak gelecek nesillere aktarmak. Sinop Tarihi Cezaevi, yıllık ortalama 300 bin insana hizmet veren kıymetli bir merkez. Memleket turizmine hizmet veren bu tarihi mekanımız, inşallah yeni periyotta yeni görünümü ile hizmet verecek.” diye konuştu. Restorasyon çalışmalarının başlamasıyla tarihi mekanın kimi kısımlarının de ziyarete kapatılacağı öğrenildi. Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Refii Cevat, Hüseyin Hilmi, Burhan Felek, Zekeriya Sertel üzere birçok gazeteci, muharrir ve şairin de sürgün mekanı olarak bilinen Sinop Cezaevi 1997 yılında kapatılarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmişti.
DIŞARDA DIVANE DALGALAR, GELİP DUVARLARI YALAR
Necip Fazıl’ın ünlü ‘Zindandan Mehmet’e Mektup’ şiirini buradayken kaleme aldığı Sinop Cezaevi’nde yatanlardan biri de Sabahattin Ali. Sabahattin Ali 26 Aralık 1932-29 Ekim 1933 yılları arasından evvel Konya, sonra Sinop Cezaevi’nde tutuklu olarak bulundu. Birçok kişi, tarihi Sinop Cezaevi’ni Sebahattin Ali’nin yazdığı ve Edip Akbayram’ın müzik olarak seslendirdiği “Dışarda divane dalgalar/Gelip duvarları yalar/Seni bu sesler oyalar/Aldırma gönül, aldırma” dizelerinin taraf aldığı ünlü‘Aldırma Gönül’ şiiri ile tanıdı. Şiir müzeye dönüşen cezaevinin şairin kaldığı hücrenin duvarında mahal alıyor. Sabahattin Ali ayrıyeten ‘Duvar’ isimli hikayesinde Sinop Cezaevi’ni şu cümlelerle anlatıyor: “…Uzun devranlar deniz kenarında ve surlar içindeki bir hapishanede kaldım. Kalın duvarlara vuran suların sesi taş oralarda çınlar ve uzak yolculuklara çağırırdı. Tüylerinden sular damlayarak surların gerisinde yükseliveren deniz kuşları demir parmaklıklara hayretle gözlerini kırparak bakarlar ve acilen uzaklaşırlardı.”
AZILI MAHKUMLARIN CEZAEVİ
Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Sinop’tan bahsederken renkhli ve abartılı bir üslubupla Sinop Zindanı’nı şöyle tanımlıyor: “Büyük ve şiddetli bir kaledir. 300 demir kapısı, dev üzere gardiyanları, kolları demir parmaklıklara bağlı ve her birinin bıyığından 10 adam asılır birçok azılı mahkumları vardır. Burçlarında gardiyanlar ejderha üzere dolaşır. Ilah korusun, oradan mahkûm kaçırtmak değil, kuş bile uçurtmazlar.” Evliya Çelebi’nin anlattıklarındaki gerçeklik hakkını görmek için 20. Yüzyıl başlarında zindanda yatan azılı katillerin bir kaçını hatırlamak kafidir. Arnavut Halil Beyefendi; 15 sene mahkumiyetle gelmiş lakin içinde 8 kişi öldürülerek 115 seneye mahkumdur. İzmirli Nazif; 130 seneye mahkumdur.
Karar
