İktidarın hazırladığı seçim kanunu değişikliği, açıkça muhalefetin aleyhine, iktidarın lehine tasarlanmış bir siyasi mühendislik metnidir.
Seçimlerin “hür ve âdil” yapıldığına milletin büyük çoğunluğunun güvenmesi üzere yüksek felsefi ve siyasi etik kıymetlerden çok, “bizi kazandırsın” kanısıyla hazırlanmış bir kanun teklifidir bu.
Dört noktada önemli surette sakıncalı buluyorum…
PARTİLİ CUMHURBAŞKANI
Mevcut seçim kanuna nazaran seçim periyotlarında “başbakan ve bakanlar” seçim çalışmalarında resmi araçlarını kullanamazlar, resmi protokol uygulanamaz, karşılama merasimleri yapılamaz… (Madde 65)
Buradaki emel seçimlerde yalnızca partilerin müsabakası, “devlet”in karıştırılmamasıdır.
İktidarın teklifinde, “CB sisteminde başbakan yok” denilerek bu haklı yasak yalnızca bakanlara uygulanıyor.
Pekala, partili ve dahası parti başkanı Cumhurbaşkanı?!.
Cumhurbaşkanlığı forsuyla, cumhurbaşkanlığı protokolüyle, bütün kamu kurumların cumhurbaşkanına arz edeceği hürmet ve ittle hatta gerektiğinde cumhurbaşkanlığı bütçesiyle seçim periyodunda fliyetlerde bulunabilecek!
Başbakan’ın durumundan daha ağır bir halde “devlet”in seçime sokulmasıdır bu! Çünkü CB sisteminde, başbakandan daha çok daha ileri dozda “devlet” ve “parti” tıpkı şahısta birleşmiştir.
TEMSİLDE ADALETSİZLİK
Teklifine nazaran ittifaka giren partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı, ittifakın oylarıyla değil, teker teker partilerin oylarıyla belirlenecek. Bunun manası, Millet İttifakı’nı oluşturan partilerden muhakkak bir büyüklüğe ulaşamayanların oylarını boşa çıkarmaktır.
O denli bir durumda oransal dağılım AK Parti’ye yarayacaktır. Millet İttifakı ise alacağı toplam oydan daha az oranda milletvekili çıkarabilecektir.
Muhtemelen HDP Meclis’te kanunların kabul ve reddinde kilit parti olacaktır.
Güç hırsı nasıl bir sistem tıkanması yaratabilecek, görüyorsunuz.
Siyaset bilimci Prof. Tanju Tosun, Millet İttifakı’ndaki partilerin ortak adaylar, hatta ortak listeler hazırlamak üzere çok güç bir durumla karşı karşıya kalabileceğini belirtti. “Zaten bu türlü bir iktidarın adil oynamasını kimse beklememeliydi” diye de yazdı.
Görüşmemizde Prof. Tosun, yalnızca Millet İttifakı’ndaki küçük partilerin değil, vilayetlerde ikinci sırada gelememesi durumda MHP’nin de kaybedebileceğini, vilayetler seviyesindeki oy dağılımın belirleyici olacağını belirtti.
Her durumda temsilde adalet daha da bozulacak.
KIDEMLİ HAKİM YERİNE KURA
Teklif vilayet seçim konseylerinde liderlerin “en kıdemli hakim” uygulamasına son veriyor, onun yerine, birinci sınıf yargıçlar ortasından kura çekilecek… Niçin?..
AK Parti iktidarında bilinen imtihan sitemleriyle atanmış yargıçlar birinci sınıf hakim statüsüne geldilerse kurada çıkıp vilayet seçim şurası lideri olabilsin diye.
Diyeceksiniz ki, itiraz mercii olarak Yüksek Seçim Konseyi var…
YSK’nin nasıl bir yapılanmaya getirildiğini İstanbul seçimlerinin iptalinde gördük. Saygın anayasa hukukçularımızdan Prof. Kemal Gözler’in “Türkiye Nereye Gidiyor” isimli kıymetli yapıtında “YSK’nın bağımsızlığı üzerine müşahedeler ve değerlendirmeler” kısmı okumanızı tavsiye ederim.
KÜME YETKİSİ
Yeni bir partinin seçimlere girmesi için Küme kurmuş olması yetmeyecek, teşkilatlanma seviyesine bakılacak…
Seçime girmesi engellenmek istenen İYİ Parti bu yolla seçimlere girmişti, öbür bir ‘sürpriz’ istemiyor iktidar.
İktidarın korku boyutlarını görüyorsunuz.
ANAYASA’YA ALIŞILMAMIŞ
Teklifin, demokrasinin can damarı olan seçimleri büyük çoğunluğun güveneceği ve uzlaşmayla benimsenmiş kurallara nazaran değil, kendi çıkarına öncelik vererek düzenlemek istendiği açık.
Halbuki, Anayasa Mahkemesi’ne nazaran:
“Hukuk devletinin tarifine giren birçok ögelerden birisi de kamu faydası fikri olmaksızın, öteki tabirle, sadece özel çıkarlar için yahut sadece aşikâr partilerin yahut şahısların faydasına olarak rastgele bir yasanın kabul edilmeyeceğidir. Kamu faydası bulunmayan bir kanun, Anayasa’nın 2. hususu kararına karşıt nitelikte olur ve dâva açıldığında iptali gerekir.” (27 Haziran 1967, K. 1967/20)
Hatta, “Temsilde adaletin yükü, idarede istikrarın temel şartıdır. Adalet istikrar sağlar…” (18 Kasım 1995, K. 1995/59)
Teklif yasalaşırsa bugünkü AYM iptal eder mi?
AYM’nin üye kompozisyonu “hak eksenli” hukuk anlayışından “otoritenin takdir yetkisi” anlayışına hakikat değişmekte olduğu için emin değilim.
Lakin ben yazmaya devam edeceğim.
Karar
