SELMAN CÖMERT / KARAR.COM
Devam eden ABD seçimlerinde Demokrat Parti adayı Joe Biden ve Cumhuriyetçi ABD lideri Donald Trump’ın ‘Seçiciler Kurulu’ndaki sandalye sayıları çok yakın. 538 sandalyenin bulunduğu Seçiciler Kurulu’nda en az 270 sandalyeyi kazanan aday, Amerika Birleşik Devletleri’nin lideri olur. Fakat bu durum, sadakatsiz seçiciler tarafından değişebilir.
ABD seçimleri: Seçiciler Şurası nedir? Lideri belirleyen sistem nasıl işliyor?
2020 ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump ve Joe Biden’ın Seçiciler Kurulu’ndaki delege sayıları tıpkı 2000’deki seçimde 266 delege oyu alan Al Nazaran ve 270 delege oyu alarak lider seçilen George W Bush’un sayıları üzere yakın olursa, son noktayı sadakatsiz seçmenler koyabilir. Kritik salıncak eyaletlerde seçimi az farkla önde götüren Joe Biden, Donald Trump’la delege farkını açamadığı sürece, yeni lider Seçiciler Kurulu’ndaki sadakatli değil, sadakatsiz seçiciler tarafından çıkacak karara bağlı olabilir.
- ABD seçimleri: ‘Salıncak eyaletler’ nedir? Kaç eyalet var?
- Joe Biden kimdir?
SON SEÇİMDE 10 SADAKATSİZ DELEGE
Seçiciler genelde, eyaletlerinde en çok oy alan adayı desteklerler. Şayet bir seçici, eyaletin seçtiği lider adayına oy vermezse “sadakatsiz” olarak anılır. 2016’da, 10 seçici şura üyesi bu formda oy kullanmıştı lakin 3 sadakatsiz seçicinin oyları sonuca tesir etmemişti. Seçicilerin 5’i Cumhuriyetçiler tarafından Hillary Clinton’a oy verirken, 2’si de Demokratlar tarafından Trump’a oy vermişti. Lakin 2016 seçiminde seçiciler şurasındaki sadakatsiz delegeler kazanan lideri belirlememişti.
ABD TARİHİNDE 208 SADAKATSİZ SEÇİCİ VAR
Birinci sadakatsiz seçici, 1796 yılında Federalist aday John Adams’a oy vermesi gerekirken, Demokratik Cumhuriyetçi aday Thomas Jefferson’a oy veren Samuel Miles olmuştu. Bu durum John Adams’ın 3 oy farkla kazanmasına mahzur olmamıştı, lakin Miles’ın Jefferson’a oy vermesine tarihte hala kuşkuyla bakılıyor.
ABD tarihinde toplam 208 sadakatsiz seçmen bulunurken, bu sayıya lider yardımcısı seçimlerindeki sadakatsiz oylar da dahil. Lakin bu sayıya, 1872’de Seçiciler Konseyi toplanmadan evvel 66 delege kazanan Demokrat Parti adayı Horace Greeley’nin vefatıyla öteki adaylara dağıtılan 63 seçici de dahil. FairVote’a nazaran bu seçicilerin kullandığı oylar “sadakatsiz seçici” durumuna uygun düşmüyor.
BİRDEN FAZLA EYALETTE SADAKATSİZ SEÇİCİLERE CEZA VAR
Columbia Bölgesi ve 32 eyalet, seçicilerin thhüt ettikleri adaya oy vermelerini gerektiren kanunlara sahip. Bu yasalar, halk oylamasına nazaran oy kullanmayan seçiciye para cezası uygulayabilir yahut kelamını ihlal eden bir seçiciyi diskalifiye edebilir ve sadakatsiz bir seçici yerine yeni bir seçici atayabilir. Temmuz 2020’de ABD Yüksek Mahkemesi, devletlerin bu cins bir kanunu çıkarmasının anayasaya uygun olduğuna karar vermişti.
BAĞIMSIZ SEÇİCİLER
Kimi seçimlerde eyalet partileri, bağlı oldukları siyasi partiye bakmaksızın Seçiciler Kurulu’nda istedikleri lider adayına oy verme hakkı olan bağımsız seçiciler belirlerdi. Lakin bu cins bağımsız seçiciler Seçiciler Kurulu’nda en son 1960’larda bulundu. 1960 seçimlerinde 15 Demokrat Partili bağımsız seçici, Mississippi ve Alabama’da Demokrat Parti’sinden John F. Kennedy yerine Güneyli Demokrat Harry Byrd’e oy vermişti. Bağımsız seçici uygulaması, Güneyliler Cumhuriyetçi Parti’ye katılınca sonra erdi.
Karar
