ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemlerini test edebileceği açıklamasından ötürü son derece tasa duydukları belirtildi.
Bakanlık sözcüsü, “Konudan haberdarız. Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemini satın almasına karşı çıkmaya çabayla devam ediyoruz. Ankara’nın S-400’ün kullanıma geçirilmesi konusunda uğraş göstermeye devam ettiğine dair gelen bilgilerden ötürü da derin telaş duyuyoruz” tabirlerini kullandı.
S-400 satın alması nedeniyle Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının, Washington’ın bahse ne kadar önemli yaklaştığının işareti olduğunu belirten kaynak, şunları söyledi: “S-400 muahedesinin ikili ve NATO ile bağlantıların önünde büyük bir mani teşkil ettiğini, birebir vakitte mümkün CAATSA yaptırımları getirilmesi riski taşıdığını en üst seviyelerde vurgulamaya devam ediyoruz. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve beraberindeki üst seviye yetkililerin tavrımızı anlayacağından eminiz.”
S-400’LER DÜN SİNOP’TA ORTAYA ÇIKMIŞTI
Türkiye ile ABD ortasında krize neden olan S-400 hava savunma sistemleri test için dün Sinop’a getirilmişti. İHA’nın servis ettiği haberle ilgili resmi açıklama yapılmamıştı.
İHA’nın argümanına nazaran, Ankara’dan yola çıktığı öğrenilen S-400 hava savunma sistemi, test için Sinop’a götürülürken yolda görüntülemişti. TTSK’ya ilişkin S-400’leri Samsun’dan geçerken vatandaşlar cep telefonlarıyla kaydetmişti.
S-400 konvoyu Sinop’a ulaşırken, mevzuyla ilgili resmi bir açıklama yapılmamıştı.
S-400 KRİZİ NEDİR?
Türkiye, 1990’lı yılların ortasından bu yana güney komşuları Suriye, Irak ve İran’dan kaynaklanabilecek füze tehdidine karşı hava savunma sistemi edinmeye çalışıyor.
Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın 2000’li yılların başlarından itibaren açtığı ihalelerde sonuç alınamadı.
2011’de Suriye iç savaşının başlaması Türkiye’ye dönük tehdidin yine artmasına neden oldu.
Türkiye, 2017’de Rusya’dan S-400 hava sistemleri alma kararı aldı.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
- Uzun menzilli izleme radarı, havadaki objeleri takip ediyor ve gelen bilgiyi komuta aracına gönderiyor. Potansiyel amaçlar, komuta aracında bedellendiriliyor.
- Maksat tanımlandıktan sonra komuta aracı füzenin fırlatılmasına karar veriyor.
- Fırlatmayla ilgili bilgiler, maksada nazaran en iyi pozisyonda bulunan fırlatma aracına gönderiliyor ve buradan karadan havaya füzeler gönderiliyor.
- Angajman radarı, füzenin maksadına ulaşmasına yardımcı oluyor.
TÜRKİYE’DE İTALYA VE İSPANYA’NIN SİSTEMLERİ HİZMET VERİYOR
Türkiye’nin acil ihtiyacını karşılamak üzere NATO’ya yaptığı müracaat sonunda ABD, Hollanda ve Almanya kendi envanterlerindeki Patriot savunma sistemlerini Türkiye’ye yerleştirdi.
Hala Türkiye’de NATO vazifesi kapsamında İspanya ve İtalya’nın anti-füze sistemleri konuşlu bulunuyor.
NATO’dan gelen dayanağa paralel olarak Türkiye, yeni ihaleler açarak kendisine ilişkin hava savunma sistemi arayışını da hızlandırdı.
Birinci ihale sonucunda Türkiye’nin beklentilerini karşılayan Çin’in CPMIEC şirketinin geliştirdiği FD-2000 savunma sistemlerinde karar kılındı fakat şirketin ABD yaptırım listesinde olması ve NATO’dan gelen itirazlar sonucunda geri adım atıldı.
Tıpkı ihalede yer alan ABD imali Patriot sistemleri ise hem fiyatının değerli olması, hem de üretici Raytheon şirketinin teknoloji transferine yanaşmaması nedeniyle elenmişti.
İhale sürecinin tamamlanamamasının akabinde Türkiye, evvel kendi savunma sistemini geliştireceğini ilan etmiş lakin 2017 yılında Rusya ile S-400 hava savunma sistemleri konusunda bir mukavele imzalandığını açıklamıştı.
Türk yetkililer, toplam maliyeti 2.5 milyar dolar olan S-400 için peşinatın Rus idaresine transfer edildiğini kaydederken, bu işbirliğinin daha da geliştirilebileceği hatta S-500’lerin ortak üretilebileceği bildirisini vermişlerdi.
ABD VE NATO NEDEN KARŞI ÇIKIYOR?
ABD, Türkiye’nin S-400 sistemlerine birçok nedenden ötürü karşı çıkıyor:
NATO’nun en stratejik üyelerinden birisi olan Türkiye’nin ittifakın en değerli hasmı pozisyonundaki Rusya ile geliştirdiği bu münasebetin ortak güvenlik mimarisini zafiyete uğratacak olması derdi.
ABD savunma sanayiinin en kıymetli müşterilerinden olan Türkiye’nin diğer üreticilere kaptırılması riski.
Türkiye’nin S-400 tedariğinin, ABD Kongresi’nin 2017 Ağustos ayında çıkardığı ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Çaba Etme Yasası (CAATSA) kapsamına girmesinden ötürü yaptırımlara muhatap olacak olması ve münasebetiyle Türk-Amerikan bağlantılarına yeni bir darbe vurulacak olması.
Türkiye’nin de üretim programında yer aldığı ve konuşlandıracağı 5. nesil savaş uçağı F-35’lerin hassas ve üstün özelliklerinin ayrıyeten her türlü faaliyetlerinin S-400 radar sistemi tarafından ele geçirilebilecek olması telaşı. Münasebetiyle Türkiye’nin F-35 projesinin dışında bırakılması ve parasını verdiği uçakların teslim edilmeme mümkünlüğünün artmış olması.
NATO açısından ise öne çıkan iki öge bulunuyor. Birincisi, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerinin hiçbir biçimde NATO’nun mevcut savunma ve radar sistemlerine entegre edilemeyecek olması.
TÜRKİYE’NİN ARGÜMANLARA KARŞILIĞI
Türkiye, ABD ve NATO’nun tasalarına siyasi ve askeri-teknik cevaplar veriyor.
Türkiye’nin daha evvel ABD’den Patriot sistemi almak istemesine rağmen, uygun şartlar sunulmadığını, ayrıyeten Kongre’nin geçmişte yaptığı engellemeler nedeniyle parası ödenmiş askeri teçhizatların bile teslim edilmediğini anımsatan Ankara, füze tehdidine karşı acil ihtiyacını, en iyi teklifi sunan Rus şirketiyle gidermek durumunda kaldığını söylüyor.
Bu alışverişin Türkiye’nin NATO içindeki pozisyonunu zedeleyeceği ve ayrıyeten NATO içinde çatlak yaratacağı tasalarının yersiz olduğunu belirten Türk yetkililer, Rus üretimi S-300 savunma sistemlerinin Yunanistan, Bulgaristan ve Slovakya’da da olduğunu anımsatıyor.
Buna ek olarak, Türkiye’nin S-400 sistemlerini stand-alone yani mevcut NATO sistemlerine entegre etmeden bağımsız olarak kullanacağını belirten Türk yetkililer, bu savunma sistemlerinin Türkiye tarafından geliştirilecek yazılım ile kullanılacağını münasebetiyle Türk topraklarındaki hiçbir NATO ekipmanına ziyan vermeyeceğini kaydediyorlar.
Karar
