Koronavirüs ile gayret tüm dünyanın gözü aşı çalışmalarına çevrilirken Rusya'dan tezli bir açıklama geldi. Sağlık Bakanı Mikhail Murashko Ulusal Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından daha evvel hayvanlar üzerinde tamamlanan aşı testlerinin beşerler üzerinde de tamamlandığını söyledi ve ekledi: Ekim'de hazır olur.
EVVEL TABIP VE ÖĞRETMENLERE
Murashko, “Covid-19 aşısının klinik denemeleri tamamlandı. Aşının resmi prosedürlerinin tamamlanması için raporlama çalışmalarına devam ediliyor” diye konuştu.
DÜNYADA AŞI ÇALIŞMALARI NE BASAMAKTA?
Aşının uygulanması ile ilgili süreci de anlatan Murashko, müsaadeleri tamamlandıktan sonra evvel tabipler ve öğretmenlere uygulanacağını, bu şahısların müşahede altında tutulacağını söyledi.
İngiltere'de de Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının insan üzerindeki denemelerinin birinci sonuçlarının bağışıklık sistemini virüse karşı eğitebileceğine işaret ettiği açıklanmıştı. Aşısının 14 gün içinde T hücresi, 28 gün içinde de antikor cevabı verdiği aktarılmıştı.
ABD'de de virüse karşı başlatılan aşı çalışmalarında son kademeye ulaşılmış Moderna ilaç firması 30 bin kişi üzerinde yapılacak üçüncü faz testlere geçildiğini açıklamıştı.
Almanya'da ise Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin'in kurucu ortağı olduğu biyoteknoloji firmasının geliştirdiği Kovid-19 aşının 1. ve 2. basamak klinik denemeleri olumlu sonuç vermişti.
TÜRKİYE DE YARIŞTA
Türkiye'de ise Nanografi A.Ş. ve aşı takımı, 5 aydır büyük bir saklılık içinde yürüttükleri aşı çalışmalarında insanlor üzerinde deneme evresine geldi.
ODTÜ, Ankara Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi üzere Türkiye'nin en iyi üniversitelerinden kimya, genetik, biyokimya ve tıp alanlarında 40 kişilik takımın de dahil olduğu aşı çalışmasında hayvan ve bağışıklık hücresi deneylerini tamamladı. Çalışma sonuçlarını içeren evraklar ve ayrıntılı raporlarla etik heyet onayı için başvurusu yapılan aşı çalışmasında, maymun denemeleri ile eş vakitli olarak insan denemeleri de yürütülecek.
Yerli Kovid aşısı grubunda akciğere has insan bağışıklık hücreleri deneylerini yürüten Ankara Üniversitesi Tıp Fakütesi İç Hastalıkları Kısmı Fizyopatoloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Nuray Yazıhan, çalışmanın temellerinin ODTÜ Kimya Kısmı laboratuvarlarında atıldığını anlattı. Yazıhan, “Aşının birinci formülasyonu orada yapıldı ve onların dizaynı seçildi. Bağışıklık sistemi konusunda daha evvel de çalışmalarım olduğu için aşikâr materyaller zati elimizde vardı. Yaklaşık 10 yıl evvel Almanya ile ortak yürüttüğümüz bir projemiz vardı. Bu proje kapsamında akciğer hücrelerinin hipoksik yani oksijensiz kalırsa, enfeksiyon geçirirse ya da astım üzere alerjik tepkilerle karşılaşırsa nasıl reaksiyon vereceğini çözebilmek için yapay bir akciğer modeli çalışmıştık. Alveol dediğimiz akciğerlerin nefes aldığı kısımları, laboratuvar ortamında yapay olarak geliştirmiştik. Kovid aşısı için yola çıktığımızda, o modeller elimizde hazırdı” diye konuştu.
Ayrıyeten akciğere özel makrofaj denilen bedendeki yabancı hususların yok edilmesini sağlayan bağışıklık hücreleriyle de çalıştıktan sonra azot tankında dondurarak sakladıklarını anlatan Prof. Dr. Yazıhan, “Yaklaşık 10 yıldır uyuyan bu hücrelerimizi tekrar uyandırdık ve geliştirdiğimiz aşının akciğerdeki tesirlerini hem yapay alveol modelimiz, hem de bu hücreler üzerinden anlamaya çalıştık. Bu da çalışmada çok süratli yol almamızı sağladı. Hayvan çalışmaları ile birlikte hücre çalışmalarını da gerçekleştirmiş olduk” dedi.
Karar
