1 Kasım’da verilen yeni periyot bildirileriyle düşüşe geçen dolar kuru, üç haftanın sonunda 7.80’in üzerinde. Kavala ve ‘fitne’ çıkışlarının beklentilerin karşılanamayacağı kanısına neden olduğu süreçte ıslahat söylemi yine ısındı.

“Türkiye’yi cazibe merkezi yapmak ismine iktisat ve hukukta seferberlik başlattık. Yatırımcının gelecek periyot ufkunu öngörülebilir kılacak ıslahatları hayata geçireceğiz” dedi.

VATANDAŞ DÖVİZ ALMAYI SÜRDÜRÜYOR

Açıklamasında “Politikalar uzun vadede devam ettirilmedikçe, yapısal değişim olası değil” sözlerine yer verdi.

Piyasa ise içi boşaltılan kavramın telaffuzda kalması karşısındaki ‘temkinli’ tavrını sürdürdü. Yabancı para mevduatları, 6 Kasım-3 Aralık ortasında kur tesirinden arındırıldığında net 4 milyar 676 milyon dolar arttı. Yerli yatırımcı dövizden vazgeçmedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Elvan, Adalet Bakanı Gül ile Merkez Bankası Lideri Ağbal, ıslahat çeşidinde TÜSİAD, TOBB ve MÜSİAD ile görüşmüştü. AK Parti Sözcüsü Çelik ise ıslahat çalışmalarının şahsen Cumhurbaşkanı tarafından açıklanacağını söyledi.

ISLAHATIN İSMİ YETMEZ

Kasım ayında iktisat idaresindeki değişimle birlikte verilen ıslahat ve demokrasi bildirileri, TL’deki kaybı durdurdu. Ancak açıklamalar yalnızca bildiri niteliğinde kalınca yerli döviz alımını sürdürdü yabancı da yalnızca payda kaldı. Moody’s “Somut adımlar devam etmedikçe, yapısal değişim olası değil” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Hazine Bakanı Elvan da tekrar yabancı yatırımcıya davet yaptı.

İktisat idaresindeki kasım kasırgası, kurun daha fazla alevlenmesini engelledi. Merkez Bankası liderinin değişimi ve Hazine Bakanı’nın istifasıyla piyasalar değişim bildirisi aldı. Bunun üzerine bir de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları yabancıyı harekete geçirse de içerde itimat hâlâ sağlanamadı.

TL’deki kaybı frenledi ancak yerlinin döviz alımı sürdü. Yabancı yatırımcı ise bu süreçte yalnızca pay senetlerine geldi. Demokrasi ve ıslahat bildirileri üzerine taraf aramaya çalışan piyasalar yapılan hareketlerle demokrasi tarafında hüsrana uğradı.

Ekonomik ıslahat tarafında ise hâlâ atılan somut bir adım yok. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın iş dünyasıyla olan temasları devam ederken, ne talepler ne de istekler yerine getirilmedi.

Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in de yaptığı açıklama bunu dayanaklar nitelikte olduğu görüldü. Geçtiğimiz hafta Türkiye’nin kredi notunda güncelleme yapmayan Moody’s bir açıklama yaparak, Türkiye’nin iktisat idaresinin yaptığı siyaset değişikliklerine karşın, kredi notu, kredibilite konusunda zorlukların devam edeceğini bildirdi.

Moody’s yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin daha ortodoks nakdî ve mali siyasete gerçek yönelmesinin olumlu olduğunu belirtirken “Ancak, siyasetler uzun vadede devam ettirilmedikçe, bu epeyce bilinmeyen, yapısal değişim olası değil” tabirlerini kullandı.

Kuruluş, daha evvel de takviminde yer alan 5 Haziran tarihinde Türkiye’nin kredi notu ve not görünümüne ait güncelleme yapmamış lakin 11 Eylül’de sürpriz bir kararla takvim dışı bir değerlendirmeye giderek Türkiye’nin kredi notunu ‘B1’den ‘B2’ye düşürmüş ve not görünümünü ‘negatif’ olarak bırakmıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise yabancı yatırımcıya yine davet yaptı. Türkiye’nin maksatlarında ulaşmasında milletlerarası direkt yatırımların taşıdığı kritik rolü yakinen bildiklerine dikkat çeken Erdoğan “Ülkemizi yerli ve memleketler arası yatırımcılar nezdinde riski az, itimadı yüksek, çıkarı tatminkâr bir cazibe merkezi haline getirmekte kararlıyız.

Önümüzdeki periyoda bu alanda gerçekleştireceğimiz ilave ıslahatlarla yatırım ortamını daha da iyileştireceğiz. Altını çizerek söz etmek isterim ki 18 yılda memleketler arası müteşebbisleri asla yabancı yatırımcı olarak görmedik, görmüyoruz. Kendi insanımıza hangi imkânları sağlıyorsak Türkiye’ye güvenen, Türkiye’nin yatırım ortamına inanan tüm girişimcilere de birebirini sağlıyoruz” dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Türkiye’nin yeni ve emniyetli limanlar arayan yatırımcılar için çok cazip imkânlar sunduğunu belirterek “Türkiye’yi yatırımlarda cazibe merkezi yapmak ismine iktisat ve hukuk alanında yeni bir seferberlik başlattık” diye konuştu.

Demokrasi ve ıslahat bildirileri üzerine taraf aramaya çalışan piyasalar yapılan hareketlerle demokrasi tarafında hüsrana uğradı.

TÜRKİYE CAZİP İMKÂNLAR SUNUYOR

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan “Bunlardan birincisi, global kıymet zincirlerinde başlayan dönüşüm. Pandemiyle birlikte çok uluslu şirketler, üretimde tek bir tedarikçiye bağlı kalmanın dezavantajlarını şahsen yaşayıp, acı bir biçimde deneyim ettiler.

Önümüzdeki periyotta global iktisatta, muhtemelen yeni üretim lokasyonları ortaya çıkacak ve üretimin tartı merkezi dünya geneline daha istikrarlı yayılacak. Bu fırsatı en iyi formda değerlendirebilen ülkeler de yeni periyodun kazananları olacak.

Değinmek istediğim ikinci konu ise şu an hem tüketim hem de yatırım cephesinde ertelenmiş bir talep olduğu gerçeği. Piyasalar olağana döndüğü an bu talebi karşılayabilecek kapasite ve donanıma sahip ülkeler, rakiplerini geride bırakma talihine erişecekler ve ekonomilerini süratle büyütebilecekler. Böylesine bir konjonktürde Türkiye, kendilerine yeni ve muteber limanlar arayan yatırımcılar için çok cazip imkânlar sunuyor” tabirlerini kullandı.

Türkiye’nin, sahip olduğu bu özelliklerle başta Avrupa pazarı olmak üzere, dünyanın her yerinden yatırımcılar için eşsiz bir potansiyel taşıdığını belirten Elvan, “İşte biz bu potansiyeli, çok daha ileri götürmek ve Türkiye’yi yatırımlarda cazibe merkezi yapmak ismine iktisat ve hukuk alanında yeni bir seferberlik başlattık. Yatırımcının gelecek periyot ufkunu öngörülebilir kılacak ıslahatları kararlılıkla hayata geçireceğiz” dedi.

‘KÜRESEL MARKALARI ÜLKEMİZE DAVET EDİYORUM’

İktisat idaresinde tam bir uyum ve takım ruhuyla hareket ettiklerini vurgulayan Elvan, makroekonomik istikrar, finansal istikrar ve fiyat istikrarını sağlamak ismine çok ağır çalışma içinde olduklarını lisana getirdi.

Bakan Elvan, şunları kaydetti: “Karşımızdaki her sorunu, piyasa iktisadının kuralları çerçevesinde şeffaf, hesap verebilir, rasyonel ve öngörülebilir bir biçimde çözeceğiz. İç ve dış yatırımcılar için kredibiliteyi en üst düzeylere çekecek siyasetler uygulayacağız, kimsenin aklında soru işareti de kalmayacak.

Enflasyonla uğraşta çok kararlıyız, altını bilhassa çizeyim, Merkez Bankamız her türlü araç bağımsızlığına sahip. Para ve maliye politikalarımız eş güdüm içinde olacak. Yapısal siyasetler ve mikro ıslahatlarla da rekabet gücümüzü ve toplam faktör verimliliğimizi artıracak adımlar atacağız. Bu noktada direkt yabancı yatırımların taşıdığı ehemmiyetin ve iktisat üzerindeki dönüştürücü gücün ziyadesiyle farkındayız.

Ülkemizdeki mevcut direkt yatırımların kapasite artışına gitmesini arzuluyoruz. Firmalar, üretim tesislerini genişletebilecekleri üzere, pekâlâ Ar-Ge faaliyetlerini de ülkemize taşıyabilir. Bununla birlikte, daha evvel Türkiye’de yatırım fırsatlarını hiçbir biçimde değerlendirmemiş global markaları da ülkemize davet ediyorum. İnanıyorum ki bu markalar sunduğumuz ekosistemde güçlü bir büyüme potansiyeline sahip olacak.”

‘GELİN TÜRK MİSAFİRLİĞİNİN FARKINA VARIN’

Savunma sanayinden besine, dijital iktisattan sıhhat bölümüne kadar katma bedeli yüksek, Türkiye’nin teknolojik dönüşümüne öncülük edecek yatırımları teşvik ettiklerinin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılara ‘Gelin, Türk misafirperverliğinin farkına varın’ diyorum. İlgili bakanlıklarımız ve Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin sizlere gereken her türlü takviyesi sunmaya hazır olduğunu bilmenizi istiyorum” tabirlerini kullandı.

YABANCI MEVDUATINDA ARTIŞ SÜRÜYOR

Yabancı para mevduatları da artışını sürdürdü. Ağustos ayından ekim ayının sonuna kadar nerede ise yatay seyreden yabancı para (YP) mevduatları kasım ayı prestiji ile süratle artmaya başladı. 30 Ekim’de 244 milyar 492 milyon dolar olan ve 6 Kasım Berat Albayrak ve MB Lider değişimi öncesi 248 milyar dolara çıkan YP mevduatları 3 Aralık prestiji ile 254 milyar 775 milyon dolara ulaştı.

YP mevduatları 30 Ekim-3 Aralık ortasında 10 milyar 283 milyon dolar artış göstermiş. Bunun 3 milyar 870 milyon doları kur değişiminden oldu. 30 Ekim-3 Aralık ortasında yabancı para mevduatları nette 6.4 milyar dolar artış gösterdi. 6 Kasım – 3 Aralık zarfında ise yabancı para mevduatları kur tesirinden arındırıldığında net 4 milyar 676 milyon dolar arttı.

30 Ekimde başlayan yurtiçindeki döviz alımı vazifeden alma ve istifaya karşın sürat kesmeden devam ediyor. Onca ıslahat açıklamasına karşın yerli yatırımcılar döviz alımlarını süratle sürdürüyor.

Karar