Ankara’nın rasyonel dış siyaset yerine ferdî yaklaşımı öne alması Erdoğan-Putin görüşmesi öncesi Türkiye’yi zorda bırakan bir tablo doğurdu. Kritik masa öncesi üç başlık öne çıktı. İdlib’i silahsızlandırma mutabakatının aksadığını savunan Rusya, İdlib ve Afrin’i bombaladı. Kremlin Sözcüsü Peskov “Teröristlerin aktifliği devam ediyor. Bu kabul edilemez” dedi. Dışişleri Bakanı Lavrov da Ankara’ya “Yükümlülüğün yavaş yerine getirildiği açık” suçlamasını yöneltti.

Biden ile Trump tabanının oluşmaması pazarlık hissesini düşüren bir öteki etken oldu. S-400’leri ‘kutudan çıkarıp çıkarmama’ gündemi üzerinden Moskova’ya atılım yapan Türkiye’nin tutumu “Pahalı da olsa Patriot”dan “Tabii ki Rus füzelerini alacağız”a döndü. Hükümetin kaybettiği son koz ise doğalgaz oldu. Rusya’nın alım taahhütlü kontrat isteğini gözardı eden Türkiye, fiyatlar artınca ucuz gaz kontratı için yer aramaya başladı, Rusya’nın eli güçlendi.

EN KUVVETLİ TEPE

Erdoğan ve Putin 29 Eylül’de bir ortaya gelecek, heyetler ortası temas olmayacak. Görüşme öncesi İdlib ve Afrin’i bombalayan Moskova, Ankara’ya suçlamalarda bulundu. Soçi, dış siyasette atılan adımlar nedeniyle Suriye’den S-400’lere birçok başlıkta Ankara’nın en az kozla masaya oturacağı tepe olarak kritik değer taşıyor.

umhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin iki gün sonra Rusya’nın Soçi kentinde bir ortaya gelecek. Tepede heyetler ortası görüşme olmayacak, yalnızca Erdoğan ve Putin bir ortaya gelecek. Son periyotta ABD Lideri Joe Biden ve Washington’la bağlantılara dair sitemkâr bildiriler veren Erdoğan, CBS televizyonuna yaptığı açıklamada Moskova’dan ikinci parti S-400 hava savunma sisteminin alınacağını teyit etti. Mürted (Akıncı) Üssü’ndeki S-400 bataryalarının faal olup olmadığı bilinmezken Ankara, ibreyi bir defa daha Patriot’tan S-400’e kırdı.

Erdoğan, 29 Eylül’deki görüşmede Putin’den ‘farklı bir yaklaşım’ beklentisini lisana getirirken Moskova’nın tepe öncesi adımları dikkat çekiyor. Putin, 15 gün evvel Esad’la Moskova’daki görüşmesinde örtülü halde Türkiye’yi işaret ederek Suriye’deki ‘yabancı güçlerin’ ülkeyi terk etmesi davetinde bulunmuştu. Soçi tepesinin ana gündem hususu olması beklenen İdlib’deki tansiyon tırmandı. Rus uçaklarının İdlib ve Afrin’de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin konuşlu bulunduğu bölgelere yakın formda hava taarruzu gerçekleştirdiği belirtildi. Afrin’de Türkiye takviyeli Özgür Suriye Ordusu (Suriye Ulusal Ordusu) ögeleri gaye alındı.

Moskova’dan bölgedeki tansiyona ait Ankara’yı suçlayan açıklamalar geldi. New York’ta basın toplantısı düzenleyen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov “İki yıl evvel bizimle, İdlib tansiyonu azaltma bölgesinde teröristlerle gayret edeceklerine ve onları terörist olmayan ve Türkiye ile iş birliği yapan kümeler dışındaki silahlı kümelerden ayıracaklarına dair özel bir mutabakat imzalayan Türk partnerlerimizle konuşuyoruz. Birkaç gün sonra Rusya ve Türkiye başkanları ortasında yeni bir görüşme gerçekleşecek. Bu yükümlülüğün nasıl yerine getirilmekte olduğu konusu etraflıca ele alınacak. Yükümlülük yavaş bir formda yerine getiriliyor, bu açık” sözlerini kullandı.

Lavrov “Rusya, teröristlerin İdlib tansiyonu azaltma bölgesinden yaptığı taarruzlara tahammül etmeyecek” dedi.

Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi Lider Yardımcısı Tuğamiral Vadim Kulit ise Türkiye’nin kontrolündeki bölgede bulunan militanların Halep kentindeki rejim güçlerine iki kere ateş açtığını tabir etti. Kulit, İdlib’de evvelki gün El Nusra militanları tarafından 22 sefer ateş açıldığının tespit edildiğini söyledi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise Putin ile Erdoğan’ın siyasi irade ortaya koyarak İdlib konusunda mutabakat sağlamak için müzakere potansiyeli bulduklarını söz etti. Peskov, “Mutabakatlar sağlandı. Maalesef o bölgelerde teröristlerin aktifliği devam ediyor. Bu, kabul edilemez ve tehlikeli. Suriye’de tahlil sürecini engelliyor. Tüm bunlar gündemde olacak” dedi. Erdoğan’ın Kırım’la ilgili açıklamalarının Soçi ziyaretinin başarılı geçme perspektifine ziyan vermeyeceği iletisini veren Peskov “Her şeye karşın Türkiye, çok gelişmiş bağlantılarımızın olduğu ve bu gelişmiş bağlantıların yanında görüş ayrılıklarımızın da olduğu bir partnerimiz. Türkiye’nin, sayın Erdoğan’ın Kırım konusundaki tavrını iyi biliyoruz ve onlar bunu saklamadı. Bu açıklamalar, biraz nahoş bir iz bıraktı, lakin bu Erdoğan’ın Rusya ziyaretinin başarılı, güçlü içerikli ve yapan geçme perspektifine hiçbir halde ziyan vermez” diye konuştu.

Öte yandan Rus yetkililer üç gün evvel Türkiye’nin ihraç ettiği domateslerde virüs tespit edildiğini açıkladı. Ayrıyeten Türkiye’nin uzun vadeli doğal gaz kontratlarının değerli bir kısmının müddeti de bu yıl itibariyle doluyor. Geçmişte 25 yıllık mutabakat üzere seçenekleri masaya getiren Moskova’nın, Kuzey Akım’la birlikte eli bu ihraç kaleminde de rahatlayınca Ankara’nın güç kozu da sekteye uğradı. Dış siyasette atılan adımlar sonucu Soçi; Ankara-Moskova sınırında Türkiye açısından son yılların en dezavantajlı doruğu olmaya aday. S-400’ler, İdlib ve ticaret üzere başlıklarda Türkiye’nin hareket alanı hayli kısıtlı.

ABD AFGANİSTAN’DAKİ ÜZERE SURİYE VE IRAK’TAN DA ÇEKİLMELİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın New York ziyareti sırasında CBC’e verdiği röportaj yayımlandı. ABD’nin Afganistan çekilmesini kıymetlendiren Erdoğan “20 yıldır Amerika’nın burada kalışıyla bölge inançlı bir hale gelmedi. Tam bilakis, bölge her geçen gün önemli manada kan kaybetti. Şu anda ise Taliban Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor. Ancak biz kimi şeylere de alıştık. Türkiye’ye saldıran terör örgütleri de maalesef ABD’nin çok önemli silah, mühimmat takviyesi aldı. Öncelikle PKK/YPG/PYD terör örgütlerine bu çeşit silah dayanaklarının verilmemesi gerekir” dedi.

Erdoğan “Amerika, bölgedeki PKK, PYD, YPG üzere terör örgütleriyle mi hareket edecek yoksa NATO’da bir arada olduğu dostuyla mı? ABD’nin bunun kararını vermesi lazım. ABD’nin Türkiye’ye saldıran terör örgütlerine dayanağını kesmesi gerekiyor” sözlerini kullandı.

“Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?” sorusu üzerine Erdoğan “Tabii ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır. Afganistan’dan çıktıkları üzere çıkmalarıdır. Zira şayet dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiçbir manası yok” diye konuştu. Erdoğan, ABD Lideri Biden’ın ‘otokrat’ kelamlarına ait soruya da “Benden bahsederken neden ‘otokrat’ sözünü kullandığını anlamakta zorlanıyorum. Geçmişim siyasi bir geçmiş. Demokrasiyi içselleştirdim. Bu nedenle halkım hiç şikayet etmiyor” karşılığını verdi.

Karar