2021 Oscar adayları geçen hafta açıklandı. 2019 yılında Venedik Sinema Festivali’nde birinci gösterimi yapılan Colektiv, En Düzgün Belgesel ve Yabancı Lisanda En Âlâ Sinema kısmında aday oldu. Collective/ Colektiv, En Düzgün Belgesel kolunda Avrupa Sinema Mükafatı ve ABD Sinema Eleştirmenleri Derneği’nin En Yeterli Yabancı Sinema Ödülü’nün de sahibi. Belgeselin 41 yaşındaki direktörü Alexander Nanau Bükreş doğumlu. 1990 yılında ailesiyle birlikte Almanya’ya yerleşmiş. Bugüne kadar çektiği belgesellerle pek çok mükafatın de sahibi olmuş.

Colektiv, son yılların en başarılı habercilik öyküsünü çok çarpıcı bir lisanla anlatıyor. 30 Ekim 2015 gecesi, Romanya’nın başşehri Bükreş’te Colektiv isimli bir gece kulübünde bir kümenin performansı sırasında sahne dekorunda kullanılan, kıvılcım saçan fişekler yangın çıkmasına neden oldu. Eski bir ayakkabı fabrikasındaki kulübün yangın çıkışı olmaması tahliyeyi zorlaştırdı. Bu vahim olayda 26 kişi öldü, 200 kişi de yaralandı. Yaralıların 38 tanesi de birkaç ay içinde hastanelerde hayatını kaybetti.

Bu fecî olay yaşandığında Toplumsal Demokrat Parti’nin önderi olan, Nisan 2012’de de Toplumsal Liberal Birliği’nin belirlediği aday olarak misyona gelen Victor Ponta başbakandı.

Misyona geldiğinde Romanya’nın en genç başbakanı olan Victor Ponta, ülkesinde yeni bir çağ açacağı umudunu vermişti. Lakin kelam verdiği ıslahatların hiçbirini gerçekleştiremedi. 2015 yılının haziranında avukatlık yaptığı yıllarda vergi kaçakçılığı ve kara para aklamakla suçlanan başbakanın doktora tezi intihalle suçlandı. Doktora tezi elinden alındı. Ponta, tüm bu yolsuzluklar, suçlamalar karşısında istifa etmemekkte direndi. Gece kulübü yangını yolsuzluklara boyun eğen halkta bardağı taşıran son damla oldu. Kulübe itfaiyeden müsaade almadan işletme ruhsatı verilmişti. Yangın nedeniyle hükümet suçlandı.

On binlerce kişi sokağa döküldü. Ponta ve kabinesi 4 Kasım 2015’te istifa etmek zorunda kaldı. Seçimler yapılana kadar teknokrat hükümeti kuruldu.

Kirli bağlar, rüşvet…

Colektiv belgeseli, yangından sonra kentin farklı hastanelerine kaldırılan ve ölümcül yaraları olmayan 38 yaralının birkaç ay içinde hayatlarını kaybetmelerinin arkasındaki öykülere odaklanıyor. Tansiyon sinemalarından geri kalmayan bir belgesel bu.

Romanya’da yayınlanan bir spor gazetesi olan Gazeta Sporturilor’un yayın direktörü Cătălin Tolontan ve grubu, hastanelerde kullanılan dezenfektanların etkisiz olduğu ve yangın sonrasında tedavi görenler dışında binlerce kişinin bu nedenle hastanelerde hayatını kaybettiğine dair ihbarlar alır. Beşerler hastalık değil bakteri enfeksiyonu nedeniyle ölmektedir. Grup; sıhhat bakanlığı bürokratlarının, işadamlarının, siyasetçilerin ve tabiplerin da dahil olduğu kirli bağlarla ilgili skandalları ortaya çıkarmaya karar verir.

Direktör Alexander Nanau, Cătălin Tolontan’ın araştırmalarını sinemaya almak ister. Tolontan başta isteksiz olsa da sonunda “Bir şeyin peşindeyiz. Gerçek çıkacak mı bilmiyoruz ancak deneyelim” diyerek teklifi kabul eder. Ne direktör ne de gazeteci öykünün ne tarafa ilerleyeceğini bilmeden çalışmaya başlar.14 ay mühletince birlikte çalışırlar.

Araştırmalar sonucunda ülkedeki 350 hastaneye dezenfektanın Hexi Pharma şirketi tarafından verildiği belirlenir. Bu dezenfektanlar çok fazla seyreltildiği için tesirini kaybetmiştir. İhbarcılar, şirketin rüşvetle hastane yöneticilerine bu etkisiz eserleri sattığını anlatır. Ülkede neredeyse hiçbir hastane yanık tedavisi yapabilecek kapasiteye sahip değildir. Hexi Pharma CEO’su Dan Condrea sorgulanmadan bir gün evvel, 22 Mayıs 2015’te Bükreş’te arabasıyla bir ağaca çarpar. Kaza sonucunda hayatını kaybeder!

Romanya’da sıhhat sistemindeki tek skandal dezenfektandan ibaret değildir. Politikler, uygunsuz pek çok tıbbi gerecin satın alınmasına göz yummuştur. Ortada siyasetçilerin, sermaye sahiplerinin, tabiplerin içinde olduğu milyarlarca euroluk bir yolsuzluk vardır.

Belgeselin yarısından fazla bir kısmında Alexander Nanau, gazetecilerin skandalları ortaya çıkarma sürecini kamerasıyla eş vakitli olarak takip ediyor. Sinemanın ortalarında teknokrat hükümette Sıhhat Bakanlığı’na getirilen, eski bir hasta hakları aktivisti olan Vlad Voiculescu’nun da araştırmalara dahil olmasıyla, Romanya’daki sıhhat sisteminin siyasetçiler, büyük şirketler ve bürokratlar tarafından düşürüldüğü dehşetli durum gözler önüne seriliyor.

Colectiv görece karamsar sonuna karşın, en zayıftan en güçlüye hiç kimsenin tek başına bir şeyleri başaramayacağını, herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini söylüyor yavaşça. Başarılı bir belgesel olmasının yanı sıra bir gazetecilik hikayesi manasında da kıymetli bir yere sahip.

Bu ortada bir not, yangınla ilgili yargı davaları hala devam ediyor ve şimdi kimse karar giymedi!

Çevrimiçi dünyada neler oluyor?

Dünyada kaç kişi internet kullanıyor? Kaç tane internet sitesi var? Toplumsal medya kullanıcıları hangi platformları tercih ediyor? İnternet kullanımında trendler neler? Aktüel bilgiler neler anlatıyor?

Pazar ve tüketici bilgileri sunan Alman istatistik şirketi Statista ve teknoloji sitesi vpnmentor’da yer alan datalar ışığında bakalım çevrimiçi dünyada neler yaşanıyor…

2021’de 1,83 milyardan fazla internet sitesi bulunuyor. 2021 yılının Ocak ayı bilgilerine nazaran dünyada yaklaşık 4,66 milyar internet kullanıcısı var. Yani global nüfusun yüzde 59,5’i online… Nüfus içinde yüzde 95 internet penetrasyonuyla Kuzey Avrupa birinci sırada. Neredeyse hiç internete erişimi olmayan Kuzey Kore ise son sırada. Asya en fazla çevrimiçi kullanımına sahip. Kıtada yaklaşık 2,3 milyar kişinin internet erişimi var. Çin, Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri, internet kullanıcı sayısında birinci üç ülke. Yaklaşık olarak Çin’de 854 milyon, Hindistan’da da 560 milyon kişi internette. Lakin her iki ülkede de nüfusun büyük bir kısmı hala çevrimdışı!

2021 itibariyle, dünya genelinde 3,8 milyar faal akıllı telefon kullanıcısı bulunuyor. Bu toplamın dörtte birinden fazlası Çin ve Asya Pasifik ülkelerinden. Nüfusunun yüzde 71,5’inin taşınabilir kullanıcı olduğu Güney Kore bu hususta birinci. Asya’nın toplam internet trafiğinin yüzde 61,09’u taşınabilir aygıtlardan geliyor.

Site üç saniyede açılmazsa işi zor!

Global internet suratında birinci beşte sırasıyla Tayland, Singapur, Hong Kong, Romanya ve İsviçre var. En süratli taşınabilir internet teması da sırasıyla Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kore ve Çin’de.

İnternet sitenizin yüklenmesi üç saniyeden uzun sürüyorsa işiniz güç. Bu türlü bir durumda internet kullanıcılarının yüzde 40’ı siteden ayrılıyor, yüzde 80’i bir daha o siteye girmiyor. İnternet tarayıcıları ortasında Google Chrome dorukta. Son sayılara nazaran Google Chrome kullanım oranı yüzde 63,21. İkinci sıradaki Safari yüzde 19,81.

Global olarak muhakkak bir eseri çevrimiçi alma mümkünlüğü en yüksek yaş kümesi 18-29. Alışveriş yapanların yüzde 53’ü bir eseri satın almadan evvel müşteri yorumlarını okuyor.

2021 yılında taşınabilir aygıtlardan yapılan alışveriş sayısı tablet ve masaüstü aygıtlara oranla daha fazla. Kişi başı e-ticaret harcamasında İngiltere birinci, ABD ikinci, Güney Kore ise üçüncü.

Mobilde en çok harita uygulamalarını kullanıyoruz

Taşınabilir, dünya çapındaki web trafiğinin yaklaşık 50,81’ini oluşturuyor. En tanınan taşınabilir internet aktiviteleri sinema, görüntü izleme, e-posta kullanımı ve toplumsal medya erişimi. App Store’da en çok indirilen cümbüş uygulamaları Netflix, Tencent Görüntü ve Amazon Prime Görüntü. Taşınabilir aygıtlarda en çok kullanılan uygulama ise haritalar. İkinci sırada anlık iletileşme uygulamaları, üçüncü sırada müzik geliyor.

Dünyada 3,6 milyar kişi toplumsal medya kullanıyor. Global internet kullanıcıları günde ortalama 144 dakikalarını toplumsal medyaya ayırıyor. Asya, taşınabilir toplumsal medya kullanımında en üst sırada yer alıyor. En fazla kullanıcısı olan toplumsal medya platformu 2,6 milyar kişi ile Facebook. Şirket birebir vakitte her biri bir milyardan fazla kullanıcıya sahip üç medya platformuna da sahip: WhatsApp, Facebook Messenger ve Instagram.

Japon toplumsal medya platformu LINE, Çin toplumsal ağları WeChat ve QQ kendi bölgelerinde çok tanınan. Google Play’de 31,4 milyon, Apple App Store’da ise 2,09 milyon uygulama var. Google Play’de uygulama sayısı fazla olsa da App Store bu işten daha iyi para kazanıyor. App Store üzerinden 2020’nin üçüncü çeyreğinde uygulamalar üzerinden 19 milyar dolar harcandı. Google Play’de bu sayı 10.3 milyar dolar.

Karar