Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ‘4562 sayılı OSB Kanunu’nda yapılması planlanan esas değişiklikler’le birlikte Organize Sanayi Bölgelerine ait yeni düzenlemeler ön görülüyor.
Bakanlığın çalıştığı 27 unsur ve 4 ek husus ile 18 süreksiz unsurun büyük kısmından endüstriciler şad kalırken OSB’lerin özerkliğine ait kimi sözler soru işareti yarattı.
Çalışma kanunlaşırsa tüm OSB idarelerinin tekrar vilayet mülki yönetim amiri başkanlığında oluşturulacak müteşebbis heyetler ile yönetilecek. ‘Huzur hakkı’ ismi altında bürokratlar OSB’deki vazifeleri nedeniyle gelir elde edebilecek.
Türkiye’de konseyi 326 OSB’yi ilgilendiren çalışmayı Dünya’dan Ömer Faruk Çiftçi köşesine taşıdı.
Çiftçi’nin köşesine taşıdığı OSB Kanunu’nda planlanan değişiklikler şu formda:
4562 Sayılı OSB Kanunu’nun taslak metnine eklenen süreksiz 18’inci unsuruna nazaran genel şura kademesine geçmiş olan OSB’lerde ilgili unsurun yürürlüğe girmesinden itibaren en geç 3 ay içinde genel konsey yapılarak müteşebbis heyet oluşturulacak. İştirakçiler kendi ortalarından yapı kullanma müsaadesi almış olan en az 8 asıl 8 yedek en fazla 14 asıl, 14 yedek üye seçecek. Bu üyelerin de mülki amir hariç vazife mühletleri 2 periyot ile sonlandırılacak.
Müteşebbis heyetler vilayetlerde Vali, ilçelerde Kaymakam başkanlığında teşekkül edecek. Küçük sanayi sitelerinden oluşan OSB’lerin müteşebbis heyetinde ise, vilayetlerde Vali, ilçelerde Kaymakam başkanlığında OSB’nin bulunduğu ilçe belediyesinin belediye lideri, bulunduğu ilin kalkınma ajansından bir, sanayi odasından ve ticaret odasından da ikişer temsilci yer alacak. Bu hususun hayata geçmesi halinde müteşebbis heyetin sona erdiği OSB’lerde yine müteşebbis heyetin teşekkül etmesine ait düzenleme yapılmış olacak. Ayrıyeten OSB müteşebbis heyetinde vilayetteki başka OSB’lerin ve OSB’de yatırım yapmak isteyen gerçek ve hükmî bireylerin yer almasına imkân tanınacak. Buna nazaran OSB organlarında yapılan düzenleme ile müteşebbis heyetin sonlanmasına ait düzenlemeler mülga edilirken, genel şuranın sırf müteşebbis heyete temsilci seçmek üzere 4 yılda bir toplanması düzenleniyor. Ayrıyeten OSB organlarında vazife alanlara iki devir sınırlaması getirilirken, bakanlığın yetkilerinde yapılan düzenleme ile OSB organ üyelerinin vazifeden alınması kolaylaştırılıyor.
Huzur Hakkı’nı içeren 17’nci unsurda yapılması planlanan değişiklikle ödenecek huzur hakkı minimum fiyatın brüt meblağını geçmeyecek halde her yıl müteşebbis heyet tarafından belirlenecek ve hususa ‘kamu görevlileri’ ibaresi de eklenecek. Böylelikle geçmiş yıllarda OSB’lerden gelir elde eden kamu vazifelilerinin soruşturmalara mevzu olmasının önüne geçilecek. OSB’lerin gayrimenkul yatırım iştiraki kurmasını içeren ek 5’inci unsurun de “OSB hukukî kişiliğinin kar gayesi gütmeyen yapısından ötürü kazanılmış vergi muafiyetlerine halel gelmemesi için” kaldırılması planlanıyor. Yeniden yönetmelikte yer alan OSB’lerin faaliyetleri için anonim şirket kurması ya da şurası bir anonim şirkete ortak olması ile ilgili hususun de kanuna taşınması planlanıyor.
OSB’lerden gelen talep üzerine Süreksiz 15’inci unsurda de OSB olarak seçilen alan içinde kalan ve OSB tarafından iştirakçiye periyodu gerçekleştirilen taşınmazların yatırım yapılmayarak boş kaldığının tespit edilmesi hâlinde taşınmaz malikine yapı ruhsatını alması için tanınan bir yıllık müddet iki yıla çıkarılıyor.
Buna nazaran; Kanunun çıkmasını takiben bir yıl içinde yapılan bölümlerde bakanlık satış fiyatı limiti belirlemeye ya da satış meblağından bir kısmının OSB’ye irat kaydedilmesini sağlamaya yetkili olacak. Bu müddet içinde yapı ruhsatı alınmaması yahut yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hâllerinde, taşınmaz kimin tasarrufunda olursa olsun OSB ismine tescil edilecek. Süreksiz 17’nci unsur de ise Islah OSB’de geçiş devrinde ruhsatların ilgili yönetimlerce verilmesine imkan tanınırken, Islah OSB Uygulamasının yine yürürlüğe konulması amaçlanıyor
OSB’ler başkanlığını vilayetlerde Vali, ilçelerde kaymakamların yaptığı müteşebbis heyet ile kurulur. İşyeri açma, çalışma ruhsatı sayısı yüzde 50’yi geçtiğinde genel heyet toplanır. Endüstriciler birinci genel heyette müteşebbis heyetle devam edip etmemeyi oylarlar. Devam etmeme kararı alınırsa her parselin birer iştirakçi olduğu ve dışarıdan kimsenin olmadığı yeni idaresi seçerek yoluna devam eder. OSB’lerde her yıl mali, 4 yılda bir de seçimli genel konsey yapılır. Türkiye genelinde 350 civarında OSB faaliyet gösteriyor. 102 OSB süreci tamamlayarak genel konsey kademesine geçmiş durumda. Süreci tamamlayan 102 OSB’den 42’si idarede müteşebbis heyet ile devam etme kararı alırken, 60 OSB kendi genel şuralarını yaparak kendi içlerinden idarelerini belirliyor.
Son vakitlerde iflas ertelemenin yerine konkordato uygulaması aldığından OSB’lerin talebi üzerine 12’nci unsurda yer alan gelirler kısmına ek fıkra ile firmaların OSB’ye olan elektrik, su ve doğalgaz borçlarının ifası, takibi ve tahsili konusuna ‘konkordato’ kaidesi da ekleniyor. Taslak metinde; Özel OSB’ler, OSBÜK yapılanması ve Tarıma Dayalı İhtisas OSB’ler ile ilgili bir değişiklik öngörülmüyor. Ayrıyeten sanayi lekesi olan alanlarda yer seçimi olmadan OSB kurulmasına imkân tanınırken, parsel ünite maliyetine ait düzenleme uygulamadaki ezalar nedeni ile kaldırılacak.
OSB’lerin Nitelikleri’ni içeren 5’inci hususta yapılması planlanan değişiklikle Bakanlık ve TOKİ tarafından OSB’ler için kamulaştırma yapma yetkisi verilmesi de hedefleniyor. 12’nci unsurda yer alan ‘OSB’lerin Gelirleri’ kısmında da iki kıymetli düzenleme yer alıyor. Bunlardan biri: “OSB’lerin bağış yapmasına ait konular Bakanlıkça yönetmelikte belirlenir. OSB’ler yıllık safi gelirinin binde beşini KOSGEB’e, binde beşini TÜBİTAK’a takviye programlarında kullanılmak üzere ödemek zorundadır. OSB’lerin nakit ve gibisi varlıklarının kıymetlendirilmesine ve yatırım kararlarına ait yöntem ve temeller Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir” unsuru. Oburu ise: “Ön tahsis, parsel tahsisi, üst yapılı yahut boş parsel satışı, kiralanması yahut üst hakkı tesis edilmesinden sağlanan gelirler.” Buna nazaran OSB’lerin ön tahsis, üst yapılı ya da boş parsel kiralaması ya da üst hakkı tesis etmesine imkan tanındığından bu faaliyetlerinden elde edeceği çıkarlar da gelirleri ortasına dahil ediliyor.
Karar
