, birinci başta çalışma hayatında bayanların haklarına dikkat çekmek için kutlandı. Çünkü, 1857 yılında ABD’de kuvvetli kaidelerde çalışan yüzlerce bayan emekçi, haklarını elde etmek için düzenledikleri aksiyonda çıkan yangın vahim biçimde hayatı kaybetti. Sosyalist bayanların davetiyle her yıl 8 Mart tarihi, Dünya Bayanlar Günü olarak kutlanmaya başlandı.
BAYANLAR GÜNÜ’NÜN EHEMMİYETİ NEDİR?
8 Mart 1857 tarihinde ABD’nin New York kentinde çalışma şartlarının iyileştirilmesini isteyen on binlerce dokuma çalışanlarının iş bırakma aksiyonları sırasında çıkan yangın birçok bayan olmak üzere 129 emekçi feci halde hayatını yitirdi. Çalışanların cenaze merasimine 100 bini aşkın kişi katıldı.
1910 yılında Danimarka’da düzenlenen Milletlerarası Sosyalist Bayanlar Konferansı’nda konuşan Almanya Toplumsal Demokrat Partisi liderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki dokuma fabrikası yangınında ölen bayan personeller anısına 8 Mart’ın ‘Dünya Bayanlar Günü’ olarak kutlanması teklifini getirdi ve teklif oybirliğiyle kabul edildi.
Birinci yıllarda Bayanlar Günü için muhakkak bir tarih saptanmamıştı ve değişen tarihlerde lakin her vakit ilkbaharda kutlanıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1921 yılında Moskova’da gerçekleştirilen Milletlerarası Sosyalist Bayanlar Konferansı’nda gerçekleşti. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları ortasında kimi ülkelerde kutlanması yasaklanan Dünya Bayanlar Günü, 1960’lı yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri’nde de kutlanmaya başlanmasıyla daha güçlü bir formda gündeme geldi. Birleşmiş Milletler Genel Şurası, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın Dünya Bayanlar Günü olarak kutlanmasını kabul etti. Ama Birleşmiş Milletler’in sitesinde günün tarihine ait kısımda, kutlamanın New York’ta ölen çalışanların anısına yapıldığı yazılmadı.
8 Mart Dünya Bayanlar Günü, bayanların siyasi ve toplumsal şuurunun geliştirmesi ve ekonomik, siyasi ve toplumsal muvaffakiyetleri için kutlanmaktadır.
BAYANLAR GÜNÜ ŞİİRLERİ
Günümüzde Dünya Bayanlar Günü, bayanlar açısından daha farklı manalar taşımaktadır. Artık 8 Mart, bayan hakları açısından bugünlere nasıl gelindiğinin hatırlanmasını sağlayan özel bir gündür. Dünya genelinde bayan hakları alanında son yıllarda olumlu gelişmeler sağlansa bile bayanlar açısından bir çok sorun hala çözülebilmiş değildir. Dünyadaki en fakir insanların büyük bir çoğunluğu hala (yüzde 70’i) bayandır. Dünyadaki eğitim almamış insanların büyük çoğunluğu (2/3’si) tekrar bayanlardır.
DÜNYA BAYANLAR GÜNÜ
Her bayan kutsaldır, sakın unutma
Kutsal cennet serilmiş o bayana
Bedel ver bayana, baksın tadına
Ömür tadım ismin, kutsaldır bayan
Bayan, en dorukta açan kardelen
Karlara inat çiçek açar bayan
Dağ doruğu erkek, bayan bir çiçek
Hayat tadım ismin, kutsaldır bayan
Bayandan bayana hürmet duyalım
Onlara sahip çıkalım sevgiyle
Sezgisi güçlüdür sevgisi üzere
Hayat tadım ismin, kutsaldır bayan
Bayanlar günü kutlu olsun kalpten
Her hoşun eli öpülür, inan
Hürmet sevgim senin olsun, ey bayan
Ömür tadım ismin, kutsaldır kadın!
(Selim Temiz)
BAYAN HAKKI
Bak ağlıyor için için,
Hani nerde bayan hakları
Çalışırız geçim için,
Hani nerde bayan hakları
Meclislerden yerilmişiz,
Aklı kısa görülmüşüz,
Daima zorla verilmişiz,
Hani nerde bayan hakları
Kirmanını eğirmez mi,
Hamurunu yoğurmaz mı,
Seni beni doğurmaz mı,
Hani nerde bayan hakları
Tık demeden dövülürüz,
Ana avrat sövülürüz,
Sık sık konuttan kovuluruz,
Hani nerde bayan hakları
Kaygıya yoğa alışığız,
Sıkıntılarla buluşuğuz,
Bir sefer gülsek yılışığız,
Hani nerde bayan hakları
Hatuni’yim ne diyeyim,
Bitmez ki daha sayayım,
Karşılık verin de duyayım,
Hani nerde bayan hakları
(Aşık Hatuni)
VE BAYANLAR
Ve bayanlar,
bizim bayanlarımız:
vahim ve mübarek elleri,
ince, küçük çeneleri, kocaman gözleriyle
anamız, avradımız, yarimiz
ve güya hiç yaşamamış üzere ölen
ve soframızdaki yeri
öküzümüzden sonra gelen
ve dağlara kaçırıp uğrunda mahpus yattığımız
ve ekinde, tütünde, odunda ve pazardaki
ve karasabana koşulan
ve ağıllarda
ışıltısında yere saplı bıçakların
oynak, ağır kalçaları ve zilleriyle bizim olan
bayanlar,
bizim bayanlarımız
(Nazım Hikmet)
BUGÜN BAYANLAR GÜNÜ
Bugün bayanlar günü,
Koşalım Çağlayan’a.
Çağlayan ırmak üzere,
Coşalım Çağlayan’a.
Elimizde bayrağımızla,
Lisanımızda marşlarımızla,
Eşimizle, çocuğumuzla,
Koşalım Çağlayan’a.
Toplumumuzu germeyelim,
Buna mahal vermeyelim,
Dinci, laik el ele,
Koşalım Çağlayan’a.
Hakkımızı arayalım,
Cehalete karşı duralım,
Bugün özgür olalım,
Koşalım Çağlayan’a.
Herkes bizi dimdik görsün,
Özgürlüğümüz daim olsun,
Dünya bayanları örnek alsın,
Koşalım Çağlayan’a.
Üzerimizde oyunlar oynanmasın,
Çarşaf, türban kalmasın,
Kimse kimseyi kırmasın,
Koşalım Çağlayan’a.
Çalışma hayatına katılalım,
Ekonomik özgürlüğümüzü alalım,
Atatürk’e layık olalım,
Koşalım Çağlayan’a.
Bilgisiz, aciz kalmasın diye,
Bu oyunlar sürmesin diye,
Çatışmalar olmasın diye,
Koşalım Çağlayan’a.
(Fatma Biber)
İSMİ BAYAN YÜREĞİ YANGIN
İsmi bayan
Anadır bacıdır bayan
Candır cananadır, eştir bayan
Eli öpül esidir, his selidir bayan
Anlattıkça çoğalan, çoğaldıkça güçlenen bayan
İsmi bayan yüreği yangın, acılarla yoğrulan bayan
Gözyaşlarını içine akıtan bayan
Eşinin şekillendirdiği kalıba giren bayan
Sorgusuz sualsiz istenileni yapan bayan
Gözü yaşlı, bağrı yaslı bayan
Daha küçücük bir kızken gelin edilen bayan
Ne olduğunu anlamadan bebe karnına koyulan bayan
Küçücük bir çocukken çocuk doğuran bayan
Ummanda kaybolan bayan
İsmi bayan
Yüreği yangın bayan…
(Serap Atay)
SEVGİLİYE, ANNEYE, EŞE BAYANLAR GÜNÜ KELAMLARI
* Bayan bir gün değil her gün hatırlanmalıdır; bayanlar günümüz umutla dolu yarınlara olsun… Dünyanın yarısını bayanlar oluşturur, öbür yarısını da bayanlar yetiştirir. Bayana saygılı ol!
* Dünyayı her vakit daha iyisi için değiştirip, hoş günler yarattınız. Dünya Bayanlar Günü kutlu olsun.
* 8 Mart Dünya Bayanlar Gününde, saygıdeğer Türk ve Dünya bayanlarına sıhhat ve memnunluk dolu bir gelecek diliyorum.
* En gereksinim duyulan anlar yardım elini uzatan, yeryüzünün gerçek melekleri olan bayanlar. Ne kadar teşekkür etsek az. Dünya Bayanlar Günü Kutlu Olsun.
* Dünyada birçok insan vardır. Kimi memnun, kimi mutsuz.. Kimi gülüyor, kimi ağlıyor.. Lakin tüm hoşluklara ve mutluluklara layık biri var; o da şu anda bu iletisi okuyor. Bayanlar Günün kutlu olsun!
* Benim için bir abladan fazla oldun. Hayatımı değiştiren, hayatıma taraf veren bayan oldun. Hayatta her şey gönlünce olsun. Dünya Bayanlar Günün kutlu olsun.
* Arkadaşlar yıldızlar üzeredir, onları her vakit göremezsin lakin senin için her vakit var olduklarını ve seni düşündüklerini bilirsin. Bayanlar günün kutlu olsun.
* Her başarısız olduğum vakit beni motive, ardımda duran eşsiz bayan. canım annem. Dünya Bayanlar Günün kutlu olsun.
* Senin sevgin dünyamı ısıtan tek güneştir. Hiç ışığın eksilmeyecek biliyorum. Varlığınla memnunum. Bayanlar günün kutlu olsun sevgili anneciğim…
* Bayanlar, umudun, hayatın ve özgürlüğün özüdür. Bu Dünya Bayanlar Günü’nde umarım ki dünya daha eşit ve adil bir yer haline gelir.
* Şayet bana gözlerinle değil de kalbinle bakmış olsaydın, seni ne kadar sevdiğimi çok iyi anlardın… Bayanlar Günün kutlu olsun…
* Hiçbir his, hiçbir anı bir bayan olmadan tamamlanamaz. Hayatı yaşanabilir kılan, dünyanın en hoş insanları bayanların günü kutlu olsun.
* Anneciğim, bir günümde değil her günümdesin. Annem olman dünyadaki en büyük bahtım, iyi ki varsın. Seni çok seviyorum. Bayanlar Günün kutlu olsun.
* Hayat karanlık ise hayatın ömür dolu yegane ışığı sensin. Dünya Bayanlar Günün kutlu olsun.
* Bayanların başımızın tacıdır. Anamız eşimiz bacımız bir elmanın başka yarısıdır. Üzmeyelim onları bir gün değil her gün bizim canlarımız
* Bayanlar üzere özel ve eşsiz bir gün olması dileğiyle. Dünya Bayanlar Günü kutlu olsun.
* Her şeye bedel senin sonsuz sevgin. Seni çok arıyorum. Çok özledim. Bayanlar Günün kutlu olsun biricik meleğim.
Karar
