SALİHA SULTAN
Ülkemizde sayısı milyonları bulan Suriyelilerle birlikte ‘mültecilik’ kavramı yaklaşık on yıldır Türkiye’de sokaktaki sıradan insanın bile gündelik sohbetlerinin bir modülü. Siyaset sahnesinde daima inip çıkan tansiyon, basında karşımıza çıkan değişik haberler, toplumsal medyadaki ‘linç kampanyaları’ bir yana, yıllardır süregelen bütün bu kaosun içinde mültecilerin hislerini lisana getirebilen Suriyeli sanatkarları hala tanımıyor olmamız işin en tuhaf yanı. Suriyeli birkaç ressama karma stantlarda, kimi müzisyenlere bir konser tertibinde rastlayabiliyoruz. Pekala ya Suriyeli edebiyatçılar? Şairler, hikayeciler, romancılar? Kimilerinin Fransa üzere ülkelere göç ettiğini bilsek de, Türkiye’de bulunan yüzlerce Suriyeli şairden, hikayeciden ya da roman müellifinden hala haberdar değiliz. On yıl boyunca tıpkı havayı soluduğumuz halde hala bu sanatkarları tanımıyor oluşumuz, Ortadoğu ile ilgili nutuklar atan siyasetçilerin olduğu kadar, yayıncılarımızın, edebiyatın mutfağı dergicilerimizin ve kültür kesimi aktörlerinin de büyük kusuru. İşte bu bahiste bir farkındalık yaratmak için harekete geçen Anadolu Müellifler Birliği (AYB), 20 Eylül’de kıtaları birleştiren İstanbul Boğazı’nda salınan bir gemide çoğunluğu Suriyeli olan, Mısır, Filistin, Özbekistan, Doğu Türkistan üzere farklı milletten sanatkarları Türkiye’deki sanatkarlarla bir ortaya getirdi. Yüze yakın yolcusu olan geminin girişinde ise konukları Yunus Emre’nin sıkıntıyı özetleyen ‘Gelin tanış olalım’ dizesi karşıladı.
‘SANATLARINI SIKINTI KOŞULLAR ALTINDA İCRA EDİYORLAR’:
Gemi tipinde konukları selamlayan AYB Lideri Yusuf Tosun, konuşmasında Türkiye’de 50’yi aşkın ülkeden 3 binden fazla muharrir, şair, müzisyen ressam sanatçı bulunduğunu söyledi. Aktifliği bir başlangıç olarak gördüklerini kaydeden Tosun’un konuşmasında asıl maksadı söz eden kelamları ise şunlardı: “Bugün burada yalnızca şair, muharrir ve sanatçı dostlarımız yoklar. Bu buluşmada istedik ki; yayıncı dostlarımız, medya mensupları, gazeteci arkadaşlarımız da bulunsun.
Kültürümüzü, sanatımızı besleyen, renklendiren ve geliştiren birçoğu lisanımıza çevrilmeyen yapıtları var ve bizim bunlardan istifade etmemiz gerekir. Tıpkı formda sanatkarlarımızın da yayınlanmayı bekleyen eserleri olduğunu biliyoruz. Şair, muharrir, sanatçı dostlarımız güç kaideler altında sanatlarını icra ediyorlar. Bu buluşmada temel gaye tanışma, kaynaşma olmakla ile birlikte kültürel iş birliklerini artırmayı, diyalog tabanı oluşturmayı bir de kamuoyuna bilhassa mülteci konusunda olumlu iletiler vermeyi de istek ediyoruz.”
AYB Genel Lider Yardımcısı Hüseyin Karaca ise maksadın Yunus Emre’den ilhamla bulundukları davette olduğu üzere tanışmak olduğunu söyleyerek “Bu toprakların kültür ve sanatının gelişmesi, ilişkin olduğumuz medeniyet istikametinde ilerlemesi için her şeyden evvel birbirimizi tanımaya gereksinimimiz var” diye konuştu. Aktifliğe büyük dayanak veren Sultangazi Belediye Lideri Abdurrahman Dursun da “Gelin tanış olalım kelamı tıpkı vakitte ilahi buyruğa da bir gönderme ve davettir” diyerek coğrafyamızdaki sanatkarlarla diyaloğu geliştirmenin bu toprakların kültür ve sanatı için değerini vurguladı.
Yaklaşık iki saat süren gemi seyahati sırasında, yerli ve yabancı sanatkarlar, yayıncılar Sedat Anar’ın canlı müziği, tercümanların büyük özverisi eşliğinde sohbetler ederek ‘tanış olma’ fırsatı buldu. AYB, bir unsur imza attığı aktifliği yıl boyunca çeşitli vakitlerde tekrarlamayı planlıyor.
‘BİZ ZAYIFIZ, SİZ GÜÇLÜ’
AYB’nin etkinliğinde sohbet etme fırsatı bulduğum Suriyeli muharrir Eyass Elraşid, 5 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Ülkesinde dört kitap yayınlayan Elraşid, Türkiye’ye geldiğinden beri ise daima iş aramak, konut bulmak üzere güçlü sorunlarla uğraştığı için edebiyata gereğince vakit ayıramadığını lisana getiriyor. Şimdilerde Atatürk Üniversitesi’nde ders veren Elraşid’in Türk müellif olarak tanıdığı isimler ise Aziz Nesin, Orhan Pamuk ve Elif Şafak ile hudutlu. Günümüzde mülteciler hakkında metinler kaleme alan Yıldız Ramazanoğlu üzere onlarca muharriri ise hala tanımıyor. Edebiyatın mutfağı dediğimiz mecmualar ya da yayınevleri konusunda ise hiç bilgisi yok. Ülkesindeyken Fransa’dan davet aldığını ancak gitmeyi tercih etmediğini lisana getiren Elraşid, nedenini ise “Ben ülkeme yakın olmak, bildiğim bir kültürde yaşamak ve o kültürü yaşatmak istedim” kelamlarıyla söz ediyor. AYB’nin aktifliğinin çok kıymetli olduğunu söyleyen Elraşid, “Düzenlenen etkinlikler oluyor bazen ancak yabancılar kendi ortasında, Türkler kendi ortasında konuşuyor. Burada birbirimizle sohbet etme fırsatı bulmak hoş. Zira sanat, edebiyat insanların, toplumların birbirini tanımasını sağlar. Muharrir mesela toplumunun gerçeğini anlatır, yaşadığı topluma ayna olur, o toplumu bir fotoğraf üzere diğerlerine sunar” kelamlarıyla edebiyatın gücüne dikkati çekiyor. Yakın vakitte buradaki ömrü anlatan bir kıssa yazdığını da söyleyen Elraşid, “Bu yazdığım öykü çevrilsin, Türkiye’deki beşerler yazdıklarımı okusun isterdim. Gazeteciler, yayıncılar Suriyeli müelliflere bu hususta yardımcı olsalar şad oluruz. Zira biz zayıfız, siz güçlüsünüz” diyerek, kendisi üzere ömrün zorlukları yanında lisan sorunu yaşayan mülteci muharrirlerin şu anki en temel meselesini lisana getiriyor.
Karar
