AK Parti birinci on yılında ülkeyi nasıl geliştirdiyse, son on yılında da devlet kurumlarında vahim aşınma ve iktisatta ağır hasarlı bir gerileme yaşattı…

Cumhurbaşkanı Erdoğan “bir anonim şirket nasıl yönetiliyorsa Türkiye de o denli yönetilmelidir” diyor, kuvvetler ayrılığını “ayağa vurulmuş pranga” olarak niteliyordu. (15 Mart 2015)

CB sistemi ile Erdoğan’ın istediği model gerçekleşti.

Kamu kurumlarındaki vahim aşınmanın bir örneği Merkez Bankası’nın bağımsızlığının kaldırılması, yirmi ayda üç lideri azledilip “laf dinleyen” dördüncüsünün atanmasıdır.

Yargıda yarattığı hasar ise hukuk devleti indeksinde 2020 yılında 107. sıraya düşmüş olmamızdan aşikardır. (WJP, 2020)

AYM Lideri Prof. Zühtü Arslan’ın kelamlarında de hukuktaki halimizi görebiliriz: Almanya’da yahut İspanya’da bir yılda AYM’ye yapılan müractlar, bizde neredeyse bir ayda meydana gelmektedir. (23 Eylül 2021)

‘DİNDAR’ İKTİDAR

Problemler bu kadar ağırlaşmış, ekmek de küçülmüşken, iktidar kıymetli oranda oy kaybetmiştir fakat hâlâ sağlam bir tabana sahiptir. Bir kısım seçmen iktidarın yanlışları ne olursa olsun “dindar” diye dayanağını sürdürüyor. Sayın Hayrettin Karaman’ın yazıları buna örnektir…

İktidar rantlarını kaybetmemek için destekleyenler de az değildir.

Hangi saikle olursa olsun, eleştirisiz, itirazsız daima takviye gösteriyor ki, iktidar içinde bir muhasebe davranışı, bir ıslahat dinamiği olmayacaktır.

Bilim ve sanayi ihtilallerinin gerisinde kalan bütün toplumlarda, bunun sebeplerinden biri, eleştirel düşence eksikliğiydi.

Bugün AK Parti içinde “iyi giderken niçin yolda şaşırdık?” üzere bir sorgulama, tenkit ve itiraz görülmüyor. Bu yüzden iktidar gösterişli ıslahat merasimlerini yapıyor ancak ülkeyi düzlüğe çıkaracak yapısal ıslahatlara bakmıyor: Kurumların liyakat unsuruna nazaran yapılandırılması, yargı bağımsızlığı, hukuksal güvenlik, iktisat idaresinde piyasa kuralları….

MUHALEFETİN AHLAKİ VAZİFESİ

Ülkenin berbat gidişinde iktidardan bir ıslahat programı gözükmediğine nazaran, mesuliyet muhalefetin omuzlarındadır.

İYİ Parti önderi Meral Akşener’in oyları, KONDA’ya nazaran yüzde 20’yi buldu. Yeni bir parti, üstelik AKP üzere kuruluşunda hazır bir belediyeler ağı da yoktu… Yüzde 20’ye ulaşması büyük muvaffakiyettir.

Akşener’in şahsi güç ve şahsi yeteneklerinin yanında, ülkede ‘yeni bir ses’e nasıl bir muhtaçlık olduğunun da göstergesidir bu.

Hakikaten, Türkiye’nin daha doğuşçu, daha ideolojik değil, bilakis, kapsayıcı, münasebetiyle merkezde ve rasyonel siyasetlere gereksinimi var.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun CHP’yi eski ideolojik dogmaların dar alanından çıkararak geniş kitlelere açması da birebir toplumsal muhtaçlığa yöneliktir.

Bu sosyoloji ve “güçlendirilmiş parlamenter sistem” gereksinimi bugün 6 muhalefet partisinin birlikte çalışmasını sağlamıştır.

Bunu sürdürerek Türkiye’ye uygulanabilir bir ıslahat programı ortaya koymak muhalefetin ahlaki misyonudur. Kim siyasi hesaplarla bunu bozarsa, tarih huzurunda vebali ağır olacaktır.

İKİ DEĞERLİ KONU

Bu vesileyle iki hususu başkanların dikkatine kıymetle sunmak istiyorum:

• Yargıya ‘seçim’ sokmak, bugün yargıda yapılmakta olan partizanlığı giderse de yargı içinde hizipleşmelere, cemt, örgüt, ideoloji gruplaşmalarına yol açacak, liyakat ve tarafsızlık yeniden geride kalacaktır.

2010 yılında, FETÖ’nün HSK’da yük kazanmasına yol açan sistem gündeme geldiğinde ben bunu eleştirmiş, şöyle yazmıştım:

“Benim teklifim, HSYK’ya ‘taban’dan seçilecek üyelerin, ‘kıdem, liyakat, performans, akademik kariyer’ üzere kıstaslara nazaran bilgisayarla belirlenmesidir.”(Milliyet, 25 Mart 2010)

Konseylerin tarafsızlığı, “sizden” değil, çoğulcu olmalarıyla mümkündür.

• İkincisi; Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kesinlikle anayasada yer almalıdır. Türkiye üzere hukukun siyaset karşısında tarihen zayıf kaldığı ülkelerde, otokratik siyasetin nasıl hukuku araçsallaştırdığını son on yıldır bir defa daha görmekteyiz.

Alman Anayasası’nda Merkez Bankası’nın “görev ve yetkileri, bağımsız ve öncelikle fiyat istikrarını garanti altına almakla yükümlü olacağı” kararı vardır. (madde 88)

Ama anayasadan evvel, birinci öncelik iktisat, yani halkın ekmeği olmalıdır. Bunun için de liyakat ve deneyimiyle itimat veren takımlarla ve programla halkın huzuruna çıkmak gerektiği açıktır. Ortak anayasa taslağı üzere ortak ekonomik program…

Karar