Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Maksat, 50 gaye ve 393 fliyet içeren İnsan Hakları Aksiyon Planı’nı açıkladı. Ana gayenin “yeni ve sivil anayasa” olarak belirlendiği planın uygulama takviminin ise 2 hafta içerisinde açıklanması bekleniyor.

Erdoğan’n açıklamasının akabinde İnsan Hakları Hareket Planı, partiler tarafından değerlendirildi.

Muhalefet partilerinin değerlendirmelerinden kimileri şöyle:

“TAMAMEN MAKYAJ”

CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek: İnsan hakları anayasada garanti altına alınır. Anayasa mahkemesinin misyonu anayasada yazılı hak ve özgürlükleri korumaktır. Siz Anayasa Mahkemesi’nin kararlarını tanımıyorsunuz. Siz AİHM kararlarını tanımıyorsunuz. İşinize gelirse uyuyorsunuz, işinize gelmezse yargıya talimat veriyorsunuz. Mahkemelerin dahi uymasını engelliyorsunuz. Bu zihniyet ıslahat yapabilir mi, zihniyetin değişmesi lazım. Sorun zihniyette ve uygulamada. En eksiksiz anayasayı yapalım, en eksiksiz kanunları Meclis’ten çıkaralım ancak iktidardaki zihniyetin bunlara hürmeti yoksa samimi değilse, ne yapabilirsiniz, haklarınız ve özgürlüğünüz tehdit altındadır.

‘Tutuklulukla ilgili düzenleme’ deniyor. Aslında mevcutta da tutuklama bir önlemdir fakat bu periyotta bir cezalandırma sistemine dönüştü. Bizim maddelerimizde tutuksuz yargılamayı engelleyen bir düzenleme mi var? Bizim maddelerimiz sabaha karşı beşte insanların meskenlerine girmek için kapısını kırıp, içeriye girip, çocuklarının gözü önünde aykırı kelepçeye yatırıp gözaltına alın mı’ diyor. Osman Kavala üç yıldır tutuklu, hakkında mutlaklaşmış bir mahkumiyet kararı var mı? Nasıl 3.5 yıl cezaevinde tutabiliyorsunuz, bu kadar büyük bir insan hakkı ihlali yaratan yasalar mı, iktidardaki zihniyet mi?

‘Uzun yargılama ziyanları karşılanacak’ diyor. Mevcut yasal düzenlemelere nazaran de önlenebilir. Şov ve yürüyüş hakkı esasen var. O denli bir iktidarla karşı karşıyayız ki bütün iktidarları mühletince aldatma ve aldatılma üzerine kurulmuş her şeyleri. Artık de yeniden milleti aldatmaya çalışıyorlar. Güya, “Bizim tarafımız Avrupa” diyerek vatandaşlarını aldatmaya çalışıyor. Büsbütün bir makyaj. Siyasi Partiler ve seçim mevzuatında değişiklik yapılacak bir çalışma içinde olduklarını söyledi, bu da büsbütün Nasıl iktidarda kalabiliriz, Meclis’teki çoğunluğumuzu nasıl kaybetmeyiz çalışması.

AB FONLAMIŞ

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu: Binlerce insan mağdur oldu. Artık bunu bize ıslahat diye sunuyorlar. Evet, hoş bir şey ancak biz bunu yıllardır söylüyoruz. Adalet ve Kalkınma Partisi, birinci evvel kendi iradesini ve vizyonunu ortaya koyması lazım. Uzun vakittir ağır insan hakları ihlallerine sebep olmuş bir siyasi pratiğe sahipler. İnsan hakları kuruluşlarını dinlemeyen, muhalefeti yok sayan bir anlayış içerisindeler ve biz de sistematik bir biçimde insan hakları ihlalleri olduğunu söylüyorduk.

Artık baktığım vakit da birçok ihlale neden olacak teşebbüsün ortadan kaldırılacağı söz ediliyor. Mesela hafta sonları yahut mesai stinden sonra söz almak için kimse gözaltına alınmayacak! Ya bunu biz milyon sefer söyledik! Binlerce insan bu formda mağdur oldu. Artık bunu bize ıslahat diye sunuyorlar. Evet, hoş bir şey fakat biz bunu yıllardır söylüyoruz. Azaba sıfır tolerans deniyor. Azap bu hükümet periyodunda bir idari pratiğe dönüştü. “İşkence ile ilgili disiplin soruşturmalarında zamanaşımını ortadan kaldıracağız, fl bir soruşturma yapacağız” diyorlar. İtiraz ettiğimiz çok bahis var.

Tabir özgürlüğüyle ilgili olarak da iyi niyet temennileri var. Adil yargılama, tesirli hukuk yolları müractları bakımından da temennileri var. Yargıçların atanmasında, yükselmelerinde insan hakları ve AİHM karalarına, AYM karalarına uymaları konusunda temenniler var. İnsan Hakları Hareket Planı’nda yer alan düzenlemeler esasen hükümetin berbat ettiği uygulamalardır. Düzenlemede müdaf önlemleri bakımından da düzenlemeler var. Anayasa Mahkemesi geçtiğimiz günlerde Şahin Alpay ile ilgili konut mahpusu kararı verdi. Konut mahpusu ile ilgili olarak verilen bir karar varsa meskende geçireceğiniz mühlet de cezadan düşecek. Bunun üzere hakikaten kendilerinin yarattığı ağır insan hakları ortamını tekrar kendilerinin uygulamalarla düzeltebileceği bir evrak hazırlamışlar. Sonuç olarak bu evrakın tümü bizim buralarda ağır bir biçimde lisana getirdiğimiz ihlallerin olduğunun ikrarıdır! Türkiye’de insan hakları yok, hukukun üstünlüğü yok, yargı tarafsız ve bağımsız değil! Münasebetiyle Türkiye’ye hem AB kurumlarından hem dış yatırımcıdan para gelmiyor. Bilakis Türkiye’deki yatırımcılar Türkiye’deki bu ortamdan ötürü kaçıyorlar. Artık biz yaptıklarımızdan ötürü özür diliyoruz. Bu dokümanın Türkçe anlatımı budur!

İnsan Hakları Hareket Planı üzerinde yaklaşık 1 buçuk yıldır çalışılıyor. Ben de İnsan Hakları Komitesi Başkanvekili olarak bakanla bir toplantıya kurul üyeleri ile birlikte katılmıştım. Bu evrakın hazırlanmasındaki finansman Avrupa Birliği fonlarından alınmış, 1 milyon 200 bin euroya. Yani bunu da finanse eden bu hükümetin daima karşı çıktığı, AB’nin itiraz ettiği insan hakları ile ilgili hususta fonlardan sağlanmış. O fonlarla bu insan hakları hareket planı hazırlandığı konusunda bilgi de var ve bu da ironidir. Bu hükümete yerli ve ulusal olması konusunda bir kapaktır! İnsan Hakları Aksiyon Planı’nı bile kendi paramızla hazırlayamıyoruz.

Bu dokümandan sonra AİHM kararları bağlayıcı, AYM kararları yargıçlar bakımından dikkate alınacak. Yarın Selahattin Demirtaş tahliye olacak mı? AİHM kararına uyacak mısınız? Osman Kavala tahliye olacak mı? AİHM’in bağlayıcı kararına, derhal özgür bırakın kararına uyacak mısınız? Boğaziçi Üniversitesi’ndeki abluka kaldırılacak mı kaldırılmayacak mı? Bunlara bakılır. Bu doküman hükümetin içinde bulunduğu çıkmazın ve ağır insan hakları ihlallerinin itirafıdır. Biz yurttaşlarımızın insan hakları konusunda yanında olmaya devam edeceğiz!

“AKP İLE DEMOKRATİKLEŞME OLMAZ

CHP Ankara Milletvekili Haluk Koç: Demokrasi ve insan hakları aksiyon planı prompter’dan okundu. Yaşananlar, yaşanabileceklerin işaretidir. Ferdî fikrim; AKP ile demokratikleşme olmaz. Radikal ortağı ile partili CB’nından da demokrat çıkmaz!. İçerde, dışarıda masal dinlemek isteyenlere duyurmak istedim.

Demokrasi ve insan hakları eylem planı prompter’dan okundu.
Yaşananlar,yaşanabileceklerin işaretidir.
Kişisel düşüncem;
◾️AKP ile demokratikleşme olmaz,
◾️Radikal ortağı ile partili CB’nından da demokrat çıkmaz!.

İçerde,dışarıda masal dinlemek isteyenlere duyurmak istedim.

— HALUK KOÇ (@profdrhalukkoc) March 3, 2021

“HALA BAYANIN İSMİ YOK”

ÂLÂ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz: Sayın Cumhurbaşkanının açıklamasında da belirttiği üzere Avrupa Birliği’ne vizesiz seyahate ait bir kadro kuralların Türk hukukuna derç edilmesiyle ilgili bir husus. Örnek veriyorum burada İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili bir mevzu yok. Biz sayın genel liderimiz eliyle bayana yönelik şiddet, hakaret, öldürme, yaralama üzere alanlarda da bir ağırlaştırıcı husus konulmasını talep etmiştik. Eşe karşı değil, bayana karşı ibaresinin konmasını istemiştik. Burada ‘eş’ yanına ‘boşanılan eşi’ eklemişler. Hâlâ bayanın ismi yok.

Bu metinde “Otel odasında gece yarısı gözaltına almaya son veriyoruz” diyor. Adam otelde kalıyorsa, firar değil, kaçak değil. Bir manası yok esasen. Şu anda hakim, savcı ya da kolluk görevlisinin açıklanan konuları yerine getirmesi için elini kolunu bağlayan hiçbir mevcut husus yok ki. “Sabaha karşı 4’te otelden alacaksın” diye bir husus yok ki “alamazsın” diye kural koyuyorsun. “Yetersiz ve yanlışlı raporları alışkanlık haline getiren eksperleri derhal sicilden çıkarıyoruz” diye bir unsur var. Eksperlerle ilgili bu türlü bir sıkıntınız varsa ihtisas mahkemeleri neden kurmuyorsunuz?

Kolay bir örnek vereyim: Selahattin Demirtaş’ın terör örgütü propagandası yapıp yapmadığını bir hakim anlayamaz mı? Artık hakim bunun kararını veremiyor, uzmana gönderiyor. Söylenenler uygulanırsa, hassasiyet gösterilirse sevindiricidir. Lakin bunlar Türk yargısına itimadı tekrar tesis etmek için kâfi değildir. Daha yapısal, yargıçları daha özgürleştirici kurallar gereklidir.

“REFORM PAKETİ SADRE ŞİFA OLMAYACAKTIR”

DEVA Partisi Diyarbakır Vilayet Lideri Cihan Ülsen: Erdoğan’ın açıkladığı plan, Türkiye’deki demokrasi ve insan haklarına bir yenilik getirmeyeceği çok açık bir halde ortaya çıkmıştır. Kendileri üzere düşünmeyen herkesin terörist ilan edildiği, rastgele bir biçimde konuşulan, söylenilen ve uygulanan hiçbir söylemi kabul etmeyen, herkesi şeytanlaştıran bir iktidarın ortaya koymuş olduğu ıslahat paketi sadre şifa olmayacaktır. Temel prensiplere baktığınız vakit bile yalnızca kelamda kalan bir prensipler unsuru oluşturulduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. İktidar yahut Cumhurbaşkanı ıslahattan bahsetmek istiyorsa, hukuk devleti ve insan haklarının geliştirilmesinden bahsediyorsa daha somut, daha pratik tahliller üretmeli ve bunu ortaya koymalı.

Aksiyon planında ‘Hiç kimse, eleştirisi yahut niyet açıklaması nedeniyle özgürlüğünden mahrum bırakılamaz’ deniliyor lakin Tweet atan insanların mahpusa atılmasını nereye koyacağız. Bir siysasi parti önderi Selahattin Demirtaş’ın, Osman Kavala’nın, Ahmet Altan’ın ya da niyetini lisana getiren insanların cezaevinde olmasını nasıl açıklayacağız..

İnsanın doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarının olduğu söyleniyor lakin açıklanan pakette ana lisanla ilgili rastgele bir düzenleme yok. Kürt lisanı üzerindeki baskıların sona erdirilmesine ait defakto olarak ortaya konulan durumların yasal ya da anayasal bir duruma bağlanmasıyla ilgili bir şey görmüyoruz.

“SÖYLEME DEĞİL, AKSİYONA BAKACAĞIZ”

CHP İstanbul Milletvekili ve İnsan Hakları İnceleme Kurulu üyesi Mahmut Tanal: Söyleme değil, uygulamaya bakarız. Tek adam idaresinin insan hakları karnesi ortada. İnandırıcılığınızı kaybettiniz. Erdoğan, ‘Başkanlık sistemi gelince iktisat uçacak’ dedi ancak tam aksisi oldu. Tek adam rejiminde ekonomimiz yere çakıldı. ‘Kamu hizmetlerinde bürokrasi azalacak’ dediler. Fakat daha beter bir duruma sürüklendik. Bürokrasi iyice çekilmez bir hal aldı. Erdoğan, seçimden evvel ‘Bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra faizle şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz’ demişti. Daha beteri oldu. Bu milletin parası faize gidiyor. Bu yüzden söyleme değil, aksiyona bakacağız.

19 yıldır iktidarda olan AK Parti ise insan haklarını yeni keşfetmiş üzere davranıyor. İktidarınızın insan hakları karnesi ortada. Size verilen krediyi tükettiniz. Samimiyetiniz sorgulanıyor.

Erdoğan'ın açıkladığı İnsan Hakları Eylem Planı'nda söyleme değil, uygulamaya bakarız.

E zaten tek adam yönetiminin insan hakları karnesi ortada…

İnsan hakları kavramını yeni keşfetmiş gibi davranıyorlar!

İnandırıcılığınızı kaybettiniz. #İnsanHaklarıEylemPlanı pic.twitter.com/PFRlRYwRTT

— Av.Mahmut TANAL (@MTanal) March 2, 2021

“GÜLÜNESİ”

HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu: Bir ülke düşünün, 19 yıldır iktidarda olan bir parti, var olanları da yok ettiği insan hakları için hareket planı yapıyor. Sanırsınız 1948’deki İnsan Hakları Üniversal Beyannamesi’ni tekrar keşfettiler ve tekrar yazdılar. Gülünesi.

AYM’ye kişisel müract sisteminin aktifliği arttırılacak deniliyor öbür taraftan AYM’yi tasfiye etmeye çalışan bir iktidar var. Tabir örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi deniyor? Tutuklu gazeteciler, siyasetçiler, muhalifler, toplumsal medya kullanıcıları var. ‘Haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit gayesiyle yapılan fikir açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hâkim, savcı ve kolluk görevlilerine nizamlı olarak eğitim verilecektir’ deniliyor. a ne hoş. Aslında eğitimler esasen veriliyor! Pekala Cumhurbaşkanına eğitimi kim verecek! Yani nitekim ona kim verecek bu eğitimi. Zira daima yargıya talimat veren, ‘eller iner, eller kalkar’ diyen, ‘Gereğini yapın’ diyen bir cumhurbaşkanı var. Hakim, savcı, polis eğitseniz ne yarar, neye yarar!

Karar