Yüzlerce yıllık barışın simgesi olan Mostar Köprüsü yalnızca tarihi kıymeti yahut mimari bir mükemmel olması değil, yüz yıllardır sayısız insanın bir kıyıdan başkasına geçişine müsde verirken, fizikî ve manevi bir köprü vazifesi de görmüştür. Mostar kentine ismini veren köprü, ticareti canlandırarak kültürel ve sportif fliyetlerin yapıldığı merkez haline geldi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ HANGİ ÜLKEDEDİR?
ATV’de Kenan İmirzalıoğlu’nun sunduğu ‘Kim Milyoner Olmak İster’ isimli yarış programında Bosna Hersek’teki Mostar Köprüsü’nün hangi ülkede yer aldığı sorusunu yarışmacıya yönetildi. Kim Milyoner Olmak İster yarışında “Mostar Köprüsü hangi ülkededir?” sorusunun karşılığı şöyle:
A) Bulgaristan
B) Macaristan
C) Bosna Hersek
D) Moğolistan
Mostar Köprüsü hangi ülkededir sorusunun karşılığı ‘Bosna Hersek’ olmalıdır.
MOSTAR KÖPRÜSÜ NE VAKİT, KİM TARAFINDAN YAPILDI?
Mostar Köprüsü, 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi olan Mimar Hayreddin tarafından Bosna Hersek’in Mostar kentinde Neretva ırmağı üzerine inşa edildi. Kentin Boşnak ve Hırvat kısımlarını birbirine bağlamasından ötürü vakit içinde müsamahanın simgesi haline geldi.
İmali için 456 kalıp taş kullanılan Mostar Köprüsü, etrafındaki kente ismini da verdi. Mostar kenti, Osmanlı İmparatorluğu’nun hudutları içerisindeki Hersek bölgesinin ana kenti oldu. İslam mimarisinin en dikkat alımlı yapılarından biri olan ve Boşnakça ‘Stari Most’ olarak isimlendirilen Mostar Köprüsü, Balkan coğrafyasının da en değerli sembollerinden biri oldu.
MOSTAR KÖPRÜSÜ’NÜN YIKILIŞI
Bosna Hersek’te başlayan iç savaş sırasında Mostar Köprüsü’ne birinci saldırıyı 1992 yılında Bosnalı Sırplar düzenledi. 9 Kasım 1993 tarihinde Hırvat tankları köprüye daha büyük bir ziyan veren akınlarını başlattı. Kasım ayının sonunda köprü büsbütün yıkıldı. Dev taşları, Neretva Irmağı’nın sularına gömüldü.
Köprünün yıkımı, Mostar’ın çok uluslu mirasının reddedilmesi manasına geliyordu. Savaş sonrasında İngiliz güçleri yıkılan köprünün yerine süreksiz bir demir köprü yaptı. Mostar civarındaki öteki köprüler de tahrip edildiğinden, ırmağın iki yakasını birleştiren tek yapı olarak bu köprü kaldı.
MOSTAR KÖPRÜSÜ’NÜN YİNE İNŞA EDİLMESİ
Mostar Köprüsü’nün eski haline uygun olarak tekrar inşası çalışmaları Türk İşbirliği ve Uyum Ajansı Başkanlığı (TİKA), UNESCO ve Dünya Bankası’nın takviyesiyle 1997 yılında başladı. Köprünün temel, vücut duvarları ve taban güçlendirilmesini ‘Yapı Merkezi’ ve taş kemer inştını bir başka Türk şirketi olan ‘ER-BU’ üstlendi.
Macar ordusundan dalgıçlar orjinal taşları ırmak yatağından bulup vinçlerle çıkardı. Bombardımandan ve suyun içinde bozulmaya uğramış taşlar yapıda kullanılamadığından, özgün taşların çıkarıldığı, günümüzde kapalı olan taş ocağı tekrar bu iş için açılıp, birebir ocaktan çıkarılan taşlar köprünün imalinde kullanıldı.
Orjinal modele sadık kalan şirket, köprünün temellerini de sağlamlaştırdı. 30 metre uzunluğundaki, 24 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002’de başladı. Kilit taşı Ağustos 2003’te yerine konuldu.
İnştı tamamlanan Mostar Köprüsü, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda devletin temsilcilerinin hazır bulunduğu bir merasimle, İngiliz Prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004 tarihinde açıldı.
Mostar Köprüsü, eski Mostar kentiyle birlikte 2005 yılında Dünya Miras Listesi’ne eklendi.
Bugün çokuluslu bir idare tarafından yönetim edilen Mostar’da savaş periyodunda başlayan bölünmeler hâlâ devam etmektedir. Hırvatlar ırmağın batısında, Müslümanlar ise doğusunda yaşamaktadır. Savaş sırasında kentten ayrılan Sırplar ise bir daha geri dönmedi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ’NE NASIL GİDİLİR?
Mostar Köprüsü’nün bulunduğu Mostar kentine, Türkiye’den havayolu ile Bosna Hersek’in başşehri olan Saraybosna üzerinden ya da aktarmalı olarak ulaşabilirsiniz. Tıpkı vakitte farklı Avrupa kentlerinden de bölgeye ulaşım sağlayabilirsiniz.
Saraybosna’dan karayolu ile ya da trenle Mostar’a ulaşmak da mümkün. Kent merkezine 8 km uzaklıkta yer alan Mostar Havalimanı’na Türkiye’den direkt uçuş bulunmuyor. Bekleme müddeti ile birlikte toplam uçuş mühleti 7 sti buluyor. Mostar Havalimanı’ndan kent merkezine gitmek için kullanabileceğiniz çok sayıda taksi ve araç seçeneği bulunuyor.
MOSTAR KÖPRÜSÜ’NÜN ÖZELLİKLERİ
Mostar Köprüsü, Mostar kentini ortadan tam ikiye ayırıyor. Neretva Irmağı’ndan 24 metre yüksekliğinde, 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Mostar Köprüsü, periyoduna nazaran gelişmiş bir teknolojiyle inşa edildi. Köprü inştında 456 kalıp taş kullanıldı. Köprü, inşa edildikten sonra yakınındaki kente ismini vermiştir, kentte ticareti canlandırmış ve zenginleştirmiştir. Böylelikle Mostar, Hersek bölgesinin değerli bir kenti haline geldi.
MOSTAR KÖPRÜSÜ AŞK ÖYKÜSÜ NEDİR?
Devrin gençleri, sevdiklerine aşkını ispat etmek ve cüretini kanıtlamak için Mostar Köprüsü’nden atladı. Birinci olarak 1664 yılında yapılan ve günümüzde de her yıl temmuz ayında köprünün üstüne çıkan erkekler, kendilerini Neretva Irmağı’nın sularına bırakıyor. Geleneğe nazaran kentin erkekleri, nişanlılarına cüretlerini ispatlamak için düğün öncesinde köprüden atlarlardı.
Karar
